Padmanandi Panchvinshati-Gujarati (English transliteration). Shlok: 62-107 (1. Dharmopadeshamrut).

Page 35 of 378
PDF/HTML Page 61 of 404
single page version

samasta padArthone dekhavAmAn samartha karI de chhe te upAdhyAy parameShThI amArI rakShA karo. 61.

(शार्दूलविक्रीडित)

उन्मुच्यालयबन्धनादपि द्रढात्काये ऽपि वीतस्पृहा –

श्चित्ते मोहविकल्पजालमपि यद्दुर्भेद्यमन्तस्तमः ।

भेदायास्य हि साधयन्ति तदहो ज्योतिर्जितार्कप्रभं
ये सद्बोधमयं भवन्तु भवतां ते साधवः श्रेयसे ।।६२।।

anuvAd : je majabUt gRuharUpI bandhanathI chhUTIne potAnA sharIranA viShayamAn

paN nispRuh (mamatvarahit) thaI chukyA chhe tathA je manamAn sthit durbhedya (mushkelIthI
naShTa karAy tevun) mohajanit vikalpa samUharUpI abhyantar andhakArane naShTa karavA mATe
sUryanA tejane paN jItanAr evI uttam gnAnarUpI jyotine siddha karavAmAn tatpar chhe
te sAdhuo Apanun kalyAN karo. 62.

(वसंततिलका)

वज्रे पतत्यपि भयद्रुतविश्वलोक-
मुक्ताध्वनि प्रशमिनो न चलन्ति योगात् ।

बोधप्रदीपहतमोहमहान्धकाराः
सम्यग्द्रशः किमुत शेषपरीषहेषु ।।६३।।

anuvAd : bhayathI shIghratApUrvak bhAganAr samasta janasamUh dvArA jeno mArga

chhoDI devAmAn Ave chhe evun vajra paDatAn paN je munio samAdhimAnthI vichalit thatA
nathI. te gnAnarUpI dIpak dvArA agnAnarUpI ghor andhakArano nAsh karanAr samyagdraShTi
munio shun bAkInA parIShaho AvatAn vichalit thaI shake? kadI nahi. 63.

(शार्दूलविक्रीडित)

प्रोद्यत्तिग्मकरोग्रतेजसि लसच्चण्डानिलोद्यद्दिशि
स्फारीभूतसुतप्तभूमिरजसि प्रक्षीणनद्यभ्भसि ।

ग्रीष्मे ये गुरुमेदिनीध्रशिरसि ज्योतिर्निधायोरसि
ध्वान्तध्वंसकरं वसन्ति मुनयस्ते सन्तु नः श्रेयसे ।।६४।।

Page 36 of 378
PDF/HTML Page 62 of 404
single page version

anuvAd : je grIShmakAL ugatA sUryanA kiraNonA tIkShNa tejathI sanyukta hoy

chhe, jemAn tIkShNa pavan (lU)thI dishAo paripUrNa thaI jAy chhe, jemAn atyant santapta
thayelI pRithvInI dhUL adhik pramANamAn utpanna thAy chhe tathA jemAn nadIonAn jaL
sukAI jAy chhe te grIShma kALamAn je munio hRudayamAn agnAn andhakArane naShTa karanAr
gnAnajyotine dhAraN karIne mahAparvatanA shikhar upar nivAs kare chhe te munio
amArun kalyAN karo. 64.

(शार्दूलविक्रीडित)

ते वः पान्तु मुमुक्षवः कृतरवैरब्दैरतिश्यामलैः
शश्वद्वारिवमद्भिरब्धिविषयक्षारत्वदोषादिव ।

काले मज्जदिले पतद्वरिकुले धावद्धुनीसंकुले
झञ्झावातविसंस्थुले तरुतले तिष्ठन्ति ये साधवः ।।६५।।

anuvAd : je varShAkALamAn garjanA karatAn, atishay kALA tathA samudranA kShAratva

(khArAsh)nA doShathI ja jANe hameshAn pANI varasAvanArA evA vAdaLAo dvArA pRithvI
jaLamAn DUbavA lAge chhe, jemAn pANInA prabaL pravAhathI parvatonA samUh paDavA lAge
chhe, je vegathI vahetI nadIothI vyApta hoy chhe tathA je jhanjhAvAtathI (jaLamishrit
tIkShNa vAyuthI) sanyukta hoy chhe. evA te varShAkALamAn je mokShanI ichchhAvALA sAdhuo
vRukShanI nIche sthit rahe chhe te amArI rakShA karo. 65.

(शार्दूलविक्रीडित)

म्लायत्कोकनदे गलत्कपिमदे भ्रश्यद् द्रुमौघच्छदे
हर्षद्रोमदरिद्रके हिमऋतावत्यन्तदुःखप्रदे ।

ये तिष्ठन्ति चतुष्पथे पृथुतपःसौधस्थिताः साधवः
ध्यानोष्मप्रहतोग्रंशैत्यविधुरास्ते मे विदध्युः श्रियम् ।।६६।।

anuvAd : je RUtumAn kamaL karamAvA lAge chhe, vAndarAnun abhimAn nAsh pAme

chhe, vRukSho uparathI pAndaDA nAsh pAme chhe tathA ThanDIthI garIbonA rumvATA kampI uThe chhe; te
atyant dukh ApanArI shiyALAnI RUtumAn vishAL taparUpI mahelamAn sthit ane
dhyAnarUpI uShNatAthI naShTa karavAmAn Avel tIkShNa ThanDIthI rahit je sAdhu chokamAn sthit
rahe chhe te sAdhuo mane lakShmI Apo. 66.

Page 37 of 378
PDF/HTML Page 63 of 404
single page version

(वसंततिलका)

कालत्रये बहिरवस्थितिजातवर्षा-
शीतातपप्रमुखसंघटितोग्रदुःखे ।

आत्मप्रबोधविकले सकलो ऽपि काय-
क्लेशो वृथा वृतिरिवोज्झितशालिवप्रे ।।६७।।

anuvAd : je sAdhu traNe RUtuomAn ghar chhoDIne bahAr rahevAthI utpanna

thayel varShA, ThanDI ane garamI Adinun tIvra dukh sahan kare chhe te jo te traN
RUtuomAn adhyAtmagnAnathI rahit hoy chhe to temano A badho ya kAyaklesh evo
ja niShphaL chhe jevun anAjanA chhoD vinAnA khetaramAn vAns ane kAnTA AdithI vADanun
rachavun niShphaL chhe. 67.

