चरितमवधिज्ञानमेव विभङ्गज्ञानमिति स्वरूपाभिधानम् । ane manathI mUrta-amUrta vastune vikalparUpe je jANe chhe te matignAn chhe. te traN prakAranun chhe upalabdhirUp, bhAvanArUp ane upayogarUp. matignAnAvaraNanA kShayopashamathI janit arthagrahaNashakti ( – padArthane jANavAnI shakti) te upalabdhi chhe, jANelA padArthanun puna puna chintan te bhAvanA chhe ane ‘A kALun chhe’, ‘A pILun chhe’ ityAdirUpe arthagrahaNavyApAr ( – padArthane jANavAno vyApAr) te upayog chhe. evI ja rIte te (matignAn) avagrah, IhA, avAy ane dhAraNArUp bhedo vaDe athavA koShThabuddhi, bIjabuddhi, padAnusArIbuddhi ane sambhinnashrotRutAbuddhi evA bhedo vaDe chAr prakAranun chhe. (ahIn, em tAtparya grahaN karavun ke nirvikAr shuddha anubhUti pratye abhimukh je matignAn te ja upAdeyabhUt anant sukhanun sAdhak hovAthI nishchayathI upAdey chhe, tenA sAdhanabhUt bahirang matignAn to vyavahArathI upAdey chhe.)
te ja pUrvokta AtmA, shrutagnAnAvaraNano kShayopasham hotAn, mUrta-amUrta vastune parokSharUpe je jANe chhe tene gnAnIo shrutagnAn kahe chhe. te labdhirUp ane bhAvanArUp chhe tem ja upayogarUp ane nayarUp chhe. ‘upayog’ shabdathI ahIn vastune grahanArun pramAN samajavun arthAt AkhI vastune jANanArun gnAn samajavun ane ‘nay’shabdathI vastunA (guNaparyAyarUp) ek deshane grahanAro evo gnAtAno abhiprAy samajavo. (ahIn em tAtparya grahaN karavun ke vishuddhagnAnadarshan jeno svabhAv chhe evA shuddha AtmatattvanAn samyak shraddhAn-gnAn-anucharaNarUp abhedaratnatrayAtmak je bhAvashrut te ja upAdeyabhUt paramAtmatattvanun sAdhak hovAthI nishchayathI upAdey chhe parantu tenA sAdhanabhUt bahirang shrutagnAn to vyavahArathI upAdey chhe.)
A AtmA, avadhignAnAvaraNano kShayopasham hotAn, mUrta vastune je pratyakShapaNe jANe chhe te avadhignAn chhe. te avadhignAn labdhirUp ane upayogarUp em be prakAre jANavun. athavA avadhignAn deshAvadhi, paramAvadhi ane sarvAvadhi evA bhedo vaDe traN prakAre chhe. temAn, paramAvadhi ane sarvAvadhi chaitanyanA UchhaLavAthI bharapUr AnandarUp paramasukhAmRutanA rasAsvAdarUp samarasIbhAve pariNat charamadehI tapodhanone hoy chhe. traNe prakAranAn avadhignAno vishiShTa samyaktvAdi guNathI nishchaye thAy chhe. devo ane nArakone thatun bhavapratyayI je avadhignAn te niyamathI deshAvadhi ja hoy chhe.
74