Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (English transliteration). 19. Jinpoojashtak; Shlok: 1-10 (19. Jinpoojashtak),1 (20. Karunashtak),2 (20. Karunashtak),3 (20. Karunashtak),4 (20. Karunashtak),5 (20. Karunashtak),6 (20. Karunashtak),7 (20. Karunashtak),8 (20. Karunashtak),1 (21. Kriyakandachoolika),2 (21. Kriyakandachoolika),3 (21. Kriyakandachoolika),4 (21. Kriyakandachoolika),5 (21. Kriyakandachoolika),6 (21. Kriyakandachoolika),7 (21. Kriyakandachoolika),8 (21. Kriyakandachoolika),9 (21. Kriyakandachoolika),10 (21. Kriyakandachoolika),11 (21. Kriyakandachoolika),12 (21. Kriyakandachoolika),13 (21. Kriyakandachoolika),14 (21. Kriyakandachoolika),15 (21. Kriyakandachoolika),16 (21. Kriyakandachoolika),17 (21. Kriyakandachoolika),18 (21. Kriyakandachoolika),1 (22. Aekatvadasak),2 (22. Aekatvadasak),3 (22. Aekatvadasak),4 (22. Aekatvadasak),5 (22. Aekatvadasak),6 (22. Aekatvadasak),7 (22. Aekatvadasak),8 (22. Aekatvadasak),9 (22. Aekatvadasak),10 (22. Aekatvadasak),11 (22. Aekatvadasak),1 (23. Paramarthvinshati),2 (23. Paramarthvinshati); 20. Karunashtak; 21. Kriyakandachoolika; 22. Aekatvadasak; 23. Paramarthvinshati.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 19 of 21

 

Page 335 of 378
PDF/HTML Page 361 of 404
single page version

background image
19. shrIjinapUjAShTak
[१९. श्रीजिनपूजाष्टकम् ]
(वसंततिलका)
जातिर्जरामरणमित्यनलत्रयस्य
जिवाश्रितस्य बहुतापकृतो यथावत् ।
विध्यापनाय जिनपादयुगाग्रभूमौ
धारात्रयं प्रवरवारिकृतं क्षिपामि ।।१।।
anuvAd : janma, jarA ane maraN A jIvanA Ashraye rahenAr traN agnio
bahu santAp karanArI chhe. hun temane shAnta karavA mATe jin bhagavAnanA charaN yugal
AgaL vidhipUrvak uttam jaLathI nirmit traN dhArAonun kShepaN karUn chhun. 1. jaLadhArA.
(वसंततिलका)
यद्वद्वचो जिनपतेर्भवतापहारि
नाहं सुशीतलमपीह भवामि तद्वत् ।
कर्पूरचन्दनमितीव मयार्पितं सत्
त्वत्पादपङ्कजसमाश्रयणं करोति ।।२।।
anuvAd : jevI rIte jin bhagavAnanI vANI sansArano santAp dUr karanArI
chhe tevI rIte shItaL hovA chhatAn paN hun te santAp dUr karI shakato nathI, A jAtanA
vichArathI ja jANe mArA dvArA bheT karavAmAn Avel kapUr mishrit te chandan he
bhagavAn! ApanA charaNakamaLono Ashray kare chhe. 2. chandan.

Page 336 of 378
PDF/HTML Page 362 of 404
single page version

background image
(वसंततिलका)
राजत्यसौ शुचितराक्षतपुज्जराजि-
र्दत्ताधिकृत्य जिनमक्षतमक्षधूतैर्तैः ।
वीरस्य नेतरजनस्य तु वीरपट्टो
बद्धः शिरस्यतितरां श्रियमातनोति ।।३।।
anuvAd : indriyarUp dhUrtodvArA bAdhA nahIn pAmelA evA jin bhagavAnanA
Ashraye ApavAmAn AvelI te atishay pavitra akShatanA punjanI pankti sushobhit thAy
chhe. barAbar chhe – parAkramI puruShanA shir upar bAndhavAmAn Avel vIrapaTTa jem atyant
shobhA vistAre chhe tem kAyar puruShanA shir upar bAndhavAmAn Avel tevI shobhA
vistArato nathI. 3. akShat.
(वसंततिलका)
साक्षादपुष्पशर एव जिनस्तदेनं
संपूजयामि शुचिपुष्पशरैर्मनोज्ञैः ।
नान्यं तदाश्रयतया किल यन्न यत्र
तत्तत्र रम्यमधिकां कुरुते च लक्ष्मीम् ।।४।।
anuvAd : A jinendra pratyakSha apuShpashar arthAt puShpashar (kAm) rahit chhe,
tethI hun tenI manohar ane pavitra puShpasharo (puShpanA hAro) thI pUjA karUn chhun. anya
(brahmA Adi) koInI paN hun temanAthI pUjA karato nathI. kAraN ke te puShpashar arthAt
kAmane AdhIn chhe. barAbar chhe – je ramaNIy vastu jyAn na hoy te tyAn adhik shobhA
Ape chhe.
visheShArtha : puShpasharanA be artha thAy chhe, puShparUp bANonA dhArak kAmadev tathA
puShpamALA. ahInshleShanI mukhyatAthI ukta banne arthanI vivakShA karIne em batAvavAmAn Avyun
chhe ke jin bhagavAn pAse puShpashar (kAmavAsanA) nathI, tethI hun tenI puShpasharothI
(puShpamALAothI) pUjA karUn chhun. anya hari, har ane brahmA Adi puShpashar sahit chhe; mATe
temanI puShpasharothI pUjA karavAmAn kAI paN shobhA nathI. e ja vAt puShTa karavA mATe em
paN kahI devAmAn Avyun chhe ke jyAn je vastu nathI tyAn ja te vastu mUkavAthI shobhA thAy

