କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]ଅଜୀଵ ଅଧିକାର[ ୬୭
‘‘ସମଓ ଣିମିସୋ କଟ୍ଠା କଲା ଯ ଣାଲୀ ତଦୋ ଦିଵାରତ୍ତୀ .
ମାସୋଦୁଅଯଣସଂଵଚ୍ଛରୋ ତ୍ତି କାଲୋ ପରାଯତ୍ତୋ ..’’
ତଥା ହି —
(ମାଲିନୀ)
ସମଯନିମିଷକାଷ୍ଠା ସତ୍କଲାନାଡିକାଦ୍ଯାଦ୍
ଦିଵସରଜନିଭେଦାଜ୍ଜାଯତେ କାଲ ଏଷଃ .
ଦିଵସରଜନିଭେଦାଜ୍ଜାଯତେ କାଲ ଏଷଃ .
ନ ଚ ଭଵତି ଫଲଂ ମେ ତେନ କାଲେନ କିଂଚିଦ୍
ନିଜନିରୁପମତତ୍ତ୍ଵଂ ଶୁଦ୍ଧମେକଂ ଵିହାଯ ..୪୭..
ନିଜନିରୁପମତତ୍ତ୍ଵଂ ଶୁଦ୍ଧମେକଂ ଵିହାଯ ..୪୭..
ଜୀଵାଦୁ ପୋଗ୍ଗଲାଦୋ ଣଂତଗୁଣା ଚାଵି ସଂପଦା ସମଯା .
ଲୋଯାଯାସେ ସଂତି ଯ ପରମଟ୍ଠୋ ସୋ ହଵେ କାଲୋ ..୩୨..
ଜୀଵାତ୍ ପୁଦ୍ଗଲତୋଽନଂତଗୁଣାଶ୍ଚାପି ସଂପ୍ରତି ସମଯାଃ .
ଲୋକାକାଶେ ସଂତି ଚ ପରମାର୍ଥଃ ସ ଭଵେତ୍କାଲଃ ..୩୨..
‘‘[ଗାଥାର୍ଥଃ — ] ସମଯ, ନିମିଷ, କାଷ୍ଠା, କଲା, ଘଡ଼ୀ, ଦିନରାତ, ମାସ, ଋତୁ, ଅଯନ ଔର ଵର୍ଷ — ଇସପ୍ରକାର ପରାଶ୍ରିତ କାଲ ( – ଜିସମେଂ ପରକୀ ଅପେକ୍ଷା ଆତୀ ହୈ ଐସା ଵ୍ଯଵହାରକାଲ) ହୈ .’’
ଔର (୩୧ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ପୂର୍ଣ କରତେ ହୁଏ ଟୀକାକାର ମୁନିରାଜ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ ): –
[ଶ୍ଲୋେକାର୍ଥ : — ] ସମଯ, ନିମିଷ, କାଷ୍ଠା, କଲା, ଘଡ଼ୀ, ଦିନରାତ ଆଦି ଭେଦୋଂସେ ଯହ କାଲ (ଵ୍ଯଵହାରକାଲ) ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ; ପରନ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧ ଏକ ନିଜ ନିରୁପମ ତତ୍ତ୍ଵକୋ ଛୋଡ଼କର, ଉସ କାଲସେ ମୁଝେ କୁଛ ଫଲ ନହୀଂ ହୈ .୪୭.
ଗାଥା : ୩୨ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ସଂପ୍ରତି ] ଅବ, [ଜୀଵାତ୍ ] ଜୀଵସେ [ପୁଦ୍ଗଲତଃ ଚ ଅପି ] ତଥା ପୁଦ୍ଗଲସେ ଭୀ [ଅନନ୍ତଗୁଣାଃ ] ଅନନ୍ତଗୁନେ [ସମଯାଃ ] ସମଯ ହୈଂ; [ଚ ] ଔର [ଲୋକାକାଶେ ସଂତି ] ଜୋ (କାଲାଣୁ) ଲୋକାକାଶମେଂ ହୈଂ, [ସଃ ] ଵହ [ପରମାର୍ଥଃ କାଲଃ ଭଵେତ୍ ] ପରମାର୍ଥ କାଲ ହୈ .
ରେ ଜୀଵ-ପୁଦ୍ଗଲସେ ସମଯ ସଂଖ୍ଯା ଅନନ୍ତଗୁଣା କହୀ .
କାଲାଣୁ ଲୋକାକାଶ ସ୍ଥିତ ଜୋ, କାଲ ନିଶ୍ଚଯ ହୈ ଵହୀ ..୩୨..