दुःखविमोक्षकरणक्रमाख्यानमेतत् ।
एतस्य शास्त्रस्यार्थभूतं शुद्धचैतन्यस्वभावमात्मानं कश्चिज्जीवस्तावज्जानीते । ततस्त- मेवानुगन्तुमुद्यमते । ततोऽस्य क्षीयते द्रष्टिमोहः । ततः स्वरूपपरिचयादुन्मज्जति ज्ञानज्योतिः । ततो रागद्वेषौ प्रशाम्यतः । ततः उत्तरः पूर्वश्च बन्धो विनश्यति । ततः पूनर्बन्धहेतुत्वाभावात् स्वरूपस्थो नित्यं प्रतपतीति ।।१०४।।
इति समयव्याख्यायामन्तर्नीतषड्द्रव्यपञ्चास्तिकायवर्णनः प्रथमः श्रुतस्कन्धः समाप्तः ।।१।।
anvayArtha — [ जीवः ] jIv [ एतद् अर्थं ज्ञात्वा ] A arthane jANIne ( – A shAstranA arthabhUt shuddhAtmAne jANIne), [ तदनुगमनोद्यतः ] tene anusaravAno udyam karato thako [ निहतमोहः ] hatamoh thaIne ( – jene darshanamohano kShay thayo hoy evo thaIne), [ प्रशमितरागद्वेषः ] rAgadveShane prashamit ( – nivRutta) karIne, [ हतपरापरः भवति ] uttar ane pUrva bandhano jene nAsh thayo chhe evo thAy chhe.
TIkA — A, dukhathI vimukta thavAnA kramanun kathan chhe.
pratham, koI jIv A shAstranA arthabhUt shuddhachaitanyasvabhAvavALA (nij) AtmAne jANe chhe; tethI (pachhI) tene ja anusaravAno udyam kare chhe; tethI tene draShTimohano kShay thAy chhe; tethI svarUpanA parichayane lIdhe gnAnajyoti pragaT thAy chhe; tethI rAgadveSh prashamI jAy chhe ( — nivRutta) thAy chhe; tethI uttar ane pUrva ( – pachhIno ane pahelAnno) bandh vinAsh pAme chhe; tethI pharIne bandh thavAnA hetupaNAno abhAv hovAthI svarUpasthapaNe sadA pratape chhe — pratApavant varte chhe (arthAt te jIv sadAy svarUpasthit rahI paramAnandagnAnAdirUpe pariName chhe). 104.
A rIte (shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt shrI panchAstikAyasangrah shAstranI shrImad amRutachandrAchAryadevavirachit) samayavyAkhyA nAmanI TIkAmAn ShaDdravyapanchAstikAyavarNan nAmano pratham shrutaskandh samApta thayo.
152panchAstikAyasangrah