Page 337 of 378
PDF/HTML Page 363 of 404
single page version

background image
chhe, nahi ke jyAn te vastu vidyamAn hoy tyAn mUkavAthI. tAtparya e chhe ke jinendra bhagavAn
ja jagatvijayI kAmadev rahit hovAnA kAraNe puShpo dvArA pUjavAne yogya chhe, nahi ke ukta
kAm pIDit hari-har Adi. kAraN e chhe ke pUjak jem kAmarahit jinendranI pUjAthI svayam
paN kAmarahit thaI jAy chhe tevI rIte kAm pIDit anyanI pUjA karavAthI te kadI paN
tenAthI rahit thaI shakatA nathI. 4. puShpa.
(वसंततिलका)
देवो ऽयमिन्द्रियबलप्रलयं करोति
नैवेद्यमिन्द्रियबलप्रदखाद्यमेतत् ।
चित्रं तथापि पुरतः स्थितमर्हतो ऽस्य
शोभां बिभर्ति जगतो नयनोत्सवाय ।।५।।
anuvAd : A bhagavAn indriyanun baL naShTa kare chhe ane A naivedya indriyanun
baL ApanAr khAdya (bhakShya) chhe chhatAn paN Ashcharya chhe ke A arahant bhagavAnanI
AgaL sthit te naivedya jagatnA prANIonA netrone AnandadAyak shobhA dhAraN kare
chhe. 5. naivedya.
(वसंततिलका)
आरार्तिकं तरलवह्निशिखं विभाति
स्वच्छे जिनस्य वपुषि प्रतिबिम्बितं सत् ।
ध्यानानलो मृगयमाण इवावशिष्टं
दग्धुं परिभ्रमति कर्मचयं प्रचण्डः ।।६।।
anuvAd : chanchaL agnishikhAthI sanyukta AratIno dIpak jin bhagavAnanA
svachchha sharIramAn pratibimbit thaIne evo shobhe chhe ke jANe te bAkI rahelA (aghAti)
karmasamUhane bALavA mATe shodhatI tIvra dhyAnarUp agni ja pharI rahI hoy. 6. dIp.
(वसंततिलका)
कस्तूरिकारसमयीरिव पत्रवल्लीः
कुर्वन् मुखेषु चलनैरिह दिग्वधूनाम् ।

Page 338 of 378
PDF/HTML Page 364 of 404
single page version

background image
हर्षादिव प्रभुजिनाश्रयणेन वात-
प्रेङ्खद्वपुर्नटति पश्यत धूपधूमः ।।७।।
anuvAd : juo, vAyuthI kampatA sharIravALo dhUpano dhUmADo potAnA kampanathI
(chanchaLatAthI) jANe ahIn dishAorUp strIonA mukhamAn kastUrInA rasamAnthI banAvelI
patravallI (gAl upar karavAmAn AvatI rachanA) ne karato thako jin bhagavAnanA
AshrayathI prApta thayel harShathI nAchI ja rahyo chhe. 7. dhUp.
(वसंततिलका)
उच्चैेंःफलाय परमामृतसंज्ञकाय
नानाफलैर्जिनपतिं परिपूजयामि ।
तद्भक्तिरेव सकलानि फलानि दत्ते
मोहेन तत्तदपि याचत एव लोकः ।।८।।
anuvAd : hun utkRuShTa amRut nAmanun unnat phaL (mokSha) prApta karavA mATe
anek phaLothI jinendradevanI pUjA karUn chhun. jo ke jinendranI bhakti ja samasta phaLo
Ape chhe, to paN manuShya agnAnathI phaLanI yAchanA karyA kare chhe. 8. phaL.
(वसंततिलका)
पूजाविधिं विधिवदत्र विधाय देवे
स्तोत्रं च संमदरसाश्रितचित्तवृत्तिः ।
पुष्पाञ्जलिं विमलकेवललोचनाय
यच्छामि सर्वजनशान्तिकराय तस्मै ।।९।।
anuvAd : harSharUp jaLathI paripUrNa manovyApAr sahit hun ahIn vidhipUrvak
jinabhagavAnanA viShayamAn pUjAvidhAn ane stuti karIne nirmaL kevaLagnAnarUp netra sanyukta
thaIne sarva jIvone shAnti pradAn karanAr te jinendrane puShpAnjali Apun chhun. 9. argha.
(वसंततिलका)
श्रीपद्मनन्दितगुणौघ न कार्यमस्ति
पूजादिना यदपि ते कृतकृत्यतायाः ।

