जीवस्वरूपोद्देशोऽयम् ।
जीवाः हि द्विविधाः, संसारस्था अशुद्धा, निर्वृत्ताः शुद्धाश्च । ते खलूभयेऽपि
चेतनास्वभावाः, चेतनापरिणामलक्षणेनोपयोगेन लक्षणीयाः । तत्र संसारस्था देहप्रवीचाराः,
निर्वृत्ता अदेहप्रवीचारा इति ।।१०९।।
vishleṣh (viyog) te mokṣha chhe. 108.
have jīvapadārthanun vyākhyān vistārathī karavāmān āve chhe.
anvayārthaḥ — [ जीवाः द्विविधाः ] jīvo be prakāranā chheḥ [ संसारस्थाः निर्वृत्ताः ] sansārī ane siddha. [ चेतनात्मकाः ] teo chetanātmak ( – chetanāsvabhāvavāḷā) [ अपि च ] tem ja [ उपयोगलक्षणाः ] upayogalakṣhaṇavāḷā chhe. [ देहादेहप्रवीचाराः ] sansārī jīvo dehamān vartanārā arthāt dehasahit chhe ane siddha jīvo dehamān nahi vartanārā arthāt deharahit chhe.
ṭīkāḥ — ā, jīvanā svarūpanun kathan chhe.
jīvo be prakāranā chheḥ (1) sansārī arthāt ashuddha, ane (2) siddha arthāt shuddha. te banney kharekhar chetanāsvabhāvavāḷā chhe ane *chetanāpariṇāmasvarūp upayog vaḍe lakṣhit thavāyogya ( – oḷakhāvāyogya) chhe. temān, sansārī jīvo dehamān vartanārā arthāt dehasahit chhe ane siddha jīvo dehamān nahi vartanārā arthāt deharahit chhe. 109.
160
*chetanāno pariṇām te upayog. ā upayog jīvarūpī lakṣhyanun lakṣhaṇ chhe.