(शार्दूलविक्रीडित)

संप्रत्यस्ति न केवली किल कलौ त्रैलोक्यचूडामणिः
तद्वाचः परमासते ऽत्र भरतक्षेत्रे जगद्द्योतिकाः ।

सद्रत्नत्रयधारिणो यतिवरास्तासां समालम्बनं
तत्पूजा जिनवाचि पूजनमतः साक्षाज्जिनः पूजितः ।।६८।।

anuvAd : atyAre A kaLikAL (panchamakAL)mAn bharatakShetramAn jo ke traNe

lokamAn shreShThamAn shreShThabhUt kevaLI bhagavAn virAjamAn nathI chhatAn paN lokane prakAshit
karanAr temanA vachan to ahIn vidyamAn chhe ja ane te vachanonA AshrayarUp
samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrarUp uttam ratnatrayanA dhArak shreShTha munirAj
chhe, tethI ukta munionI pUjA vAstavamAn jinavachanonI ja pUjA chhe ane enAthI
pratyakShamAn jin bhagavAnanI ja pUjA karavAmAn AvI chhe em samajavun joIe.

visheShArtha : A pancham kALamAn bharat ane airAvat kShetromAn sAkShAt kevaLI

vidyamAn hotA nathI chhatAn paN jIvonA agnAn andhakArane haranAr temanA vachano
(jinAgam) paramparAthI prApta chhe ja. te vachanonA gnAtA shreShTha munio ja chhe tethI teo
pUjanIy chhe. A rIte karavAmAn AvelI ukta munionI pUjAthI jinAgamanI pUjA ane
enAthI sAkShAt jin bhagavAnanI ja pUjA karAI chhe em samajavun joIe. 68.

Page 38 of 378
PDF/HTML Page 64 of 404
single page version

(शार्दूलविक्रीडित)

स्पृष्टा यत्र मही तद्ङ्घ्रिकमलैस्तत्रैति सत्तीर्थतां
तेभ्यस्ते ऽपि सुराः कृताञ्जलिपुटा नित्यं नमस्कुर्वते ।

तन्नामस्मृतिमात्रतोऽपि जनता निष्कल्मषा जायते
ये जैना यतयश्चिदात्मनि परं स्नेहं समातन्वते ।।६९।।

anuvAd : je jain muni gnAn darshan svarUp chaitanyamay AtmAmAn utkRuShTa sneh

kare chhe temanA charaNakamaLo dvArA jyAn pRithvIno sparsha thAy chhe tyAnnI te pRithvI uttam
tIrtha banI jAy chhe, temane banne hAth joDIne devo paN nitya namaskAr kare chhe tathA
temanA nAmanA smaraNamAtrathI ja janasamUh pAparahit thaI jAy chhe. 69.

(शार्दूलविक्रीडित)

सम्यग्दर्शनबोधवृतनिचितः शान्तः शिवैषी मुनि –

र्मन्दैः स्यादवधीरितो ऽपि विशदः साम्यं यदालम्बते ।

आत्मा तैर्विहतो यदत्र विषमध्वान्तश्रिते निश्चितं
संपातो भवितोग्रदुःखनरके तेषामकल्याणिनाम् ।।७०।।

anuvAd : samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrathI sampanna, shAnta ane

AtmakalyAN (mokSha)nA abhilAShI muni agnAnIo dvArA tiraskRut thaIne ya samatA
(vItarAgatA)no ja Ashray le chhe tethI te to nirmaL ja rahe chhe paN tem karavAthI
te agnAnIo ja potAnA AtmAno ghAt kare chhe kAraN ke kalyANamArgathI bhraShTa thayelA
te agnAnIonun gADh andhakArathI vyApta ane tIvra dukhothI sanyukta evA narakamAn
niyamathI patan thashe. 70.

(स्रग्धरा)

मानुष्यं प्राप्य पुण्यात्मप्रशममुपगता रोगवद्भोगजातं
मत्वा गत्वा वनान्तं द्रशि विदि चरणे ये स्थिताः संगमुक्ताः ।

कः स्तोता वाक्पथातिक्रमणपटुगुणैराश्रितानां मुनीनां
स्तोतव्यास्ते महद्भिर्भुवि य इह तदङ्घ्रिद्वये भक्ति भाजः ।।७१।।

anuvAd : je muni puNyanA prabhAvathI manuShya bhav pAmIne shAnti pAmyA

Page 39 of 378
PDF/HTML Page 65 of 404
single page version

thakA indriyajanit bhogone rog samAn kaShTadAyak samajI le chhe ane tethI je gRuhathI
vananI madhyamAn jaIne samasta parigrahathI rahit thayA thakA samyagdarshan, samyaggnAn
ane samyakchAritramAn sthit thaI jAy chhe; vachanaagochar evA uttamottam guNonA
AshrayabhUt te munionI stuti karavAmAn kyo stutikAr samartha chhe? koI paN nahi.
je manuShyo ukta munionA banne charaNomAn anurAg kare chhe te ahIn pRithvI upar
mahApuruSho dvArA stuti karavAne yogya chhe. 71.

(शार्दूलविक्रीडित)

तत्त्वार्थाप्ततपोभृतां यतिवराः श्रद्धानमाहुद्रर्शं

ज्ञानं जानदनूनमप्रतिहतं स्वार्थावसंदेहवत् ।

चारित्रं विरतिः प्रमादविलसत्कर्मास्रवाद्योगिनां
एतन्मुक्ति पथस्रयं च परमो धर्मो भवच्छेदकः ।।७२।।

anuvAd : A rIte muninA AchAradharmanun nirUpaN thayun. sAt tattva, dev

ane gurunun shraddhAn karavun; ene muniomAn shreShTha gaNadhar Adi samyagdarshan kahe chhe.
sva ane par padArtha bannenI nyUnatA, bAdhA ane sandeh rahit thaIne je jANe chhe
tene gnAn kahevAmAn Ave chhe. yogionA pramAdathI thatA karmAsravathI rahit thaI javAnun
nAm chAritra chhe. A traNe mokShanA mArga chhe. A ja traNene uttam dharma kahevAmAn Ave
chhe je sansArano vinAshak thAy chhe. 72.

(मालिनी)

हृदयभुवि द्रगेकं बीजमुप्तं त्वशङ्का –

प्रभुतिगुणसदम्भःसारणी सिक्त मुच्चैः ।

भवदवगमशाखश्चारुचारित्र पुष्प –

स्तरुरमृतफलेन प्रीणयत्याशु भव्यम् ।।७३।।

anuvAd : hRudayarUpI pRithvImAn vAvelun ek samyagdarshanarUpI bIj nishankit

Adi ATh angaravarUp uttam jaLathI paripUrNa nAnI nadI dvArA atishay sInchAIne
utpanna thayelI samyaggnAnarUpI shAkhAo ane manohar samyakchAritrarUpI puShpothI
sampanna thatun thakun vRukSharUpe pariName chhe, je bhavyajIvane tarat ja mokSharUpI phaL ApIne
prasanna kare chhe. 73.