Page 339 of 378
PDF/HTML Page 365 of 404
single page version

background image
स्वश्रेयसे तदपि तत्कुरुते जनोऽर्हन्
कार्या कृषिः फलकृते न तु भूपकृत्यै ।।१०।।
anuvAd : muni padma (padmanandI) dvArA jenA guN samUhanI stuti
karavAmAn AvI chhe evA he arahantadev! jo ke kRutakRutyatA pAmI javAthI tamane
pUjA AdithI kAI paN prayojan rahyun nathI, to paN manuShya potAnA kalyAN
mATe tamArI pUjA kare chhe. barAbar paN chhe – khetI potAnun ja prayojan siddha karavA
mATe karavAmAn Ave chhe, nahi ke rAjAnun prayojan siddha karavA mATe.
visheShArtha : jem kheDUt je khetI kare chhe temAnthI te keTalok bhAg jo ke kararUpe
rAjAne paN Ape chhe to paN te rAjAnA nimitte kAI khetI karato nathI parantu potAnA ja
prayojan (kuTumb paripAlan Adi) ne sAdhavA mATe te kare chhe. barAbar evI ja rIte
bhaktajano je jinendra AdinI pUjA kare chhe te kAI temane prasanna karavA mATe karatA nathI,
parantu potAnA AtmapariNAmonI nirmaLatA mATe ja kare chhe. kAraN e chhe ke jin bhagavAn
to vItarAg (rAg-dveSh rahit) chhe, tethI tenAthI temanI prasannatA to sambhavatI nathI; chhatAn
paN tenAthI pUjA karanArAne pariNAmomAn je nirmaLatA utpanna thAy chhe tenAthI tenA pApakarmono
ras kShIN thAy chhe ane puNyakarmono anubhAg vRuddhi pAme chhe. A rIte dukhano vinAsh thaIne
tene sukhanI prApti svayamev thAy chhe. AchAryapravar shrI samantabhadra svAmIe paN em ja kahyun
chhe
– न पूजयार्थस्त्वयि वीतरागे न निन्दया नाथ विवान्तवैरे । तथापि ते पुण्यगुणस्मृतिर्नः पुनातु चित्तं
दुरिताञ्जनेभ्यः ।। arthAt he bhagavan! Ap vItarAg chho tethI Apane pUjAnun kAI prayojan
rahyun nathI tathA Ap vairabhAv (dveSh buddhi) thI paN rahit chho tethI nindAnun paN Apane kAI
prayojan rahyun nathI. chhatAn paN pUjA Adi dvArA thatun ApanA pavitra guNanun smaraN amArA
chittane pAparUp kAlimAthI bachAve chhe. [svayambhU stotra. 57]. 10.
A rIte jinapUjAShTak samApta thayun. 19.

Page 340 of 378
PDF/HTML Page 366 of 404
single page version

background image
20. shrI karuNAShTak
[२०. करुणाष्टम् ]
(आर्या)
त्रिभुवनगुरो जिनेश्वर परमानन्दैककारण कृरुष्व ।
मयि किंकरेऽत्र करुणां तथा यथा जायते मुक्तिः ।।१।।
anuvAd : traNe lokanA guru ane utkRuShTa sukhanA advitIy kAraN evA he
jineshvar! A dAs upar evI kRupA karo ke jethI mane mukti prApta thaI jAy. 1.
(आर्या )
निर्विण्णो ऽहं नितरामर्हन् बहुदुःखया भवस्थित्या ।
अपुनर्भवाय भवहर कुरु करुणामत्र मयि दीने ।।२।।
anuvAd : he sansAranA nAshak arahant! hun anek dukh utpanna karanAr A
sansAravAsanAthI atyant virakta thayo chhun. Ap A dIn upar evI kRupA karo ke
jethI mAre pharI janma na levo paDe arthAt hun mukta thaI jAun. 2.
(आर्या )
उद्धर मां पतितमतो विषमाद्भवकूपतः कृपां कृत्वा ।
अर्हन्नलमुद्धरणे त्वमसीति पुनः पुनर्वच्मि ।।३।।
anuvAd : he arahant! Ap kRupA karIne A bhayAnak sansArarUp kUvAmAn
paDelA mAro tenAthI uddhAr karo. Ap temAnthI uddhAr karavA mATe samartha chho. tethI
hun vAramvAr Apane nivedan karUn chhun. 3.

Page 341 of 378
PDF/HTML Page 367 of 404
single page version

background image
(आर्या )
त्वं कारुणिकः स्वामी त्वमेव शरणं जिनेश तेनाहम् ।
मोहरिपुदलितमानः पूत्कारं तव पुरः कुर्वे ।।४।।
anuvAd : he jinesh! tame ja dayALu chho, tame ja prabhu chho, ane tame ja
rakShak chho. tethI moharUp shatrudvArA jenun mAnamardan karavAmAn Avyun chhe evo hun ApanI
pAse pokArIne kahun chhun. 4.
(आर्या )
ग्रामपतेरपि करुणा परेण केनाप्युपद्रुते पुंसि ।
जगतां प्रभोर्न किं तव जिन मयि खलकर्मभिः प्रहते ।।५।।
anuvAd : he jin! je ek gAmanA svAmI hoy chhe te paN koI bIjA
dvArA pIDit manuShya upar dayA kare chhe. to pachhI jo Ap traNe ya lokanA svAmI
chho to shun duShTa karmo dvArA pIDit mArA upar dayA nahi karo? arthAt avashya
karasho. 5.
(आर्या )
अपहर मम जन्म दयां कृत्वेत्येकत्र वचसि वक्तव्ये ।
तेनातिदग्ध इति मे देव बभूव प्रलापित्वम् ।।६।।
anuvAd : he dev! Ap kRupA karIne mArA janma (janma – maraNarUp sansAr)no
nAsh karo, e ja ek vAt mAre Apane kahevAnI chhe. parantu hun to janmathI atishay
baLelo chhun arthAt pIDit chhun tethI hun ghaNo bakavAdI banyo chhun. 6.
(आर्या )
तव जिनचरणाब्जयुगं करुणामृतसंगशीतलं यावत् ।
संसारातपतप्तः करोमि हृदि तावदेव सुखी ।।७।।
anuvAd : he jin! sansArarUp taDakAthI santAp pAmelo hun jyAnsudhI dayArUp
amRutanI sangatithI shItaLatA pAmelA tamArA banne charaNakamaLone hRudayamAn dhAraN karun
chhun tyAnsudhI ja sukhI rahun chhun. 7.

