bhAvArtha — ‘samay’ nimittabhUt evA mand gatie pariNat pudgal-paramANu vaDe pragaT thAy chhe — mapAy chhe (arthAt paramANune ek AkAshapradeshethI bIjA anantar AkAshapradeshe mand gatithI jatAn je vakhat lAge tene samay kahevAmAn Ave chhe). ‘nimeSh’ AnkhanA vInchAvAthI pragaT thAy chhe (arthAt khullI Ankhane vInchAtAn je vakhat lAge tene nimeSh kahevAmAn Ave chhe ane te ek nimeSh asankhyAt samayono hoy chhe). pandar nimeShanI ek ‘kAShThA’, trIsh kAShThAnI ek ‘kaLA’, vIshathI k kadhik kaLAnI ek ‘ghaDI’ ane be ghaDInun ek ‘muhUrta’ bane chhe. ‘ahorAtra’ sUryanA gamanathI pragaT thAy chhe (ane te ek ahorAtra trIsh muhUrtanun hoy chhe). trIsh ahorAtrano ek ‘mAs’, be mAsanI ek ‘RUtu’, traN RUtunun ek ‘ayan’ ane be ayananun ek ‘varSha’ bane chhe. — A badho vyavahArakAL chhe. ‘palyopam’, ‘sAgaropam’ vagere paN vyavahArakALanA bhedo chhe.
uparokta samay-nimeShAdi badhAy kharekhar kevaL nishchayakALanA ja ( – kALadravyanA ja) paryAyo chhe parantu teo paramANu vagere dvArA pragaT thatA hovAthI (arthAt par padArtho dvArA mApI shakAtA hovAthI) temane upachArathI parAshrit kahevAmAn Ave chhe. 25.
anvayArtha — [ चिरं वा क्षिप्रं ] ‘chir’ athavA ‘kShipra’ evun gnAn ( – bahu kAL athavA thoDo kAL evun gnAn) [मात्रारहितं तु] parimAN vinA ( – kALanA mAp vinA) [न अस्ति] hoy nahi; [सा मात्रा अपि] ane te parimAN [खलु] kharekhar [पुद्गलद्रव्येण विना] pudgaladravya vinA thatun nathI; [तस्मात्] tethI [कालः प्रतीत्यभवः] kAL AshritapaNe UpajanAro chhe (athAt vyavahArakAL parano Ashray karIne Upaje chhe em UpachArathI kahevAy chhe). pt.. 7