Page 40 of 378
PDF/HTML Page 66 of 404
single page version

(मालिनी)

द्रगवगमचरित्रालंकृतः सिद्धिपात्रं

लघुरपि न गुरुः स्यादन्यथात्वे कदाचित् ।

स्फु टमवगतमार्गो याति मन्दोऽपि गच्छ –

न्नभिमतपदमन्यो नैव तूर्णो ऽपि जन्तुः ।।७४।।

anuvAd : samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritrathI vibhUShit puruSh

jo tap Adi anya guNomAn mand paN hoy toy te siddhine pAtra chhe arthAt
tene siddhi prApta thAy chhe. paN enAthI viparIt jo ratnatray rahit puruSh anya
guNomAn mahAn paN hoy toy te kadI ye siddhi prApta karI shakato nathI. yogya
ja chhe – spaShTa rIte mArgathI parichit manuShya jo chAlavAmAn mand paN hoy toy

te dhIre dhIre chAlIne ichchhit sthAne pahonchI jAy chhe. paN enAthI viparIt
je anya manuShya mArgathI ajAN chhe te chAlavAmAn khUb jhaDapI hoy to paN
ichchhit sthAne pahonchI shakato nathI. 74.

(मालिनी)

वनशिखिनि मृतो ऽन्धः संचरन् बाढमङ्ध्रि-
द्वितयविकलमूर्तिवीक्षमाणो ऽपि खञ्जः ।

अपि सनयनपादो ऽश्रद्दधानश्च तस्माद-
द्दगवगमचरित्रैः संयुतैरेव सिद्धिः ।।७५।।

anuvAd : dAvAnaLathI saLagatA vanamAn shIghra gaman karanAr andh manuShya marI

jAy chhe, tevI ja rIte banne pag vinAno langaDo mANas dAvAnaLane joto hovA chhatAn
paN chAlavAmAn asamartha hovAthI baLIne marI jAy chhe. agnino vishvAs na karanAr
manuShya netra ane pag sanyukta hovA chhatAn paN ukta dAvAnaLamAn bhasma thaI jAy
chhe. tethI ja samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra e traNenI ekatAne prApta
thatAn ja temanAthI siddhi prApta thAy chhe, em nakkI samajavun joIe.

visheShArtha : jevI rIte ukta traNe manuShyomAn ek jaN to AnkhothI agni dekhIne ane

Page 41 of 378
PDF/HTML Page 67 of 404
single page version

bhAgavAmAn samartha hovA chhatAn paN kevaL avishvAsane kAraNe mare chhe, bIjo (AndhaLo) mANas
agninun gnAn na hovAthI mRutyu pAme chhe, tathA trIjo (langaDo) mANas agnino vishvAs karIne
ane tene jANIne paN chAlavAmAn asamartha hovAthI ja mRutyunA mukhamAn praveshe chhe. tevI ja rIte gnAn
ane chAritrarahit je prANI tattvArthanun kevaL shraddhAn kare chhe, shraddhAn ane chAritrathI rahit jene ek
mAtra tattvArthanun parignAn ja chhe athavA shraddhA ane gnAn rahit je jIv kevaL chAritranun ja paripAlan
kare chhe; e traNamAnthI koIne paN mokSha prApta thaI shakato nathI. te to A traNenI ekatAmAn ja
prApta thaI shake chhe. 75.

(मालिनी)

बहुभिरपि किमन्यैः प्रस्तरै रत्नसंज्ञै –

र्वपुषि जनितखेदैर्भारकारित्वयोगात् ।

ह्रतदुरिततमोभिश्चारुरत्नैरनर्ध्यै –

स्त्रिभिरपि कुरुतात्मालंकृतिं दर्शनाद्यैः ।।७६।।

anuvAd : ‘ratna’ sangnA dhAraN karanAr anya ghaNA pattharothI shun lAbh?

kAraN ke bhArayukta hovAthI temanA dvArA kevaL sharIramAn khed ja utpanna thAy chhe.
tethI pAparUp andhakArane naShTa karanAr samyagdarshanAdirUp amUlya traNey sundar ratnothI
potAnA AtmAne vibhUShit karavo joIe. 76.

(मालिनी)

जयति सुखनिधानं मोक्षवृक्षैकबीजं
सकलमलविमुक्तं दर्शनं यद्विना स्यात् ।

मतिरपि कुमतिर्नु दुश्चरित्रं चरित्रं
भवति मनुजजन्म प्राप्तमप्रातमेव ।।७७।।

anuvAd : je samyagdarshan vinA gnAn mithyAgnAn ane chAritra mithyAchAritra

rahyA kare chhe te sukhanA sthAnabhUt, mokSharUpI vRukShanA advitIy bIjarUp tathA samasta
doSharahit samyagdarshan jayavant varte chhe. ukta samyagdarshan vinA prApta thayelo manuShya
janma paN nahi prApta thavA barAbar ja rahe chhe. [kAraN ke manuShya janmanI saphaLatA
samyagdarshananI prAptimAn ja hoI shake chhe, paN tene to prApta karyun nathI.] 77.

Page 42 of 378
PDF/HTML Page 68 of 404
single page version

(आर्या)

भवभुजगनागदमनी दुःखमहादावशमनजलवृष्टिः ।

मुक्ति सुखामृतसरसी जयति द्रगादित्रयी सम्यक् ।।७८।।

anuvAd : je samyagdarshan Adi traN ratna sansArarUpI sarpanun daman karavA

mATe nAgadamanI samAn chhe, dukharUpI dAvAnaLane shAnta karavA mATe jaLavRuShTi samAn
chhe tathA mokShasukharUp amRutanA taLAv samAn chhe; te samyagdarshanAdi traN ratna sArI
rIte jayavant varte chhe. 78.

(मालिनी)

वचनविरचितैवोत्पद्यते भेदबुद्धि –

द्रर्गवगमचरित्राण्यात्मनः स्वं स्वरूपम् ।

अनुपचरितमेतच्चेतनैंकस्वभावं
व्रजति विषयभावं योगिनां योगद्रष्टेः ।।७९।।

anuvAd : samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra A traNe AtmAnA

potAnA svarUp chhe. AmAn je bhinnatAnI buddhi thAy chhe te kevaL shabdajanit ja hoy
chhe – vAstavamAn te traNe abhinna ja chhe. AtmAnun A svarUp upachArarahit arthAt

paramArthabhUt ane chetanA ja chhe ek svabhAv jeno evun thayun thakun yogIjanonI yogarUp
draShTinA viShayapaNAne pAme chhe arthAt tenun avalokan yogIo ja potAnI yogadraShTithI
karI shake chhe. 79.