Page 342 of 378
PDF/HTML Page 368 of 404
single page version

background image
(आर्या )
जगदेकशरण भगवन्नसमश्रीपद्मनन्दितगुणौघ ।
किं बहुना कुरु करुणाम् अत्र जने शरणमापन्ने ।।८।।
anuvAd : jagatanA prANIonA advitIy rakShak tathA asAdhAraN lakShmI
sampanna ane muni padmanandI dvArA stuti karAyel guNasamUh sahit evA he bhagavan!
hun vadhAre shun kahun? sharaNe AvelA A jan (mArA) upar Ap dayA karo. 8.
A rIte karuNAShTak samApta thayun. 20.

Page 343 of 378
PDF/HTML Page 369 of 404
single page version

background image
21. kriyAkAnDachUlikA
[२१. क्रियाकाण्डचूलिका ]
(शार्दूलविक्रीडित)
सम्यग्दर्शनबोधवृ त्तसमताशीलक्षमाद्यैर्घनैः
संकेताश्रयवज्जिनेश्वर भवान् सर्वैर्गुणैराश्रितः ।
मन्ये त्वय्यवकाशलब्धिरहितैः सर्वत्र लोके वयं
संग्राह्या इति गर्वितैः परिहृतो दोषैरशेषैरपि ।।१।।
anuvAd : he jineshvar! samyagdarshan, samyaggnAn, samyakchAritra, samatA,
shIl ane kShamA Adi sarva guNoe je sanketagRuh samAn Apano saghanarUpe Ashray
karyo chhe; tethI mane em lAge chhe ApanAmAn sthAn prApta na thavAthI ‘lokamAn ame
sarvatra sangrah karavAne yogya chhIe’ e jAtanun abhimAn pAmIne ja jANe ke badhA
doShoe Apane chhoDI dIdhA chhe.
visheShArtha : jin bhagavAnamAn samyagdarshan, Adi badhA uttamottam guNo hoy chhe.
parantu doSh temanAmAn ek paN hoto nathI. tethI granthakAre ahIn A utprekShA karI chhe ke temanI
andar eTalA badhA guNo praveshI chukyA hatA ke doShone mATe tyAn sthAn ja rahyun nahotun. tethI
jANe temanAthI tiraskRut thavAne kAraNe doShone e abhimAn ja utpanna thayun hatun ke lokamAn
amAro sangrah to badhA ja karavA ichchhe chhe to pachhI jo A jin amArI upekShA kare chhe to
ame emanI pAse kadI paN nahi jaIe. A abhimAnane kAraNe ja te doShoe jinendradevane
chhoDI dIdhA hatA. 1.
(वसंततिलका)
यस्त्वामनन्तगुणमेकविभुं त्रिलोक्याः
स्तौति प्रभूतकवितागुणगर्वितात्मा ।

Page 344 of 378
PDF/HTML Page 370 of 404
single page version

background image
आरोहति द्रुमशिरः स नरो नभो ऽन्तं
गन्तुं जिनेन्द्र मतिविभ्रमतो बुधो ऽपि ।।२।।
anuvAd : he jinendra! kavitA karavA yogya anek guNo hovAthI abhimAn
pAmelo je manuShya anant guNo sahit ane traNe lokanA advitIy prabhusvarUp tamArI
stuti kare chhe te vidvAn hovA chhatAn paN jANe buddhinI viparItatAthI (mUrkhatAthI)
AkAshano ant pAmavA mATe vRukShanA shikhar upar ja chaDe chhe.
visheShArtha : jem anant AkAshano ant pAmavo asambhav chhe tevI ja rIte trilokInAth
(jinendra)nA anant guNono paN stuti dvArA ant pAmavo asambhav ja chhe. chhatAn paN je vidvAn
kavi stuti dvArA temanA anant guNonun kIrtan karavA ichchhe chhe, to em samajavun joIe ke te potAnA
kavitva guNanA abhimAnathI ja tem karavAne udyat thayo chhe. 2.
(वसंततिलका)
शक्नोति कर्तुमिह कः स्तवनं समस्त-
विद्याधिपस्य भवतो विबुधार्चिताङ्ध्रेः ।
तत्रापि तज्जिनपते कुरुते जनो यत्
तच्चित्तमध्यगतभक्ति निवेदनाय ।।३।।
anuvAd : je samasta vidyAonA svAmI chhe tathA jemanA charaN devo dvArA
pUjavAmAn AvyA chhe evA ApanI stuti karavA mATe ahIn koN samartha chhe? arthAt
koIpaN samartha nathI. chhatAn paN he jinendra! je manuShya ApanI stuti kare chhe te
potAnA chittamAn rahetI bhakti pragaT karavA mATe ja kare chhe. 3.
(वसंततिलका)
नामापि देव भवतः स्मृतिगोचरत्वं
वाग्गोचरत्वमथ येन सुभक्ति भाजा ।
नीतं लभेत स नरो निखिलार्थसिद्धिं
साध्वी स्तुतिर्भवतु मां किल कात्र चिन्ता ।।४।।
anuvAd : he dev! je manuShya atishay bhaktiyukta thaIne ApanA nAmane

