ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਪ੍ਰਕਾਰਕਥਨਮਿਦਮ੍ .
ਆਸਨ੍ਨਗਤਾਨੁਪਚਰਿਤਾਸਦ੍ਭੂਤਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਾਦ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਣਾਂ ਕਰ੍ਤਾ ਤਤ੍ਫਲਰੂਪਾਣਾਂ ਸੁਖਦੁਃਖਾਨਾਂ ਭੋਕ੍ਤਾ ਚ, ਆਤ੍ਮਾ ਹਿ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯੇਨ ਸਕਲਮੋਹਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਾਦਿਭਾਵਕਰ੍ਮਣਾਂ ਕਰ੍ਤਾ ਭੋਕ੍ਤਾ ਚ, ਅਨੁਪਚਰਿਤਾਸਦ੍ਭੂਤਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਨੋਕਰ੍ਮਣਾਂ ਕਰ੍ਤਾ, ਉਪਚਰਿਤਾਸਦ੍ਭੂਤਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਘਟਪਟਸ਼ਕਟਾਦੀਨਾਂ ਕਰ੍ਤਾ . ਇਤ੍ਯਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਸ੍ਵਰੂਪਮੁਕ੍ਤ ਮ੍ .
ਪਰਮਗੁਰੁਪਦਾਬ੍ਜਦ੍ਵਨ੍ਦ੍ਵਸੇਵਾਪ੍ਰਸਾਦਾਤ੍ .
ਗਾਥਾ : ੧੮ ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਆਤ੍ਮਾ ] ਆਤ੍ਮਾ [ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਣਃ ] ਪੁਦ੍ਗਲ- ਕਰ੍ਮਕਾ [ਕਰ੍ਤਾ ਭੋਕ੍ਤਾ ] ਕਰ੍ਤਾ - ਭੋਕ੍ਤਾ [ਵ੍ਯਵਹਾਰਾਤ੍ ] ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ [ਭਵਤਿ ] ਹੈ [ਤੁ ] ਔਰ [ਆਤ੍ਮਾ ] ਆਤ੍ਮਾ [ਕਰ੍ਮਜਭਾਵੇਨ ] ਕਰ੍ਮਜਨਿਤ ਭਾਵਕਾ [ਕਰ੍ਤਾ ਭੋਕ੍ਤਾ ] ਕਰ੍ਤਾ - ਭੋਕ੍ਤਾ [ਨਿਸ਼੍ਚਯਤਃ ] (ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ) ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਹੈ .
ਟੀਕਾ : — ਯਹ, ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵ - ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਕੇ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਕਥਨ ਹੈ .
ਆਤ੍ਮਾ ਨਿਕਟਵਰ੍ਤੀ ਅਨੁਪਚਰਿਤ ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਔਰ ਉਸਕੇ ਫਲਰੂਪ ਸੁਖਦੁਃਖਕਾ ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੈ, ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ ਸਮਸ੍ਤ ਮੋਹਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਾਦਿ ਭਾਵਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਔਰ ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੈ, ਅਨੁਪਚਰਿਤ ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ (ਦੇਹਾਦਿ) ਨੋਕਰ੍ਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ, ਉਪਚਰਿਤ ਅਸਦ੍ਭੂਤ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਘਟ - ਪਟ - ਸ਼ਕਟਾਦਿਕਾ (ਘੜਾ, ਵਸ੍ਤ੍ਰ, ਬੈਲਗਾੜੀ ਇਤ੍ਯਾਦਿਕਾ) ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਜੀਵਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਾ .
[ਅਬ ੧੮ ਵੀਂ ਗਾਥਾਕੀ ਟੀਕਾ ਪੂਰ੍ਣ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਟੀਕਾਕਾਰ ਮੁਨਿਰਾਜ ਛਹ ਸ਼੍ਲੋਕ ਕਹਤੇ ਹੈਂ :]
[ਸ਼੍ਲੋੇਕਾਰ੍ਥ : — ] ਸਕਲ ਮੋਹਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਵਾਲਾ ਜੋ ਕੋਈ ਪੁਰੁਸ਼ ਪਰਮ ਗੁਰੁਕੇ ਚਰਣਕਮਲਯੁਗਲਕੀ ਸੇਵਾਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦਸੇ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਸਹਜ ਸਮਯਸਾਰਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਪੁਰੁਸ਼