(उपेन्द्रवज्रा)

निरूप्य तत्त्वं स्थिरतामुपागता
मतिः सतां शुद्धनयावलम्बिनी ।

अखण्डमेकं विशदं चिदात्मकं
निरन्तरं पश्यति तत्परं महः ।।८०।।

anuvAd : shuddhanayano Ashray lenArI sAdhuonI buddhi tattvanun nirUpaN karIne

sthiratAne pAmatI thakI nirantar, akhanD, ek, nirmaL ane chetanasvarUp te utkRuShTa
jyotinun ja avalokan kare chhe. 80.

Page 43 of 378
PDF/HTML Page 69 of 404
single page version

(स्रग्धरा)

द्रष्टिर्निर्णीतिरात्माह्वयविशदमहस्यत्र बोधः प्रबोधः

शुद्धं चारित्रमत्र स्थितिरिति युगपद्बन्धविध्वंसकारि ।

बाह्यं बाह्यार्थमेव त्रितयमपि परं स्याच्छुभो वाशुभो वा
बन्धः संसारमेवं श्रुतनिपुणधियः साधवस्तं वदन्ति ।।८१।।

anuvAd : AtmA nAmanA nirmaL tejano nirNay karavo arthAt potAnA shuddha

AtmarUpamAn ruchi utpanna thavAnun nAm samyagdarshan chhe. te ja AtmasvarUpanA gnAnane
samyaggnAn kahevAmAn Ave chhe. te ja AtmasvarUpamAn lIn thavAne samyakchAritra kahe
chhe. A traNe ek sAthe utpanna thaIne bandhano vinAsh kare chhe. bAhya ratnatray kevaL
bAhya padArtho (jIvAjIvAdi)ne ja viShay kare chhe ane tenAthI shubh athavA ashubh
karmano bandh thAy chhe je sansAr paribhramaNanun ja kAraN chhe. A rIte AgamanA jANakAr
sAdhuo nirUpaN kare chhe.

visheShArtha : samyagdarshan, samyaggnAn ane samyakchAritra A traNemAnthI pratyek vyavahAr

ane nishchayanA bhedathI babbe prakAranA chhe. emAn jIvAdik sAt tattvonA yathArtha svarUpanun shraddhAn karavun
te vyavahAr samyagdarshan kahevAy chhe. temanA svarUpane jANavAnun nAm vyavahAr samyaggnAn chhe. ashubh
kriyAono parityAg karIne shubh kriyAomAn pravRutta thavAne vyavahAr samyakchAritra kahevAy chhe.
dehAdithI bhinna AtmAmAn ruchi thavAnun nAm nishchay samyagdarshan chhe. te ja dehAdithI bhinna AtmAnA
svarUpanA avabodhane nishchay samyaggnAn kahevAmAn Ave chhe. AtmasvarUpamAn lIn rahevAne nishchay
samyakchAritra kahe chhe. emAn vyavahAr ratnatray shubh ane ashubh karmonA bandhanun kAraN hovAthI svargAdi
abhyudayanun nimitta thAy chhe. parantu nishchay ratnatray shubh ane ashubh banne prakAranA karmonA bandhane
naShTa karIne mokShasukhanun kAraN thAy chhe. 81.

(मालिनी)

जडजनकृतबाधाक्रोशहासाप्रियादा –

वपि सति न विकारं यन्मनो याति साधोः ।

अमलविपुलवित्ते रुत्तमा सा क्षमादौ
शिवपथपथिकानां सत्सहायत्वमेति ।।८२।।

anuvAd : A rIte ratnatrayanA svarUpanun nirUpaN thayun. agnAnI jano dvArA

Page 44 of 378
PDF/HTML Page 70 of 404
single page version

shArIrik bAdhA, apashabdono prayog, hAsya ane bIjA paN apriy kArya karavA chhatAn
je nirmaL ane vipul gnAnanA dhArak sAdhunun man krodhAdi vikArane prApta thatun nathI
tene uttam kShamA kahe chhe. te mokShamArgamAn chAlanAr pathik janone sarva pratham sahAyak
thAy chhe. 82.

(वसंततिलका)

श्रामण्यपुण्यतरुरुच्चगुणौघशाखा –

पत्रप्रसूननिचितो ऽपि फलान्यदत्त्वा ।

याति क्षयं क्षणत एव घनोग्रकोप –

दावानलात् त्यजत तं यतयो ऽतिदूरम् ।।८३।।

anuvAd : munidharmarUpI pavitra vRukSha unnat guNonA samUharUp DALIo, pAndaDA

ane phUlothI paripUrNa thayun thakun paN phaLo na ApatAn atishay tIvra krodharUpI
dAvAgnithI kShaNamAtramAn ja nAsh pAmI jAy chhe. tethI he munijano, Ap te krodhane
dUrathI ja chhoDI dyo. 83.

(शार्दूलविक्रीडित)

तिष्ठामो वयमुज्ज्वलेन मनसा रागादिदोषोज्झिताः
लोकः किंचिदपि स्वकीयहृदये स्वेच्छाचरो मन्यताम् ।

साध्या शुद्धिरिहात्मनः शमवतामत्रापरेण द्विषा
मित्रेणापि किमु स्वचेष्टितफलं स्वार्थः स्वयं लप्स्यते ।।८४।।

anuvAd : ame rAgAdi doShothI rahit thaIne vishuddha manathI sthir thaIe

chhIe. ene yathechchha AcharaN karanArA loko potAnA hRudayamAn game tem mAne. lokamAn
shAntinA abhilAShI munioe potAnI Atmashuddhi siddha karavI joIe. temane ahIn
bIjA shatru athavA mitranun paN shun prayojan chhe? te (shatru ke mitra) to potAnA karelA
kArya anusAr svayam ja phaL prApta karashe. 84.

(स्रग्धरा)

दोषानाघुष्य लोके मम भवतु सुखी दुर्जनश्चेद्धनार्थी
तत्सर्वस्वं गृहीत्वा रिपुरथ सहसा जीवितं स्थानमन्यः ।

Page 45 of 378
PDF/HTML Page 71 of 404
single page version

मध्यस्थस्त्वेवमेवाखिलमिह जगज्जायतां सौख्यराशिः
मत्तो माभूदसौख्यं कथमपि भविनः कस्यचित्पूत्करोमि ।।८५।।

anuvAd : jo durjan manuShya mArA doSho jAher karIne sukhI thato hoy to

thAv, jo dhanano abhilAShI manuShya mArun sarvasva grahaN karIne sukhI thato hoy to
thAv. jo shatru mArun jIvan grahaN karIne sukhI thato hoy to thAv, jo bIjA koI
mArun sthAn laIne sukhI thatA hoy to thAv ane je madhyastha chhe – rAgadveSharahit chhe –

te evA ja madhyastha banI rahe. ahIn Akhuny jagat atishay sukhano anubhav karo.
mArA nimitte koI paN sansArI prANIne koI paN prakAre dukh na thAv, em hun
UnchA svare kahun chhun. 85.