Page 345 of 378
PDF/HTML Page 371 of 404
single page version

background image
paN smRutino viShay athavA vachanano viShay banAve chhee – manathI ApanA nAmanun chintan
tathA vachanathI kevaL tenun uchchAraN ja kare chhe – tenA sarva prakAranA prayojan siddha thAy
chhe. evI hAlatamAn mAre shI chintA chhe? arthAt kAI paN nathI. te uttam stuti
ja prayojan siddha karanArI thAv. 4.
(वसंततिलका)
एतावतैव मम पूर्यत एव देव
सेवां करोमि भवतश्चरणद्वयस्य ।
अत्रैव जन्मनि परत्र च सर्वकालं
न त्वामितः परमहं जिन याचयामि ।।५।।
anuvAd : he dev! hun A janmamAn tathA bIjA janmamAn paN nirantar ApanA
charaNayugalanI sevA karato rahun, eTalA mAtrathI ja mArUn prayojan pUrNa thaI jAy chhe.
he jinendra! ethI adhik hun ApanI pAse bIjun kAI mAgato nathI. 5.
(वसंततिलका)
सर्वागमावगमतः खलु तत्त्वबोधो
मोक्षाय वृत्तमपि संप्रति दुर्घटं नः ।
जाडयात्तथा कुतनुतस्त्वयि भक्ति रेव
देवास्ति सैव भवतु क्रमतस्तदर्थम् ।।६।।
anuvAd : he dev! muktinA kAraNabhUt je tattvagnAn chhe te nishchayathI
samasta Agamo jANI levAthI prApta thAy chhe ane te ame jaDabuddhi hovAthI
amAre mATe durlabh ja chhe. e ja rIte te mokShanA kAraNabhUt je chAritra chhe
te paN sharIranI durbaLatAthI A vakhate amane prApta thaI shakatun nathI e kAraNe
ApanA viShayamAn je mArI bhakti chhe te ja kramasha mane muktinun kAraN
thAv. 6.
(मालिनी)
हरति हरतु वृद्धं वार्धकं कायकान्तिं
दधति दधतु दूरं मन्दतामिन्द्रियाणि ।

Page 346 of 378
PDF/HTML Page 372 of 404
single page version

background image
भवति भवतु दुःखं जायतां वा विनाशः
परमिह जिननाथे भक्ति रेका ममास्तु ।।७।।
anuvAd : vRuddhine prApta thayel vRuddhAvasthA jo sharIranI kAnti naShTa kare
chhe to karo, jo indriyo atyant shithilatA dhAraN kare chhe to karo, jo dukh
thAy chhe to thAv tathA jo vinAsh thAy chhe to paN bhale thAy. parantu ahIn
mArI ek mAtra jinendranA viShayamAn bhakti banI raho. 7.
(वसंततिलका)
अस्तु त्रयं मम सुदर्शनबोधवृत्त-
संबन्धि यान्तु च समस्तदुरीहितानि ।
याचे न किंचिदपरं भगवन् भवन्तं
नाप्राप्तमस्ति किमपीह यतस्त्रिलोक्याम् ।।८।।
anuvAd : he bhagavAn! mane samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra
sambandhI traN arthAt ratnatray prApta thAv. tathA mArI samasta dushcheShTAo naShTa thaI
jAv, ethI adhik hun ApanI pAse bIjun kAI nathI mAgato; kAraN ke traNe
lokamAn hajI sudhI je prApta na thayun hoy evun anya kAI paN nathI.
visheShArtha : ahIn jinendra bhagavAn pAse kevaL ek e ja yAchanA karavAmAn
AvI chhe ke ApanI kRupAthI mArI duShTa vRutti naShTa thaIne mane ratnatrayanI prApti thAv, e
sivAy bIjI koI paN yAchanA karavAmAn AvI nathI. enun kAraN e ApavAmAn Avyun chhe
ke anantakALathI A sansAramAn paribhramaN karatAn prANIe indra ane chakravartI AdinA pad to
anek vAr prApta karI lIdhAn, parantu ratnatrayanI prApti tene hajI sudhI kadI thaI nathI. tethI
te pUrve nahi prApta thayelA ratnatrayanI ja ahIn yAchanA karavAmAn AvI chhe. nItikAr paN
e ja kahe ke
लोको ‘ह्यभिनवप्रियः’ arthAt janasamUh navI navI vastu pratye ja anurAg karyA
kare chhe. 8.
(वसंततिलका)
धन्यो ऽस्मि पुण्यनिलयो ऽस्मि निराकुलो ऽस्मि
शान्तो ऽस्मि नष्टविपदस्मि विदस्मि देव ।

