(शार्दूलविक्रीडित)
यत्सूक्ष्मं च महच्च शून्यमपि यन्नो शून्यमुत्पद्यते
नश्यत्येव च नित्यमेव च तथा नास्त्येव चास्त्येव च ।
एकं यद्यदनेकमेव तदपि प्राप्तं प्रतीतिं द्रढां
सिद्धज्योतिरमूर्ति चित्सुखमयं केनापि तल्लक्ष्यते ।।१३।।
anuvAd : je siddhajyoti sUkShma paN chhe ane sthUL paN chhe, shUnya paN
chhe ane paripUrNa paN chhe, utpAd – vinAshavALI paN chhe ane nitya paN chhe,
sadbhAvarUp paN chhe ane abhAvarUp paN chhe tathA ek paN chhe ane anek paN
chhe; evI te draDh pratItine prApta thayelI amUrtik, chetan ane sukhasvarUp siddhajyoti
koI viralA ja yogI puruShadvArA dekhavAmAn Ave chhe.
visheShArtha : ahIn je siddhajyotine paraspar viruddha pratIt thatAn anek dharmothI sanyukta
batAvavAmAn Avel chhe te vivakShAbhedathI batAvel chhe. jem ke – te siddhajyoti atIndriy chhe mATe
ja sUkShma kahevAy chhe. parantu temAn anantAnant padArtha pratibhAse chhe tethI e apekShAe te sthUL paN
kahevAy chhe. te par (pudgalAdi) dravyonA guNothI rahit hovAnA kAraNe shUnya tathA anantachatuShTay
sanyukta hovAnA kAraNe paripUrNa paN chhe. paryAyArthikanayanI apekShAe te pariNamanashIl hovAthI
utpAd – vinAshavALI tathA dravyArthikanayanI apekShAe vikAr rahit hovAthI nitya paN manAy chhe.
potAnA dravya, kShetra, kAL ane bhAvanI apekShAe te sadbhAv svarUp tathA paranA dravya, kShetra, kAL
ane bhAvanI apekShAe abhAv svarUp paN chhe. te potAno svabhAv chhoDIne anya svarUpe na thavAne
kAraNe ek tathA anek padArthonun svarUp pratibhAsit karavAne kAraNe anek svarUpe paN chhe evI
te siddhajyotinun chintan badhA karI shakatA nathI paN nirmaL gnAnanA dhArak koI visheSh yogIjan
ja tenun chintan kare chhe. 13.
(शार्दूलविक्रीडित)
स्याच्छब्दामृतगर्भितागममहारत्नाकरस्नानतो
धौता यस्य मतिः स एव मनुते तत्त्वं विमुक्तात्मनः ।
तत्तस्यैव तदेव याति सुमतेः साक्षादुपादेयतां
भेदेन स्वकृतेन तेन च विना स्वं रूपमेकं परम् ।।१४।।
anuvAd : ‘syAt’ shabdarUp amRutathI garbhit Agam (anekAnta siddhAnt)
adhikAr – 8 siddhastuti ]211