(शार्दूलविक्रीडित)

कि जानासि न वीतरागमखिलत्रैलोक्यचूडामणिं
किं तद्धर्म समाश्रितं न भवता किं वा न लोको जडः ।

मिथ्याद्रग्भिरसज्जनैरपटुभिः किंचित्कृतोपद्रवात्

यत्कर्मार्जनहेतुमस्थिरतया बाधां मनो मन्यसे ।।८६।।

anuvAd : he man! shun tun sampUrNa traNe lokamAn chUDAmaNi samAn evA shreShTha

vItarAg jinane nathI jANatun? shun ten vItarAgakathit dharmano Ashray nathI lIdho? shun
jaDasamUh jaD arthAt agnAnI nathI? ke jethI tun mithyAdraShTi ane agnAnI duShTa puruSho
dvArA karavAmAn AvelA thoDAk upadravothI paN vichalit thaIne bAdhA samaje chhe ke
je karmAsravanun kAraN chhe. 86.

(वसंततिलका)

धर्माङ्गमेतदिह मार्दवनामधेयं
जात्यादिगर्वपरिहारमुशन्ति सन्तः ।

तद्धार्यते किमु न बोधद्रशा समस्तं

स्वप्नेन्द्रजालसद्रशं जगदीक्षमाणैः ।।८७।।

anuvAd : jAti ane kuL Adino garva na karavo, ene sajjan puruSho mArdav

Page 46 of 378
PDF/HTML Page 72 of 404
single page version

nAmano dharma batAve chhe. e dharmanun ang chhe. gnAnamay chakShuthI samasta jagatane svapna
athavA indrajAL samAn dekhanAr sAdhuo shun te mArdav dharma dhAraN nathI karatA?
avashya dhAraN kare chhe. 87.

(शार्दूलविक्रीडित)

कास्था सद्मनि सुन्दरेऽपि परितो दन्दह्यमानाग्निभिः
कायादौ तु जरादिभिः प्रतिदिनं गच्छत्यवस्थान्तरम् ।

इत्यालोचयतो हृदि प्रशमिनः शश्वद्विवेकोज्ज्वले
गर्वस्यावसरः कुतो ऽत्र घटते भावेषु सर्वेष्वपि ।।८८।।

anuvAd : sarva taraphathI atishay saLagatI agniothI khanDerarUp bIjI

avasthAne prApta thanAr sundar gRuh samAn pratidin vRuddhatva Adi dvArA bIjI
(jIrNa ) avasthAne prApta thanAr sharIrAdi bAhya padArthomAn nityatAno vishvAs kevI
rIte karI shakAy? arthAt karI shakAto nathI. A rIte sarvadA vichAranAr sAdhunA
vivekayukta nirmaL hRudayamAn jAti, kuL ane gnAn Adi sarva padArthonA viShayamAn
abhimAn karavAno avasar kayAnthI prApta thaI shake? arthAt prApta thaI shakato
nathI. 88.

(आर्या)

हृदि यत्तद्वाचि बहिः फलति तदेवार्जवं भवत्येतत् ।

धर्मो निकृतिरधर्मो द्वाविह सुरसद्मनरकपथौ ।।८९।।

anuvAd : je vichAr hRudayamAn rahyo hoy te ja vachanamAn rahe tathA te ja

bahAr pariName arthAt sharIr vaDe paN te pramANe ja kArya karavAmAn Ave, te Arjav
dharma chhe. enAthI viparIt bIjAne dago devo, e adharma chhe. A banne ahIn kramasha
devagati ane narakagatinA kAraN chhe. 89.

(शार्दूलविक्रीडित)

मायित्वं कुरुते कृतं सकृदपि च्छायाविघातं गुणे –

ष्वाजातेर्यमिनोऽर्जितेष्विह गुरुक्लेशैः समादिष्वलम् ।

Page 47 of 378
PDF/HTML Page 73 of 404
single page version

सर्वे तत्र यदासते ऽतिनिभृताः क्रोधादयस्तत्त्वत –

स्तत्पापं बत येन दुर्गतिपथे जीवश्चिरं भ्राम्यति ।।९०।।

anuvAd : ahIn lokamAn ek vAr paN karavAmAn Avelo kapaT vyavahAr

janmathI mAnDIne bhAre kaShTothI upArjit muninA sam (rAg – dveShanI nivRutti) Adi

guNono atishay chhAyAvighAt kare chhe, arthAt ukta mAyAchArathI sam Adi guNonI
chhAyA paN bAkI rahetI nathI – te mULamAnthI naShTa thaI jAy chhe, kAraN ke te kapaTapUrNa

vyavahAramAn vAstavamAn krodhAdi badhA ja durguN paripUrNa thaIne rahe chhe. khed chhe ke te
kapaTavyavahAr evun pAp chhe ke jenA kAraNe A jIv narakAdi durgationA mArgamAn
chir kAL sudhI paribhramaN kare chhe. 90.

(आर्या)

स्वपरहितमेव मुनिभिर्मितममृतसमं सदैव सत्यं च ।

वक्त व्यं वचनमथ प्रविधेयं धीधनेर्मौनम् ।।९१।।

anuvAd : munioe sadAy evun satya vachan bolavun joIe je potAne

ane parane paN hitakArI hoy, parimit hoy, tathA amRut samAn madhur hoy jo
kadAch Avun satya vachan bolavAmAn bAdhA jaNAy to evI hAlatamAn buddhirUp dhanane
dhAraN karanAr te munioe maunanun ja avalamban levun joIe. 91.

(आर्या)

सति सन्ति व्रतान्येव सूनृते वचसि स्थिते ।

भवत्याराधिता सद्भिर्जगत्पूज्या च भारती ।।९२।।

anuvAd : satya vachananI sthiti thatAn ja vrat thAy chhe tethI sajjan puruSh

jagat pUjya te satya vachananI ArAdhanA kare chhe. 92.

