ନିମେଷାଷ୍ଟକୈଃ କାଷ୍ଠା . ଷୋଡଶଭିଃ କାଷ୍ଠାଭିଃ କଲା . ଦ୍ଵାତ୍ରିଂଶତ୍କଲାଭିର୍ଘଟିକା . ଷଷ୍ଟିନାଲିକମହୋରାତ୍ରମ୍ . ତ୍ରିଂଶଦହୋରାତ୍ରୈର୍ମାସଃ . ଦ୍ଵାଭ୍ଯାମ୍ ମାସାଭ୍ଯାମ୍ ଋତୁଃ . ଋତୁ- ଭିସ୍ତ୍ରିଭିରଯନମ୍ . ଅଯନଦ୍ଵଯେନ ସଂଵତ୍ସରଃ . ଇତ୍ଯାଵଲ୍ଯାଦିଵ୍ଯଵହାରକାଲକ୍ରମଃ . ଇତ୍ଥଂ ସମଯାଵଲିଭେଦେନ ଦ୍ଵିଧା ଭଵତି, ଅତୀତାନାଗତଵର୍ତମାନଭେଦାତ୍ ତ୍ରିଧା ଵା . ଅତୀତକାଲପ୍ରପଂଚୋ- ଽଯମୁଚ୍ଯତେ — ଅତୀତସିଦ୍ଧାନାଂ ସିଦ୍ଧପର୍ଯାଯପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵସମଯାତ୍ ପୁରାଗତୋ ହ୍ଯାଵଲ୍ଯାଦିଵ୍ଯଵହାରକାଲଃ ସ କାଲସ୍ଯୈଷାଂ ସଂସାରାଵସ୍ଥାଯାଂ ଯାନି ସଂସ୍ଥାନାନି ଗତାନି ତୈଃ ସଦ୍ରଶତ୍ଵାଦନନ୍ତଃ . ଅନାଗତକାଲୋ- ଽପ୍ଯନାଗତସିଦ୍ଧାନାମନାଗତଶରୀରାଣି ଯାନି ତୈଃ ସଦ୍ରଶ ଇତ୍ଯାମୁକ୍ତେ : ମୁକ୍ତେ : ସକାଶାଦିତ୍ଯର୍ଥଃ .
ତଥା ଚୋକ୍ତଂ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସମଯେ — କାଲ ଵହ ସମଯରୂପ ଵ୍ଯଵହାରକାଲ ହୈ . ଐସେ ଅସଂଖ୍ଯ ସମଯୋଂକା ନିମିଷ ହୋତା ହୈ, ଅଥଵା ଆଁଖ ମିଂଚେ ଉତନା କାଲ ଵହ ନିମେଷ ହୈ . ଆଠ ନିମେଷକୀ କାଷ୍ଠା ହୋତୀ ହୈ . ସୋଲହ କାଷ୍ଠାକୀ କଲା, ବତ୍ତୀସ କଲାକୀ ଘଡ଼ୀ, ସାଁଠ ଘଡ଼ୀକା ଅହୋରାତ୍ର, ତୀସ ଅହୋରାତ୍ରକା ମାସ, ଦୋ ମାସକୀ ଋତୁ, ତୀନ ଋତୁକା ଅଯନ ଔର ଦୋ ଅଯନକା ଵର୍ଷ ହୋତା ହୈ . ଐସେ ଆଵଲି ଆଦି ଵ୍ଯଵହାରକାଲକା କ୍ରମ ହୈ . ଇସପ୍ରକାର ଵ୍ଯଵହାରକାଲ ସମଯ ଔର ଆଵଲିକେ ଭେଦସେ ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈ ଅଥଵା ଅତୀତ, ଅନାଗତ ଔର ଵର୍ତମାନକେ ଭେଦସେ ତୀନ ପ୍ରକାରକା ହୈ .
ଯହ (ନିମ୍ନୋକ୍ତାନୁସାର), ଅତୀତ କାଲକା ଵିସ୍ତାର କହା ଜାତା ହୈ : ଅତୀତ ସିଦ୍ଧୋଂକୋ ସିଦ୍ଧପର୍ଯାଯକେ ୧ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵସମଯସେ ପୂର୍ଵ ବୀତା ହୁଆ ଜୋ ଆଵଲି ଆଦି ଵ୍ଯଵହାରକାଲ ଵହ, ଉନ୍ହେଂ ସଂସାର - ଦଶାମେଂ ଜିତନେ ସଂସ୍ଥାନ ବୀତ ଗଯେ ଉନକେ ୨ଜିତନା ହୋନେସେ ଅନନ୍ତ ହୈ . (ଅନାଗତ ସିଦ୍ଧୋଂକୋ ମୁକ୍ତି ହୋନେ ତକକା) ଅନାଗତ କାଲ ଭୀ ଅନାଗତ ସିଦ୍ଧୋଂକେ ଜୋ ମୁକ୍ତିପର୍ଯନ୍ତ ଅନାଗତ ଶରୀର ଉନକେ ବରାବର ହୈ .
ଐସା (ଇସ ଗାଥାକା) ଅର୍ଥ ହୈ .
ଇସୀପ୍ରକାର (ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ) ଶ୍ରୀ ପଞ୍ଚାସ୍ତିକାଯସମଯମେଂ (୨୫ଵୀଂ ଗାଥା ଦ୍ଵାରା) କହା ହୈ କି : —
କହା ହୈ .
୬୬ ]
୧ – ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵ = ପ୍ରଗଟ ହୋନା ଵହ; ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନା ଵହ .
୨ – ସିଦ୍ଧଭଗଵାନକୋ ଅନନ୍ତ ଶରୀର ବୀତ ଗଯେ ହୈଂ; ଉନ ଶରୀରୋଂକୀ ଅପେକ୍ଷା ସଂଖ୍ଯାତଗୁନୀ ଆଵଲିଯାଁ ବୀତ ଗଈ ହୈଂ .