दुग्धदधिनवनीतघृतादिवियुतगोरसवत्पर्यायवियुतं द्रव्यं नास्ति । गोरसवियुक्त दुग्धदधि- नवनीतघृतादिवद्द्रव्यवियुक्ताः पर्याया न सन्ति । ततो द्रव्यस्य पर्यायाणां चादेशवशात्कथंचिद्- भेदेऽप्येकास्तित्वनियतत्वादन्योन्याजहद्वृत्तीनां वस्तुत्वेनाभेद इति ।।१२।। दव्वेण विणा ण गुणा गुणेहिं दव्वं विणा ण संभवदि ।
अत्र द्रव्यगुणानामभेदो निर्दिष्टः ।
पुद्गलपृथग्भूतस्पर्शरसगन्धवर्णवद्द्रव्येण विना न गुणाः सम्भवन्ति । स्पर्शरस-
jem dūdh, dahīn, mākhaṇ, ghī ityādithī rahit goras hotun nathī tem paryāyothī rahit dravya hotun nathī; jem gorasathī rahit dūdh, dahīn, mākhaṇ, ghī ityādi hotān nathī tem dravyathī rahit paryāyo hotā nathī. tethī, joke dravya ane paryāyono ādeshavashāt (-kathanane vash) kathañchit bhed chhe topaṇ, teo ek astitvamān niyat (-draḍhapaṇe rahelān) hovāne līdhe *anyonyavr̥utti nahi chhoḍatān hovāthī vastupaṇe temano abhed chhe. 12. nahi dravya viṇ guṇ hoy, guṇ viṇ dravya paṇ nahi hoy chhe;
anvayārthaḥ — [द्रव्येण विना] dravya vinā [गुणाः न] guṇo hotā nathī, [गुणैः विना] guṇo vinā [द्रव्यं न सम्भवति] dravya hotun nathī; [तस्मात्] tethī [द्रव्यगुणानाम्] dravya ane guṇono [अव्यतिरिक्तः भावः] avyatiriktabhāv (-abhinnapaṇun) [भवति] chhe.
ṭīkāḥ — ahīn dravya ane guṇono abhed darshāvyo chhe.
jem pudgalathī pr̥uthak sparsha-ras-gandh-varṇa hotān nathī tem dravya vinā guṇo hotā nathī; jem sparsha-ras-gandh-varṇathī pr̥uthak pudgal hotun nathī tem guṇo vinā dravya hotun
*anyonyavr̥utti=ekabījānā āshraye nabhavun te; ekabījānā ādhāre ṭakavun te; ekabījāne līdhe hayāt rahevun te.