(शार्दूलविक्रीडित)

आस्तामेतदमुत्र सूनृतवचाः कालेन यल्लप्स्यते
सद्भूपत्वसुरत्वसंसृतिसरित्पाराप्तिमुख्यं फलम् ।

यत्प्राप्नोति यशः शशाङ्कविशदं शिष्टेसु यन्मान्यतां
तत्साधुत्वमिहैव जन्मनि परं तत्केन संवर्ण्यते ।।९३।।

Page 48 of 378
PDF/HTML Page 74 of 404
single page version

anuvAd : satya vachan bolanAr prANI samayAnusAr paralokamAn uttam rAjya,

dev paryAy ane sansArarUpI nadInA pAranI prApti arthAt mokShapadarUp pramukh phaL
pAmashe e to dUr raho. paN te A ja bhavamAn je chandra samAn nirmaL yash, sajjan
puruShomAn pratiShThA ane sAdhutA prApta kare chhe; tenun varNan koN karI shake chhe? arthAt
koI nahIn. 93.

(आर्या)

यत्परदारार्थादिषु जन्तुषु निःस्पृहमहिंसकं चेतः ।

दुश्छेद्यान्तर्मलहृत्तदेव शौचं परं नान्यत् ।।९४।।

anuvAd : je chitta parastrI ane paradhananI abhilAShA na karatu thakun ShaTkAy

jIvonI hinsAthI rahit thaI jAy chhe, tene ja durbhedya abhyantar kaluShatAne dUr karanAr uttam
shauchadharma kahevAmAn Ave chhe. enAthI bhinna bIjo koI shauch dharma hoI shakato nathI. 94.

(शार्दूलविक्रीडित)

गङ्गासागरपुष्करादिषु सदा तीर्थेषु सर्वेष्वपि
स्नातस्यापि न जायते तनुभृतः प्रायो विशुद्धिः परा ।

मिथ्यात्वादिमलीमसं यदि मनो बाह्ये ऽतिशुद्धोदकै-
र्धौतः किं बहुशो ऽपि शुद्घयति सुरापूरप्रपूर्णो घटः ।।९५।।

anuvAd : jo prANInun man mithyAtva Adi doShothI malin thaI rahyun hoy

to gangA, samudra ane puShkar Adi badhA tIrthomAn sadA snAn karavA chhatAn paN ghaNun
karIne te atishay vishuddha thaI shakatun nathI. te yogya ja chhe – madyanA pravAhathI paripUrNa

ghaT jo bahArathI atishay vishuddha pANIthI anekavAr dhovAmAn Ave to paN shun te
shuddha thaI shake chhe? arthAt thaI shakato nathI.

visheShArtha : Ano abhiprAy e chhe ke jo man shuddha hoy to snAnAdi vinA ya uttam

shauch hoI shake chhe. paN enAthI viparIt jo man apavitra hoy to gangA Adi anek tIrthomAn
vAramvAr snAn karavA chhatAn paN shauchadharma kadI ya hoI shakato nathI. 95.

(आर्या)

जन्तुकृपार्दितमनसः समितिषु साधोः प्रवर्तमानस्य ।

प्राणेन्द्रियपरिहारं संयममाहुर्महामुनयः ।।९६।।

Page 49 of 378
PDF/HTML Page 75 of 404
single page version

anuvAd : jemanun man jIvonI anukampAthI bhInjAyelun chhe tathA je iryAbhAShA

Adi pAnch samitiomAn pravartamAn chhe evA sAdhu dvArA je chhakAy jIvonI rakShA
ane potAnI indriyonun daman karavAmAn Ave chhe tene gaNadharadev Adi mahAmunio
sanyam kahe chhe. 96.

(शार्दूलविक्रीडित)

मानुष्यं किल दुर्लभं भवभृतस्तत्रापि जात्यादय-
स्तेष्वेवाप्तवचःश्रुतिः स्थितिरतस्तस्याश्च द्रग्बोधने ।

प्राप्ते ते अतिनिर्मले अपि परं स्यातां न येनोज्झिते
स्वर्मोक्षैकफलप्रदे स च कथं न श्लाघ्यते संयमः ।।९७।।

anuvAd : A sansArI prANIne manuShya bhav prApta thavo atyant kaThaN chhe, jo

manuShyabhav prApta paN thaI jAy to temAn ya uttam jAti Adi maLavAn kaThaN chhe, uttam
jAti Adi prApta thAy to jinavANInun shravaN durlabh chhe, jinavANInun shravaN maLavA
chhatAn paN lAmbu AyuShya maLavun durlabh chhe ane enAthI paN durlabh samyagdarshan ane
samyaggnAn chhe. jo atyant nirmaL te banne paN prApta thaI jAy to je sanyam vinA
te svarga ane mokSharUp advitIy phaL ApI shakatA nathI evo te sanyam kem prashansanIy
na hoy? arthAt te avashyamev prashansAne yogya chhe. 97.

(आर्या)

कर्ममलविलयहेतोर्बोधद्रशा तप्यते तपः प्रोक्त म् ।

तद् द्वेधा द्वादशधा जन्माम्बुधियानपात्रमिदम् ।।९८।।

anuvAd : samyaggnAnarUpI netrane dhAraN karanAr sAdhu dvArA je karmarUpI mel

dUr karavA mATe tapavAmAn Ave chhe tene tap kahel chhe. te bAhya ane abhyantaranA
bhedathI be prakAranun tathA anashanAdi bhedathI bAr prakAranun chhe. A tap janmarUpI samudra
pAr karavAne mATe jahAj samAn chhe.

visheShArtha : je karmono kShay karavAnA uddeshathI tapavAmAn Ave chhe tene tap kahe chhe. te

bAhya ane abhyantaranA bhedathI be prakAranun chhe. je tap bAhya dravyanI apekShA rAkhe chhe tathA bIjA
dvArA pratyakSharUpe dekhI shakAy chhe te bAhya tap kahevAy chhe. tenA nIche pramANe chha bhed chhe.

Page 50 of 378
PDF/HTML Page 76 of 404
single page version

1. anashan — sanyam AdinI siddhi mATe chAr prakAranA (anna, pey, khAdya ane lehya)

AhArano parityAg karavo. 2. avamaudarya — batrIs koLiyA pramAN svAbhAvik AhAramAnthI

ek-be-traN Adi koLiyA ochhA karIne ek koLiyA sudhI grahaN karavo, 3. vRuttiparisankhyAn —

gRuhapramAN tathA dAtA ane bhojan Adino niyam karavo. gRuhapramAN — jem ke Aje hun be

gher ja jaIsh. jo emAn AhAr prApta thashe to laIsh, nahi to (be karatAn vadhAre gher
jaIne) nahi. e ja rIte dAtA AdinA viShayamAn paN samajavun joIe. 4. rasaparityAg —

dUdh, dahIn, ghI, tel, goL ane mIThun A chha rasomAnthI ek be vagere rasono tyAg karavo
athavA tIkhA, kaDavA, kaShAyalA, khATA ane madhur rasomAnthI ek be vagere rasono parityAg
karavo. 5. vivikta shayyAsan – jantuonI pIDAthI rahit nirjan shUnya gRuh AdimAn shayyA ke

Asan mAnDavun (sUvun ke besavun). 6. kAyaklesh-taDakAmAn, vRukShanA mULamAn athavA khullA medAnamAn
sthit rahIne dhyAn karavun.

je tap manane niyamamAn rAkhe chhe tene abhyantar tap kahe chhe. tenA paN nIche pramANe chha

bhed chhe.

