कम्मं कम्मं कुव्वदि जदि सो अप्पा करेदि अप्पाणं ।
कर्मजीवयोरन्योन्याकर्तृत्वेऽन्यदत्तफलान्योपभोगलक्षणदूषणपुरःसरः पूर्वपक्षो- ऽयम् ।।६३।। jIvanI uparokta kriyAo ek ja kALe vartatI hovA chhatAn paN paudgalik kriyAne viShe vartatAn pudgalanAn chha kArako jIvakArakothI taddan bhinna ane nirapekSha chhe tathA jIvabhAvarUp kriyAne viShe vartatAn jIvanAn chha kArako pudgalakArakothI taddan bhinna ane nirapekSha chhe. kharekhar koI dravyanAn kArakone koI anya dravyanAn kArakonI apekShA hotI nathI. 62.
anvayArtha — [ यदि ] jo [ कर्म ] karma [ कर्म करोति ] karmane kare ane [ सः आत्मा ] AtmA [ आत्मानम् करोति ] AtmAne kare to [ कर्म ] karma [ फलम् कथं ददाति ] AtmAne phaL kem Ape [ च ] ane [ आत्मा ] AtmA [ तस्य फलं भुङ्क्ते ] tenun phaL kem bhogave?
TIkA — jo karma ane jIvane anyonya akartApaNun hoy, to ‘anye dIdhelun phaL anya bhogave’ evo prasang Ave; — Avo doSh batAvIne ahIn pUrvapakSha rajU karavAmAn Avyo chhe.
bhAvArtha — shAstromAn kahyun chhe ke (paudgalik) karma jIvane phaL Ape chhe ane jIv (paudgalik) karmanun phaL bhogave chhe. have jo jIv karmane karato ja na hoy to jIvathI nahi karAyelun karma jIvane phaL kem Ape ane jIv potAthI nahi karAyelA karmanA phaLane kem bhogave ? jIvathI nahi karAyelun karma jIvane phaL Ape ane jIv te phaL bhogave e koI rIte nyAyayukta nathI. A rIte, ‘karma karmane ja kare chhe ane AtmA AtmAne ja kare chhe’ e vAtamAn pUrvokta doSh Avato hovAthI e vAt ghaTatI nathI
10