భావానన్తచతుష్టయస్వరూపేణ సహాంచితపంచమభావపరిణతిరేవ కారణశుద్ధపర్యాయ ఇత్యర్థః . సాద్యనిధనామూర్తాతీన్ద్రియస్వభావశుద్ధసద్భూతవ్యవహారేణ కేవలజ్ఞానకేవలదర్శనకేవలసుఖకేవల- శక్తి యుక్త ఫలరూపానంతచతుష్టయేన సార్ధం పరమోత్కృష్టక్షాయికభావస్య శుద్ధపరిణతిరేవ కార్యశుద్ధ- పర్యాయశ్చ . అథవా పూర్వసూత్రోపాత్తసూక్ష్మఋజుసూత్రనయాభిప్రాయేణ షడ్ద్రవ్యసాధారణాః సూక్ష్మాస్తే హి అర్థపర్యాయాః శుద్ధా ఇతి బోద్ధవ్యాః . ఉక్త : సమాసతః శుద్ధపర్యాయవికల్పః .
ఇదానీం వ్యంజనపర్యాయ ఉచ్యతే . వ్యజ్యతే ప్రకటీక్రియతే అనేనేతి వ్యఞ్జనపర్యాయః . కుతః ? లోచనగోచరత్వాత్ పటాదివత్ . అథవా సాదిసనిధనమూర్తవిజాతీయవిభావస్వభావత్వాత్, ద్రశ్యమానవినాశస్వరూపత్వాత్ .
వ్యంజనపర్యాయశ్చ — పర్యాయినమాత్మానమన్తరేణ పర్యాయస్వభావాత్ శుభాశుభమిశ్రపరిణామేనాత్మా జో స్వభావ-అనన్తచతుష్టయకా స్వరూప ఉసకే సాథకీ జో పూజిత పంచమభావపరిణతి ( – ఉసకే సాథ తన్మయరూపసే రహనేవాలీ జో పూజ్య ఐసీ పారిణామికభావకీ పరిణతి) వహీ కారణశుద్ధపర్యాయ హై, ఐసా అర్థ హై .
సాది - అనన్త, అమూర్త, అతీన్ద్రియస్వభావవాలే శుద్ధసద్భూతవ్యవహారసే, కేవలజ్ఞాన – కేవలదర్శన - కేవలసుఖ - కేవలశక్తియుక్త ఫలరూప అనన్తచతుష్టయకే సాథకీ ( – అనన్త- చతుష్టయకే సాథ తన్మయరూపసే రహనేవాలీ) జో పరమోత్కృష్ట క్షాయికభావకీ శుద్ధపరిణతి వహీ ❃
ద్రవ్యోంకో సాధారణ ఔర సూక్ష్మ ఐసీ వే అర్థపర్యాయేం శుద్ధ జాననా (అర్థాత్ వే అర్థపర్యాయేం హీ శుద్ధపర్యాయేం హైం .) . (ఇసప్రకార) శుద్ధపర్యాయకే భేద సంక్షేపమేం కహే .
అబ వ్యంజనపర్యాయ కహీ జాతీ హై : జిససే వ్యక్త హో — ప్రగట హో వహ వ్యంజనపర్యాయ హై . కిస కారణ ? పటాదికీ (వస్త్రాదికీ) భాఁతి చక్షుగోచర హోనేసే (ప్రగట హోతీ హై ); అథవా, సాది - సాంత మూర్త విజాతీయవిభావస్వభావవాలీ హోనేసే, దిఖకర నష్ట హోనేకే స్వరూపవాలీ హోనేసే (ప్రగట హోతీ హై ) .
పర్యాయీ ఆత్మాకే జ్ఞాన బినా ఆత్మా పర్యాయస్వభావవాలా హోతా హై; ఇసలియే ❃
క్షాయికభావపరిణతి వహ కార్యశుద్ధపర్యాయ హై .
౩౮ ]