1. prAyashchitta — pramAdathI utpanna thayelA doSho dUr karavA. 2. vinay – pUjya puruShomAn

AdarabhAv rAkhavo. 3. vaiyAvRutya – sharIranI cheShTAthI athavA anya dravyathI rogI ane vRuddha Adi

sAdhuonI sevA karavI. 4. svAdhyAy – ALas chhoDIne gnAnano abhyAs karavo. te vAchanA, pRuchchhanA,

anuprekShA, AmnAy ane dharmopadeshanA bhedathI pAnch prakAre chhe. — 1. nirdoSh grantha, artha ane banneyanun

pradAn karavun tene vAchanA kahevAmAn Ave chhe. 2. sanshay dUr karavA mATe vishiShTa vidvAnone pUchhavun
tene pRuchchhanA kahe chhe. 3. jANelA padArthano manathI vichAr karavo tenun nAm anuprekShA chhe. 4. shuddha
uchchAraN sAthe pAThanun parishIlan karavun tenun nAm AmnAy chhe. 5. dharmakathA vagere anuShThAnane
dharmopadesh kahevAmAn Ave chhe. 5. vyutsarga – ahankAr ane mamakArano tyAg karavo. 6. dhyAn – chittane

Am temathI khaseDIne koI ek padArthanA chintanamAn lagAvavun. 98.

(पृथ्वी)

कषायविषयोद्भटप्रचुरतस्करौघो हठात्
तपःसुभटताडितो विघटते यतो दुर्जयः ।

अतो हि निरुपद्रवश्चरति तेन धर्मश्रिया
यतिः समुपलक्षितः पथि विमुक्ति पुर्याः सुखम् ।।९९।।

anuvAd : je krodhAdi kaShAyo ane panchendriy viShayorUp udbhaT ane anek

chorono samudAy ghaNI mushkelIthI jItI shakAy chhe te taparUpI subhaT dvArA baLapUrvak

Page 51 of 378
PDF/HTML Page 77 of 404
single page version

mAr khAIne nAsh pAme chhe. tethI ja tap ane dharmarUp lakShmIthI sanyukta sAdhu mokSha
nagarInA mArge sarva prakAranA vighna-bAdhAothI rahit thaIne sukhethI gaman kare chhe.

visheShArtha : jem chorono samudAy mArgamAn chAlatA pathik janonA dhananun apaharaN

karIne temane AgaL javAmAn bAdhA pahonchADe chhe tevI ja rIte krodhAdi kaShAyo ane panchendriy
viShay-bhog mokShamArge chAlanAr satpuruShonA samyagdarshanAdirUp dhananun apaharaN karIne temane
AgaL javAmAn bAdhak thAy chhe. uparyukta chorono samudAy jem koI shaktishALI subhaTathI pIDit
thaIne jyAn tyAn nAsI jAy chhe tevI ja rIte tap dvArA te viShay kaShAyo paN naShTa karAy chhe.
tethI chor na rahevAthI jem pathik jan nirupadrav thaIne mArgamAn gaman kare chhe tevI ja rIte
viShay kaShAyono nAsh thavAthI samyagdarshanAdi guNothI sampanna sAdhuo paN nirbAdhapaNe mokShamArge
gaman kare chhe. 99.

(मन्दाक्रान्ता)

मिथ्यात्वादेर्यदिह भविता दुःखमुग्रं तपोभ्यो
जातं तस्मादुदककणिकैकेव सर्वाब्धिनीरात् ।

स्तोकं तेन प्रभवमखिलं कृच्छ्लब्धे नरत्वे
यद्येतर्हि स्खलति तदहो का क्षतिर्जीव ते स्यात् ।।१००।।

anuvAd : lokamAn mithyAtva AdinA nimitte je tIvra dukh prApta thavAnun

chhe tenI apekShAe tapathI utpanna thatun dukh eTalun alpa hoy chhe jeTalun samudranA
sampUrNa jaLanI apekShAe tenun ek TIpun hoy chhe. te tapathI badhun ja ( samatA Adi)
pragaTe chhe. tethI he jIv! kaThinAIthI prApta thatI manuShya paryAy prApta thatA chhatAn paN
jo tun A vakhate tapathI bhraShTa thashe to tane keTalI hAni thashe e jANe chhe? arthAt
te avasthAmAn tArun sarvasva naShTa thaI jashe. 100.

(शार्दूलविक्रीडित)

व्याख्या यत् क्रियते श्रुतस्य यतये यद्दीयते पुस्तकं
स्थानं संयमसाधनादिकमपि प्रीत्या सदाचारिणा ।

स त्यागो वपुरादिनिर्ममतया नो किंचनास्ते यते-
राकिंचन्यमिदं च संसृतिहरो धर्मः सतां संमतः ।।१०१।।

anuvAd : sadAchArI puruSh dvArA munine je premapUrvak Agamanun vyAkhyAn

Page 52 of 378
PDF/HTML Page 78 of 404
single page version

karavAmAn Ave chhe, pustak ApavAmAn Ave chhe tathA sanyamanA sAdhanabhUt pInchhI Adi
paN ApavAmAn Ave chhe tene uttam tyAg dharma kahevAmAn Ave chhe. sharIr AdimAn
mamatvabuddhi na rahevAthI muninI pAse je kinchit mAtra paN parigrah raheto nathI tenun
nAm uttam Akinchanya dharma chhe. sajjan puruShone ichchhit te dharma sansArano nAsh
karanAr chhe. 101.

(शिखरिणि)

विमोहा मोक्षाय स्वहितनिरताश्चारुचरिताः
गृहादि त्यक्त्वा ये विदधति तपस्तेऽपि विरलाः ।

तपस्यन्तो ऽन्यस्मिन्नपि यमिनि शास्त्रादि ददतः
सहायाः स्युर्ये ते जगति यतयो दुर्लभतराः ।।१०२।।

anuvAd : moh rahit, potAnA AtmahitamAn lavalIn ane uttam chAritrathI

sanyukta je munio mokShaprApti mATe ghar Adi chhoDIne tap kare chhe te paN viral
chhe arthAt bahu thoDA chhe. vaLI je muni svayam tapashcharaN karatAn thakAn anya munine
paN shAstrAdi ApIne temane madad kare chhe te to A sansAramAn pUrvokta munionI
apekShAe visheShapaNe durlabh chhe. 102.