Page 347 of 378
PDF/HTML Page 373 of 404
single page version

background image
श्रीमज्जिनेन्द्र भवतो ऽङ्ध्रियुगं शरण्यं
प्राप्तो ऽस्मि चेदहमतीन्द्रियसौख्यकारि ।।९।।
anuvAd : he shrImad jinendradev! hun atIndriy sukh (mokShasukh) karanAr,
ApanA charaNayugalanun sharaN prApta karI chUkyo chhun; mATe hun dhanya chhun, puNyanun sthAn
chhun, AkuLatA rahit chhun, shAnta chhun, vipattio rahit chhun ane gnAtA paN chhun. 9.
(वसंततिलका)
रत्नत्रये तपसि पङ्क्ति विधे च धर्मे
मूलोत्तरेषु च गुणेष्वथ गुप्तिकार्ये ।
दर्पात्प्रमादत उतागसि मे प्रवृत्ते
मिथ्यास्तु नाथ जिनदेव तव प्रसादात् ।।१०।।
anuvAd : he nAth! he jinadev! ratnatray, tap, das prakAranA dharma, mULaguN,
uttaraguN ane guptirUp kArya; A badhAnA viShayamAn abhimAnathI athavA pramAdathI
mArI sadoSh pravRutti thaI hoy te ApanA prasAdathI mithyA thAv. 10.
(उपेन्द्रवज्रा)
मनोवचो ऽङ्गैः कृतमङ्गिपीडनं
प्रमोदितं कारितमत्र यन्मया ।
प्रमादतो दर्पत एतदाश्रयं
तऽस्तु मिथ्या जिन दुष्कृतं मम ।।११।।
anuvAd : he jin! pramAdathI athavA abhimAnathI je men ahIn man,
vachan ane sharIrathI prANIonun pIDan svayam karyun hoy, bIjAo pAse karAvyun
hoy athavA prANIne pIDA upajAvatA jIvane joIne harSha pragaT karyo hoy; tenA
Ashraye thanAr mArUn te pAp mithyA thAv. 11.
(शार्दूलविक्रीडित)
चिन्तादुष्परिणामसंततिवशादुन्मार्गगाया गिरः
कायात्संवृतिवर्जितादनुचितं कर्मार्जितं यन्मया ।

Page 348 of 378
PDF/HTML Page 374 of 404
single page version

background image
तन्नाशं व्रजतु प्रभो जिनपते त्वत्पादपद्मस्मृते-
रेषा मोक्षफलप्रदा किल कथं नास्मिन् समर्था भवेत् ।।१२।।
anuvAd : he jinendra prabho! chintAne kAraNe utpanna thayel ashubh
pariNAmone vash thaIne arthAt mananI duShTa vRuttithI, kumArgamAn pravRutta thayelI vANI
arthAt sAvadya vachan dvArA tathA samvar rahit sharIr dvArA je men anuchit (pAp)
karma utpanna karyun chhe te tamArA charaN-kamaLanA smaraNathI nAsh pAmo. barAbar paN
chhe je tamArA charaN-kamaLanun smaraN mokSharUp phaL Ape chhe te A (pApavinAsh)
kAryamAn kem samartha na thAy? avashya thashe. 12.
(वसंततिलका)
वाणी प्रमाणमिह सर्वविदस्त्रिलोकी-
सद्मन्यसौ प्रवरदीपशिखासमाना ।
स्याद्वादकान्तिकलिता नृसुराहिवन्द्या
कालत्रये प्रकटिताखिलवस्तुतत्त्वा ।।१३।।
anuvAd : je sarvagnanI vANI (jinavANI) traN lokarUp gharamAn uttam
dIpakanI shikhA samAn thaIne syAdvAdarUp prabhA sahit chhe; manuShya, dev ane
nAgakumArothI vandanIy chhe; tathA traNe kALanI vastuonA svarUpane pragaT karanArI
chhe; te ahIn pramAN (satya) chhe.
visheShArtha : ahIn jinavANIne dIpashikhA samAn batAvIne tenA karatAn paN temAn
k kvisheShatA pragaT karavAmAn AvI chhe. jem ke – dIpashikhA gharanI andaranI ja vastuone
prakAshit kare chhe paN jinavANI traNe lokanI andaranI badhI ja vastuone prakAshit kare chhe.
dIpak jo prabhAsahit hoy chhe to te vANI paN anekAntarUp prabhAsahit chhe; dIpashikhAne jo
keTalAk manuShyo ja vandan kare chhe to jinavANIne manuShyo, devo ane asuro paN vandan kare
chhe; tathA dIpashikhA jo vartamAnanI keTalIk ja vastuone pragaT kare chhe to te jinavANI traNey
kALanI samasta vastuone pragaT kare chhe. A rIte dIpashikhA samAn hovA chhatAn paN te
jinavANInun svarUp apUrva ja chhe. 13.
(पृथ्वी)
क्षमस्व मम वाणि तज्जिनपतिश्रुतादिस्तुतौ
यदूनमभवन्मनोवचनकायवैकल्यतः ।

