भिन्नस्वभावभूतौ मूलपदार्थौ । जीवपुद्गलसंयोगपरिणामनिर्वृत्ताः सप्तान्ये पदार्थाः । शुभपरिणामो जीवस्य, तन्निमित्तः कर्मपरिणामः पुद्गलानाञ्च पुण्यम् । अशुभ- परिणामो जीवस्य, तन्निमित्तः कर्मपरिणामः पुद्गलानाञ्च पापम् । मोहरागद्वेष- परिणामो जीवस्य, तन्निमित्तः कर्मपरिणामो योगद्वारेण प्रविशतां पुद्गलानाञ्चास्रवः । मोहरागद्वेषपरिणामनिरोधो जीवस्य, तन्निमित्तः कर्मपरिणामनिरोधो योगद्वारेण प्रविशतां पुद्गलानाञ्च संवरः । कर्मवीर्यशातनसमर्थो बहिरङ्गान्तरङ्गतपोभिर्बृंहितशुद्धोप- योगो जीवस्य, तदनुभावनीरसीभूतानामेकदेशसंक्षयः समुपात्तकर्मपुद्गलानाञ्च निर्जरा । मोहरागद्वेषस्निग्धपरिणामो जीवस्य, तन्निमित्तेन कर्मत्वपरिणतानां जीवेन सहान्योन्य- सम्मूर्च्छनं पुद्गलानाञ्च बन्धः । अत्यन्तशुद्धात्मोपलम्भो जीवस्य, जीवेन सहात्यन्तविश्लेषः
jīv ane pudgalanā sanyogapariṇāmathī nīpajatā sāt bījā padārtho chhe. (temanun saṅkṣhipta svarūp nīche pramāṇe chheḥ – ) jīvanā shubh pariṇām (te puṇya chhe) tem ja te (shubh pariṇām) jenun nimitta chhe evā pudgalonā karmapariṇām ( – shubhakarmarūp pariṇām) te puṇya chhe. jīvanā ashubh pariṇām (te pāp chhe) tem ja te (ashubh pariṇām) jenun nimitta chhe evā pudgalonā karmapariṇām ( – ashubhakarmarūp pariṇām) te pāp chhe. jīvanā moharāgadveṣharūp pariṇām (te āsrav chhe) tem ja te (moharāgadveṣharūp pariṇām) jenun nimitta chhe evā je yog dvārā praveshatān pudgalonā karmapariṇām te āsrav chhe. jīvanā moharāgadveṣharūp pariṇāmano nirodh (te samvar chhe) tem ja te (moharāgadveṣharūp pariṇāmano nirodh) jenun nimitta chhe evo je yog dvārā praveshatān pudgalonā karmapariṇāmano nirodh te samvar chhe. karmanā vīryanun ( – karmanī shaktinun) 1shātan karavāmān samartha evo je bahiraṅg ane antaraṅg (bār prakāranān) tapo vaḍe vr̥uddhi pāmelo jīvano shuddhopayog (te nirjarā chhe) tem ja tenā prabhāvathī ( – vr̥uddhi pāmelā shuddhopayoganā nimittathī) nīras thayelān evān upārjit karmapudgalono ekadesh 2saṅkṣhay te nirjarā chhe. jīvanā, moharāgadveṣh vaḍe snigdha pariṇām (te bandh chhe) tem ja tenā ( – snigdha pariṇāmanā) nimittathī karmapaṇe pariṇat pudgalonun jīvanī sāthe anyonya avagāhan ( – vishiṣhṭa shakti sahit ekakṣhetrāvagāhasambandh) te bandh chhe. jīvanī atyant shuddha ātmopalabdhi (te mokṣha chhe) tem ja karmapudgalono jīvathī atyant
1. shātan karavun=pātaḷun karavun; hīn karavun; kṣhīṇ karavun; naṣhṭa karavun.
2. saṅkṣhay=samyak prakāre kṣhay