సతి న చ పరమాణోః స్కన్ధపర్యాయశబ్దః .
న చ భవతి యథేయం సోపి నిత్యం తథైవ ..౪౨..
పోగ్గలదవ్వం ఉచ్చఇ పరమాణూ ణిచ్ఛఏణ ఇదరేణ .
పుద్గలద్రవ్యవ్యాఖ్యానోపసంహారోయమ్ .
స్వభావశుద్ధపర్యాయాత్మకస్య పరమాణోరేవ పుద్గలద్రవ్యవ్యపదేశః శుద్ధనిశ్చయేన . ఇతరేణ వ్యవహారనయేన విభావపర్యాయాత్మనాం స్కన్ధపుద్గలానాం పుద్గలత్వముపచారతః సిద్ధం భవతి .
[శ్లోేకార్థ : — ] (పరమాణు) పరపరిణతిసే దూర శుద్ధపర్యాయరూప హోనేసే పరమాణుకో స్కన్ధపర్యాయరూప శబ్ద నహీం హోతా; జిసప్రకార భగవాన జిననాథమేం కామదేవకీ వార్తా నహీం హోతీ, ఉసీప్రకార పరమాణు భీ సదా అశబ్ద హీ హోతా హై (అర్థాత్ పరమాణుకో భీ కభీ శబ్ద నహీం హోతా) .౪౨.
గాథా : ౨౯ అన్వయార్థ : — [నిశ్చయేన ] నిశ్చయసే [పరమాణుః ] పరమాణుకో [పుద్గల- ద్రవ్యమ్ ] ‘పుద్గలద్రవ్య’ [ఉచ్యతే ] కహా జాతా హై [పునః ] ఔర [ఇతరేణ ] వ్యవహారసే [స్కన్ధస్య ] స్కన్ధకో [పుద్గలద్రవ్యమ్ ఇతి వ్యపదేశః ] ‘పుద్గలద్రవ్య’ ఐసా నామ [భవతి ] హోతా హై .
టీకా : — యహ, పుద్గలద్రవ్యకే కథనకా ఉపసంహార హై .
శుద్ధనిశ్చయనయసే స్వభావశుద్ధపర్యాయాత్మక పరమాణుకో హీ ‘పుద్గలద్రవ్య’ ఐసా నామ హోతా హై . అన్య ఐసే వ్యవహారనయసే విభావపర్యాయాత్మక స్కన్ధపుద్గలోంకో పుద్గలపనా ఉపచార ద్వారా