Page 349 of 378
PDF/HTML Page 375 of 404
single page version

background image
अनेकभवसंभवैर्जडिमकारणैः कर्मभिः
कुतोऽत्र किल माद्रशे जननि ताद्रशं पाटवम् ।।१४।।
anuvAd : he vANI! jinendra ane sarasvatI AdinI stutinA viShayamAn
man, vachan ane sharIranI vikaLatAnA kAraNe je kAI khAmI rahI hoy tene he
mAtA! tun kShamA kar. kAraN e chhe ke anek bhavomAn upArjit ane agnAn
utpanna karanAr karmono uday rahevAthI mArA jevA manuShyamAn tevI nipuNatA
kyAthi hoI shake? arthAt hoI shake nahi. 14.
(अनुष्टुभ)
पल्लवो ऽयं क्रियाकाण्डकल्पशाखाग्रसंगतः ।
जीयादशेषभव्यानां प्रार्थितार्थफलप्रदः ।।१५।।
anuvAd : samasta bhavya jIvone iShTa phaL ApanAr A kriyAkAnDarUp
kalpavRukShanI shAkhAnA agrabhAge lAgel navIn patra jayavant ho. 15.
(भुजंगयालप्रयात्न)
क्रियाकाण्डसंबन्धिनी चूलिकेयं
नरैः पठयते यैस्त्रिसंध्यं च तेषाम् ।
वपुर्भारतीचित्तवैकल्यतो या
न पूर्णा क्रिया सापि पूर्णत्वमेति ।।१६।।
anuvAd : je manuShya kriyAkAnD sambandhI A chUlikA traNe sandhyAkALe bhaNe chhe
temanI sharIr, vANI ane mananI vikaLatAne kAraNe je kriyA pUrNa na thaI hoy te
paN pUrNa thaI jAy chhe. 16.
(पृथ्वी)
जिनेश्वर नमो ऽस्तु ते त्रिभुवनैकचूडामणे
गतो ऽस्मि शरणं विभो भवभिया भवन्तं प्रति ।
तदाहतिकृते बुधैरकथि तत्त्वमतन्मया-
श्रितं सुद्रढचेतसा भवहरस्त्वमेवात्र यत् ।।१७।।

Page 350 of 378
PDF/HTML Page 376 of 404
single page version

background image
anuvAd : he jineshvar! he traN lokanA chUDAmaNi vibho! tamane namaskAr
ho. hun sansAranA bhayathI ApanA sharaNe Avyo chhun. vidvAnoe te sansArano nAsh karavA
mATe A ja tattva batAvyun chhe, tethI men draDhachitta karIne Anun ja Alamban lIdhun chhe
kAraN e chhe ke ahIn sansArano nAsh karanAr tame ja chho. 17.
(वसंततिलका)
अर्हन् समाश्रितसमस्तनरामरादि-
भव्याब्जनन्दिवचनांशुरवेस्तवाग्रे ।
मौखर्यमेतदबुधेन मया कृतं यत्-
तद्भूरिभक्ति रभसस्थितमानसेन ।।१८।।
anuvAd : he arahant! jem sUrya potAnA kiraNo dvArA samasta kamaLone
praphullit kare chhe tevI ja rIte Ap paN sabhA (samavasaraN) mAn Avel samasta
manuShya ane dev Adi bhavya jIvo rUp kamaLone potAnA vachanarUp kiraNo dvArA
praphullit karo chho. ApanI AgaL je vidvatA vinAnA men A vAchALatA (stuti)
karI chhe te kevaL ApanI mahAn bhaktinA vegamAn man sthit hovAthI arthAt manamAn
atishay bhakti hovAthI ja karI chhe. 18.
A rIte kriyAkAnDachUlikA samApta thaI. 21.

Page 351 of 378
PDF/HTML Page 377 of 404
single page version

background image
22. ekatvabhAvanAdashak
[२२. एकत्वभावनादशकम् ]
(अनुष्टुभ् )
स्वानुभूत्यैव यद्गम्यं रम्यं यच्चात्मवेदिनाम् ।
जल्पे तत्परमं ज्योतिरवाङ्मानसगोचरम् ।।१।।
anuvAd : je param jyoti kevaL svAnubhavathI ja gamya (prApta karavA yogya)
tathA AtmagnAnIone ramaNIy chhe te vachan ane mananA aviShayabhUt param (utkRuShTa)
jyotinA viShayamAn hun k kkahun chhun . 1.
(अनुष्टुभ् )
एकत्वैकपदप्राप्तमात्मतत्त्वमवैति यः ।
आराध्यते स एवान्येस्तस्याराध्यो न विद्यते ।।२।।
anuvAd : je bhavya jIv ekatva ( advait) rUp advitIyapadane pAmel
Atmatattvane jANe chhe te pote ja bIjAo dvArA ArAdhAy chhe arthAt bIjA prANI
tenI ja ArAdhanA kare chhe, tenA ArAdhya (pUjanIy) bIjun koI rahetun nathI. 2.
(अनुष्टुभ् )
एकत्वज्ञो बहुभ्यो ऽपि कर्मभ्यो न बिभेति सः ।
योगी सुनौगतो ऽम्भोधिजलेभ्य इव धीरधीः ।।३।।
anuvAd : jem utkRuShTa nAvane prApta thayel dhIrabuddhi (sAhasI) manuShya
samudranA aparimit jaLathI Darato nathI tevI ja rIte ekatvano jANakAr te yogI
ghaNA karmothI paN Darato nathI. 3.

