चेतनाप्रधानप्रवृत्तयो वनस्पतय इव केवलं पापमेव बध्नन्ति । उक्त ञ्च — ‘‘ णिच्छयमालंबंता णिच्छयदो णिच्छयं अयाणंता । णासंति चरणकरणं बाहरि-चरणालसा केई ।। ’’ naiShkarmyarUp gnAnachetanAmAn vishrAnti nahi pAmyA thakA, (mAtra) vyakta-avyakta pramAdane AdhIn vartatA thakA, prApta thayelA halakA (nikRuShTa) karmaphaLanI chetanAnA pradhAnapaNAvALI pravRutti jene varte chhe evI vanaspatinI mAphak, kevaL pApane ja bAndhe chhe. kahyun paN chhe ke — 1णिच्छयमालंबंता णिच्छयदो णिच्छयं अयाणंता । णासंति चरणकरणं बाहरिचरणालसा केई ।। [arthAt nishchayane avalambanArA parantu nishchayathI (kharekhar) nishchayane nahi jANanArA keTalAk jIvo bAhya charaNamAn ALasu vartatA thakA charaNapariNAmano nAsh kare chhe.]2
AtmAne nahi upalabdha karatA hovA chhatAn, munie (vyavahAre) AcharavAyogya ShaD-AvashyakAdirUp anuShThAnane tathA shrAvake (vyavahAre) AcharavAyogya dAnapUjAdirUp anuShThAnane dUShaN de chhe, teo paN ubhayabhraShTa vartatA thakA, nishchayavyavahAr-anuShThAnayogya avasthAntarane nahi jANatA thakA pApane ja bAndhe chhe (arthAt kevaL nishchay-anuShThAnarUp shuddha avasthAthI judI evI je nishchay- anuShThAn ane vyavahAr-anuShThAnavALI mishra avasthA tene nahi jANatA thakA pApane ja bAndhe chhe); parantu jo shuddhAtmAnuShThAnarUp mokShamArgane ane tenA sAdhakabhUt (vyavahArasAdhanarUp) vyavahAramokShamArgane mAne, to bhale chAritramohanA udayane lIdhe shaktino abhAv hovAthI shubh- anuShThAn rahit hoy tathApi — joke teo shuddhAtmabhAvanAsApekSha shubh-anuShThAnarat puruSho jevA nathI topaN — sarAg samyaktvAdi vaDe vyavahArasamyagdraShTi chhe ane paramparAe mokShane pAme chhe.
samajavun parantu teo kharekhar samyagdraShTi chhe em samajavun. temane chAritra-apekShAe mukhyapaNe rAgAdi hayAt hovAthI sarAg samyaktvavALA kahIne ‘vyavahArasamyagdraShTi’ kahyA chhe. shrI jayasenAchAryadeve pote ja 150 – 151mI gAthAnI TIkAmAn kahyun chhe ke — jyAre A jIv
gnAnane prApta kare chhe tyAre pratham to te mithyAtvAdi sAt prakRitionA upasham ane kShayopasham
vaDe sarAg-samyagdraShTi thAy chhe.]
24
1. A gAthAnI sanskRit chhAyA A pramANe chhe निश्चयमालम्बन्तो निश्चयतो निश्चयमजानन्तः । नाशयन्ति चरणकरणं बाह्यचरणालसाः के ऽपि ।।
2. shrI jayasenAchAryadevarachit TIkAmAn (vyavahAr-ekAntanun spaShTIkaraN karyA pachhI turat ja) nishchay- ekAntanun nIche pramANe spaShTIkaraN karavAmAn Avyun chhe —