कम्मं कम्मं कुव्वदि जदि सो अप्पा करेदि अप्पाणं ।
कर्मजीवयोरन्योन्याकर्तृत्वेऽन्यदत्तफलान्योपभोगलक्षणदूषणपुरःसरः पूर्वपक्षो- ऽयम् ।।६३।। jīvanī uparokta kriyāo ek ja kāḷe vartatī hovā chhatān paṇ paudgalik kriyāne viṣhe vartatān pudgalanān chha kārako jīvakārakothī taddan bhinna ane nirapekṣha chhe tathā jīvabhāvarūp kriyāne viṣhe vartatān jīvanān chha kārako pudgalakārakothī taddan bhinna ane nirapekṣha chhe. kharekhar koī dravyanān kārakone koī anya dravyanān kārakonī apekṣhā hotī nathī. 62.
anvayārthaḥ — [ यदि ] jo [ कर्म ] karma [ कर्म करोति ] karmane kare ane [ सः आत्मा ] ātmā [ आत्मानम् करोति ] ātmāne kare to [ कर्म ] karma [ फलम् कथं ददाति ] ātmāne phaḷ kem āpe [ च ] ane [ आत्मा ] ātmā [ तस्य फलं भुङ्क्ते ] tenun phaḷ kem bhogave?
ṭīkāḥ — jo karma ane jīvane anyonya akartāpaṇun hoy, to ‘anye dīdhelun phaḷ anya bhogave’ evo prasaṅg āve; — āvo doṣh batāvīne ahīn pūrvapakṣha rajū karavāmān āvyo chhe.
bhāvārthaḥ — shāstromān kahyun chhe ke (paudgalik) karma jīvane phaḷ āpe chhe ane jīv (paudgalik) karmanun phaḷ bhogave chhe. have jo jīv karmane karato ja na hoy to jīvathī nahi karāyelun karma jīvane phaḷ kem āpe ane jīv potāthī nahi karāyelā karmanā phaḷane kem bhogave ? jīvathī nahi karāyelun karma jīvane phaḷ āpe ane jīv te phaḷ bhogave e koī rīte nyāyayukta nathī. ā rīte, ‘karma karmane ja kare chhe ane ātmā ātmāne ja kare chhe’ e vātamān pūrvokta doṣh āvato hovāthī e vāt ghaṭatī nathī
10