Page 352 of 378
PDF/HTML Page 378 of 404
single page version

background image
(अनुष्टुभ् )
चैतन्यैकत्वसंवित्तिर्दुंर्लभा सैव मोक्षदा ।
लब्धा कथं कथंचिच्चेच्चिन्तनीया मुहुर्मुहुः ।।४।।
anuvAd : chaitanyarUp ekatvanun gnAn durlabh chhe, parantu mokSha ApanAr te ja chhe.
jo te koI paN prakAre prApta thaI jAy to tenun vAramvAr chintan karavun joIe. 4.
(अनुष्टुभ् )
मोक्ष एव सुखं साक्षात्तच्च साध्यं मुमुक्षुभिः ।
संसारे ऽत्र तु तन्नास्ति यदस्ति खलु तन्न तत् ।।५।।
anuvAd : vAstavik sukh mokShamAn chhe ane te mumukShujano dvArA siddha karavA yogya
chhe. ahIn sansAramAn te sukh nathI. ahIn je sukh chhe te nishchayathI yathArtha sukh nathI. 5.
(अनुष्टुभ् )
किंचित्संसारसंबन्धि बन्धुरं नेति निश्चयात् ।
गुरूपदेशतो ऽस्माकं निःश्रेयसपदं प्रियम् ।।६।।
anuvAd : sansAr sambandhI koI paN vastu ramaNIy nathI, A jAtano amane
gurunA upadeshathI nishchay thaI gayo chhe. e ja kAraNe amane mokShapad pyArUn chhe. 6.
(अनुष्टुभ् )
मोहोदयविषाक्रान्तमपि स्वर्गसुखं चलम् ।
का कथापरसौख्यानामलं भवसुखेन मे ।।७।।
anuvAd : mohanA udayarUp viShathI mishrit svarganun sukh paN jo nashvar hoy
to bhalA bIjA tuchchha sukhonA sambandhomAn shun kahevun? arthAt te to atyant vinashvar ane
hey chhe ja. tethI mane evA sansArasukhathI bas thAv – hun evun sansArasukh chAhato nathI. 7.
(अनुष्टुभ् )
लक्ष्यीकृत्य सदात्मानं शुद्धबोधमयं मुनिः ।
आस्ते यः सुमतिश्चात्र सो ऽप्यमुत्र चरन्नपि ।।८।।

Page 353 of 378
PDF/HTML Page 379 of 404
single page version

background image
anuvAd : je nirmaL buddhi dhAraN karanAr muni A lokamAn nirantar shuddha
gnAnasvarUp AtmAnun lakShya rAkhIne rahe chhe te paralokamAn sanchAr karavA chhatAn paN te
ja rIte rahe chhe. 8.
(अनुष्टुभ् )
वीतरागपथे स्वस्थः प्रस्थितो मुनिपुङ्गवः ।
तस्य मुक्ति सुखप्राप्तेः कः प्रत्यूहो जगत्त्रये ।।९।।
anuvAd : je shreShTha muni AtmalIn thaIne vItarAgamArga arthAt mokShamArgamAn
prasthAn karI rahyo chhe tene mokShasukhanI prAptimAn traNe lokamAn koI paN vighna upasthit
thaI shakatun nathI. 9.
(अनुष्टुभ् )
इत्येकाग्रमना नित्यं भावयन् भावनापदम् ।
मोक्षलक्ष्मीकटाक्षालिमालासद्म स जायते ।।१०।।
anuvAd : A rIte ekAgraman thaIne je muni sarvadA A bhAvanApad (ekatva
bhAvanA) ne bhAve chhe te muktirUp lakShmInI kaTAkSha panktionI mALAnun sthAn banI
jAy chhe, arthAt tene mokSha prApta thaI jAy chhe. 10.
(अनुष्टुभ् )
एतज्जन्मफलं धर्मः स चेदस्ति ममामलः ।
आपद्यपि कुतश्चिन्ता मृत्योरपि कुतो भयम् ।।११।।
anuvAd : A manuShya janmanun phaL dharmanI prApti chhe. te nirmaL dharma jo
mArI pAse chhe to pachhI mane ApattinA viShayamAn paN shI chintA chhe tathA mRutyuthI
paN sho Dar chhe? arthAt te dharma hotAn na to ApattinI chintA rahe chhe ane na
maraNano Dar paN rahe chhe. 11.
A rIte ekatvabhAvanA dashak adhikAr samApta thayo. 22.
❁

Page 354 of 378
PDF/HTML Page 380 of 404
single page version

background image
23. paramArthavinshati
[२३. परमार्थविंशतिः ]
(शार्दूलविक्रीडित)
मोहद्वेषरतिश्रिता विकृतयो द्रष्टाः श्रुताः सेविताः
वारंवारमनन्तकालविचरत्सर्वाङ्गिभिः संसृतौ ।
अद्वैतं पुनरात्मनो भगवतो दुर्लक्ष्यमेकं परं
बीजं मोक्षतरोरिदं विजयते भव्यात्मभिर्वन्दितम् ।।१।।
anuvAd : sansAramAn anantakALathI vicharaN karatAn sarva prANIoe moh,
dveSh ane rAganA nimitte thatAn vikAro vAramvAr joyA chhe, sAmbhaLyA chhe ane
sevyA paN chhe. parantu bhagavAn AtmAnun ek advait ja kevaL durlakShya chhe arthAt
tene hajI sudhI joyo nathI, sAmbhaLyo nathI ane sevan paN karyun nathI. bhavya
jIvothI vandit mokSharUp vRukShanA bIjabhUt A advait jayavant ho. 1.
(शार्दूलविक्रीडित)
अन्तर्बाह्यविकल्पजालरहितां शुद्धैकचिद्रूपिणीं
वन्दे तां परमात्मनः प्रणयिनीं कृत्यान्तगां स्वस्थताम् ।
यत्रानन्तचतुष्टयामृतसरित्यात्मानमन्तर्गतं
न प्राप्नोति जरादिदुःसहशिखो जन्मोग्रदावानलः ।।२।।
anuvAd : je svasthatA antarang ane bAhya vikalponA samUh rahit chhe,
shuddha ek chaitanyasvarUp sahit chhe, paramAtmAnI vallabhA (priyatamA) chhe, kRutya