kahAnajainashAstramALA ]
ShaDdravya-panchAstikAyavarNan
11
त्वाद्वयवस्थितत्वादवसेयम् । अस्तित्वे नियतानामपि न तेषामन्यमयत्वम्, यतस्ते सर्व-
दैवानन्यमया आत्मनिर्वृत्ताः । अनन्यमयत्वेऽपि तेषामस्तित्वनियतत्वं नयप्रयोगात ् ।
द्वौ हि नयौ भगवता प्रणीतौ — द्रव्यार्थिकः पर्यायार्थिकश्च । तत्र न खल्वेकनयायत्ता
देशना किन्तु तदुभयायत्ता । ततः पर्यायार्थादेशादस्तित्वे स्वतः कथंचिद्भिन्नेऽपि
व्यवस्थिताः द्रव्यार्थादेशात्स्वयमेव सन्तः सतोऽनन्यमया भवन्तीति । कायत्वमपि तेषामणु-
महत्त्वात ् । अणवोऽत्र प्रदेशा मूर्ताऽमूर्ताश्च निर्विभागांशास्तैः महान्तोऽणुमहान्तः
प्रदेशप्रचयात्मका इति सिद्धं तेषां कायत्वम् । अणुभ्यां महान्त इति व्युत्पत्त्या
rahelAn ) hovAthI temane sAmAnyavisheSh-astitva paN chhe em nakkI karavun. teo
astitvamAn niyat hovA chhatAn ( jem vAsaNamAn rahelun ghI vAsaNathI anyamay chhe tem )
astitvathI anyamay nathI; kAraN ke teo sadAy potAthI niShpanna ( arthAt potAthI
sat ) hovAne lIdhe ( astitvathI ) ananyamay chhe ( jem agni uShNatAthI ananyamay
chhe tem). ‘ astitvathI ananyamay ’ hovA chhatAn temanun ‘ astitvamAn niyatapaNun ’
nayaprayogathI chhe. be nayo bhagavAne kahyA chhe — dravyArthik ane paryAyArthik. tyAn kathan
ek nayane AdhIn hotun nathI parantu te banne nayone AdhIn hoy chhe. mATe teo bhinna paN chhe evA astitvamAn vyavasthit
( nishchit rahelAn ) chhe ane dravyArthik kathanathI svayamev sat (-vidyamAn, hayAt) hovAne
lIdhe astitvathI ananyamay chhe.
temane kAyapaNun paN chhe kAraN ke teo aNumahAn chhe. ahIn aNuo eTale pradesho — mUrta ane amUrta nirvibhAg ( nAnAmAn nAnA ) ansho; ‘ temanA vaDe ( -bahu pradesho vaDe ) mahAn hoy ’ te aNumahAn; eTale ke pradeshaprachayAtmak ( -pradeshonA samUhamay ) hoy te aNumahAn. A rIte temane ( uparyukta pAnch dravyone ) kAyatva siddha thayun. ( upar je aNumahAnanI vyutpatti karI temAn aNuone arthAt pradeshone mATe bahuvachan vAparyun chhe ane sanskRit bhAShAnA niyam pramANe bahuvachanamAn dvivachan samAtun nathI tethI have vyutpattimAn jarA bhAShAno pher karIne dvi-aNuk skandhone paN aNumahAn batAvIne temanun kAyatva siddha karavAmAn Ave chhe ) ‘ be aNuo ( -be pradesho ) vaDe mahAn hoy ’ te aNumahAn — evI vyutpattithI dvi-aNuk pudgalaskandhone paN (aNu- mahAnapaNun hovAthI) kAyatva chhe. ( have paramANuone aNumahAnapaNun kaI rIte chhe te batAvIne paramANuonun paN kAyatva siddha karavAmAn Ave chhe ) vyakti ane shaktirUpe