rUpI mahAsamudramAn snAn karavAthI jemanI buddhi nirmaL thaI gaI chhe te ja siddha
AtmAnun rahasya jANI shake chhe. tethI te ja subuddhi jIvane jyAnsudhI potAnI jAte
karavAmAn AvelA bhed (sansArI ane mukta svarUp) vidyamAn chhe, tyAn sudhI te ja
siddhasvarUp sAkShAt upAdey (grahaN karavA yogya) thAy chhe. tyAr pachhI uparyukta
bhedabuddha naShTa thaI jatAn kevaL ek nirvikalpa shuddha Atmatattva ja pratibhAsit thAy
chhe – te vakhate te upAdAn
– upAdey bhAv paN naShTa thaI jAy chhe.
visheShArtha : A bhavya jIv jyAre anekAntamay paramAgamano abhyAs kare chhe tyAre
te vivekabuddhi pAmIne siddhonun yathArtha svarUp jANI le chhe. te vakhate te potAnI jAtane karmakalankathI
lipta jANIne te ja siddhasvarUpane upAdey (grAhya) mAne chhe. parantu jevun tene svarUpAcharaN pragaT
thAy chhe ke tarat ja tenI sansArI ane siddha viShayak bhedabuddhi paN naShTa thaI jAy chhe – te vakhate
tene dhyAn, dhyAtA ane dhyeyano bhed ja raheto nathI. tyAre tene sarva prakAranA vikalpothI rahit
ekamAtra shuddha AtmasvarUp ja pratibhAsit thAy chhe. 14.
(शार्दूलविक्रीडित)
द्रष्टिस्तत्त्वविदः करोत्यविरतं शुद्धात्मरूपे स्थिता
शुद्धं तत्पदमेकमुल्बणमतेरन्यत्र चान्याद्रशम् ।
स्वर्णात्तन्मयमेव वस्तु घटितं लोहाच्च मुक्त्यर्थिना
मुक्त्वा मोहविजृम्भितं ननु पथा शुद्धेन संचर्यताम् ।।१५।।
anuvAd : nirmaL buddhine dhAraN karanAr tattvagna puruShanI draShTi nirantar
shuddha AtmasvarUpamAn sthit thaIne ek mAtra shuddha Atmapad arthAt mokShapadane kare
chhe. parantu agnAnI puruShanI draShTi ashuddha AtmasvarUp athavA par padArthomAn sthit
thaIne sansAr vadhAre chhe. ThIk chhe – sonAmAnthI banAvAyel vastu (kaTak – kunDaL Adi)
suvarNamay tathA loDhAmAnthI banAvAyel vastu (chharI Adi) lohamay ja hoy chhe.
tethI mumukShu jIve mohathI vRuddhi pAmel vikalpa – samUhane chhoDIne shuddha mokShamArgamAn
chAlavun joIe. 15.
(शार्दूलविक्रीडित)
निर्दोषश्रुतचक्षुषा षडपि हि द्रव्याणि द्रष्ट्वा सुधी-
रादत्ते विशदं स्वमन्यमिलितं स्वर्णं यथा धावकः ।
212[ padmanandi-panchavinshati