(शिखरिणी)

परं मत्वा सर्वं परिह्रतमशेषं श्रुतविदा
वपुःपुस्ताद्यास्ते तदपि निकटं चेदिति मतिः ।

ममत्वाभावे तत्सदपि न सदन्यत्र घटते
जिनेन्द्राज्ञाभङ्गो भवति च हठात्कल्मषमृषेः ।।१०३।।

anuvAd : AgamanA jANakAr munie samasta bAhya vastuone par arthAt

AtmAthI bhinna jANIne te badhAno tyAg karI dIdho chhe. chhatAn paN jyAre sharIr
ane pustakAdi temanI pAse rahe chhe to evI avasthAmAn te niShparigrahI kevI rIte
kahI shakAy. jo evI ahIn AshankA karavAmAn Ave to teno uttar e chhe ke temane
joke ukta sharIr ane pustakAdi pratye koI mamatvabhAv raheto nathI tethI ja teo
vidyamAn hovA chhatAn avidyamAn samAn ja chhe. hA, jo ukta munine temanA pratye

Page 53 of 378
PDF/HTML Page 79 of 404
single page version

mamatvabhAv hoy to pachhI te niShparigrahI kahI shakAtA nathI. ane evI avasthAmAn
tene samasta parigrahanA tyAgarUp jinendra AgnAno bhang karavAno doSh prApta thAy
chhe ke jethI tene baLapUrvak pApabandh thAy chhe. 103.

(स्रग्धरा)

यत्संगाधारमेतश्चलति लघु च यत्तीक्ष्णदुःखौघधारं
मृत्पिण्डीभूतभूतं कृतबहुविकृतिभ्रान्ति संसारचक्रम् ।

ता नित्यं यन्मुमुक्षुर्यतिरमलमतिः शान्तमोहः प्रपश्ये-
ज्जामीः पुत्रीःसवित्रीरिव हरिणद्रशस्तत्परं ब्रह्मचर्यम् ।।१०४।।

anuvAd : je tIvra dukhonA samUharUp dhArA sahit chhe, jenA prabhAvathI prANI

mATInA pinDAnI jem ghUme chhe ane je anek vikAr rUp bhram karanAr chhe evun A
sansArarUpI chakra je strIonA AdhAre shIghratAthI phare chhe te mRug samAn netravALI
strIone, mohane upashAnta karanAr, mokShanA abhilAShI, nirmaL buddhivALA muni sadA
bahen, dIkarI ane mAtA samAn juo. e ja uttam brahmacharyanun svarUp chhe.

visheShArtha — ahIn sansAramAn chakrano Arop mUkavAmAn Avyo chhe. te A kAraNe — jem

chakra (kumbhArano chAkaDo) khIlInA AdhAre chAle chhe tevI ja rIte A sansArachakra (sansAr paribhramaN)
strIonA AdhAre chAle chhe. chakramAn jo tIkShNa dhAr hoy to A sansAr chakramAn je anek dukhono
samUh rahe chhe te ja tenI tIkShNa dhAr chhe. kumbhAranA chAkaDA upar jem mATIno pinDo paribhramaN
kare chhe tem A sansArachakra upar samasta dehadhArI prANIo paribhramaN kare chhe. jem kumbhArano chAkaDo
ghUmatA ghUmatA mATInA pinDAmAnthI anek vikAro – shakorU, ghaDo, kunDu vagerene utpanna kare chhe tevI ja

rIte A sansArachakra paN anek vikAro – jIvanI naranArakAdirUp paryAyone utpanna karIne temane ghumAve

chhe. tAtparya e chhe ke sansAraparibhramaNanA kAraNabhUt strIo chhe temanA viShayano anurAg chhe. te
strIone avasthAvisheSh pramANe mAtA, bahen ane dIkarI samAn samajIne temanA pratye anurAg na
karavo e brahmacharya chhe je te sansArachakrathI jIvonI rakShA kare chhe. 104.

(मालिनी)

अविरतमिह तावत्पुण्यभाजो मनुष्याः
ह्रदि विरचितरागाः कामिनीनां वसन्ति ।

कथमपि न पुनस्ता जातु येषां तदङ्घ्री
प्रतिदिनमतिनम्रास्ते ऽपि नित्यं स्तुवन्ति ।।१०५।।

Page 54 of 378
PDF/HTML Page 80 of 404
single page version

anuvAd : lokamAn puNyavAn puruSho rAg utpanna karIne nirantar strIonA

hRudayamAn nivAs kare chhe. e puNyavAn puruSho paN, je munionA hRudayamAn te strIo
kadI ane koI prakAre paN rahetI nathI te munionA charaNanI pratidin atyant namra
banIne nitya stuti kare chhe. 105.

(स्रग्धरा)

वैराग्यत्यागदारुद्वयकृतरचना चारुनिश्रेणिका यैः
पादस्थानैरुदारैर्दशभिरनुगता निश्चलैर्ज्ञानद्रष्टेः ।

योग्या स्यादारुरुक्षोः शिवपदसदनं गन्तुमित्येषु केषां
नो धर्मेषु त्रिलोकीपतिभिरपि सदा स्तूयमानेषु हृष्टिः ।।१०६।।

anuvAd : vairAgya ane tyAgarUp be lAkaDAthI banAvelI sundar nisaraNI

je das mahAn sthir pagathiyAvALI hoIne mokSha-mahelamAn javA mATe chaDavAnI
abhilAShA rAkhanAr munione mATe yogya chhe. traNalokanA adhipatio (indra,
dharanendra ane chakravartI ) dvArA stUyamAn te das dharmonA viShayamAn kyA puruShone harSha
na thAy? 106.

(शार्दूलविक्रीडित)

निःशेषामलशीलसद्गुणमयीमत्यन्तसाम्यस्थितां
वन्दे तां परमात्मनः प्रणयिनीं कृत्यान्तगां स्वस्थताम् ।

यत्रानन्तचतुष्टयामृतसरित्यात्मानमन्तर्गतं
न प्राप्नोति जरादिदुःखहशिखः संसारदावानलः ।।१०७।।

anuvAd : je svasthatA nirmaL samasta shIl ane samIchIn guNothI

rachAyelI chhe, atyant samatAbhAv upar sthit chhe tathA kAryanA antane prApta karIne
kRutakRutya thaI chukI chhe; te paramAtmAnI priyAsvarUp svasthatAne hun namaskAr karun chhun.
anant chatuShTayarUp amRutanI nadI samAn te svasthatAmAn sthit AtmAne vRuddhatva
AdirUp dusah jvALAothI sanyukta evA sansArarUpI dAvAnal (jangalanI Ag)
prApta thato nathI. 107.

< Previous Page Next Page >