Page 252 of 264
PDF/HTML Page 281 of 293
single page version
ശാസ്ത്രതാത്പര്യം ത്വിദം പ്രതിപാദ്യതേ. അസ്യ ഖലു പാരമേശ്വരസ്യ ശാസ്ത്രസ്യ, സകലപുരുഷാര്ഥ–
സാരഭൂതമോക്ഷതത്ത്വപ്രതിപത്തിഹേതോഃ പഞ്ചാസ്തികായഷഡ്ദ്രവ്യസ്വരൂപപ്രതിപാദനേനോപദര്ശിതസമസ്തവസ്തുസ്വ–
ഭാവസ്യ, നവപദാര്ഥപ്രപഞ്ചസൂചനാവിഷ്കൃതബന്ധമോക്ഷസംബന്ധിബന്ധമോക്ഷായതനബന്ധമോക്ഷവികല്പസ്യ, സമ്യഗാ–
വേദിതനിശ്ചയവ്യവഹാരരൂപമോക്ഷമാര്ഗസ്യ, സാക്ഷന്മോക്ഷകാരണഭൂതപരമവീതരാഗത്വവിശ്രാന്തസമസ്തഹൃദയസ്യ,
പരമാര്ഥതോ വീതരാഗത്വമേവ താത്പര്യമിതി. തദിദം വീതരാഗത്വം വ്യവഹാരനിശ്ചയാവിരോധേനൈവാനുഗമ്യമാനം
ഭവതി സമീഹിതസിദ്ധയേ
കഥന ദ്വാരാ ജിസമേം ബന്ധ–മോക്ഷകേ സമ്ബന്ധീ [സ്വാമീ], ബന്ധ–മോക്ഷകേ ആയതന [സ്ഥാന] ഔര ബന്ധ–
മോക്ഷകേ വികല്പ [ഭേദ] പ്രഗട കിഏ ഗഏ ഹൈം, നിശ്ചയ–വ്യവഹാരരൂപ മോക്ഷമാര്ഗകാ ജിസമേം സമ്യക് നിരൂപണ
കിയാ ഗയാ ഹൈ തഥാ സാക്ഷാത് മോക്ഷകേ കാരണഭൂത പരമവീതരാഗപനേമേം ജിസകാ സമസ്ത ഹൃദയ സ്ഥിത ഹൈ–ഐസേ
ഇസ സചമുച
വീതരാഗപനേകാ അനുസരണ കിയാ ജാഏ തഭീ ഇച്ഛിതകീ സിദ്ധി ഹോതീ ഹൈ,
൩. പാരമേശ്വര = പരമേശ്വരകേ; ജിനഭഗവാനകേ; ഭാഗവത; ദൈവീ; പവിത്ര.
ശുദ്ധപരിണതി നിരന്തര ഹോനാ തഥാ ദേശവ്രതാദിസമ്ബന്ധീ ശുഭഭാവോംകാ യഥായോഗ്യരൂപസേ ഹോനാ വഹ ഭീ നിശ്ചയ–വ്യവഹാരകേ
അവിരോധകാ ഉദാഹരണ ഹൈ.
Page 253 of 264
PDF/HTML Page 282 of 293
single page version
തീര്ഥം പ്രാഥമികാഃ. തഥാ ഹീദം ശ്രദ്ധേയമിദമശ്രദ്ധേയമയം ശ്രദ്ധാതേദം ശ്രദ്ധാനമിദം ജ്ഞേയമിദമജ്ഞേയമയം ജ്ഞാതേദം
ജ്ഞാനമിദം ചരണീയമിദമചരണീയമയം ചരിതേദം ചരണമിതി കര്തവ്യാകര്തവ്യകര്തൃകര്മവിഭാ–
ഗാവലോകനോല്ലസിതപേശലോത്സാഹാഃ ശനൈഃശനൈര്മോഹമല്ലമുന്മൂലയന്തഃ, കദാചിദജ്ഞാനാന്മദപ്രമാദതന്ത്രതയാ
ശിഥിലിതാത്മാധികാരസ്യാത്മനോ
അന്യ പ്രകാരസേ നഹീം ഹോതീ].
[൨] യഹ അശ്രദ്ധേയ ഹൈ, [൩] യഹ ശ്രദ്ധാ കരനേവാലാ ഹൈ ഔര [൪] യഹ ശ്രദ്ധാന ഹൈ; [൧] യഹ ജ്ഞേയ
[ജാനനേയോഗ്യ] ഹൈ, [൨] യഹ അജ്ഞേയ ഹൈ, [൩] യഹ ജ്ഞാതാ ഹൈ ഔര [൪] യഹ ജ്ഞാന ഹൈേ; [൧] യഹ
ആചരണീയ [ആചരണ കരനേയോഗ്യ] ഹൈ, [൨] യഹ അനാചരണീയ ഹൈ, [൩] യഹ ആചരണ കരനേവാലാ ഹൈ
ഔര [൪] യഹ ആചരണ ഹൈ;’–ഇസ പ്രകാര [൧] കര്തവ്യ [കരനേയോഗ്യ], [൨] അകര്തവ്യ, [൩] കര്താ ഔര
[൪] കര്മരൂപ വിഭാഗോംകേ അവലോകന ദ്വാരാ ജിന്ഹേം കോമല ഉത്സാഹ ഉല്ലസിത ഹോതാ ഹൈ ഐസേ വേ [പ്രാഥമിക
ജീവ] ധീരേ–ധീരേ മോഹമല്ലകോ [രാഗാദികോ] ഉഖാഡതേ ജാതേ ഹൈം; കദാചിത് അജ്ഞാനകേ കാരണ [സ്വ–
സംവേദനജ്ഞാനകേ അഭാവകേ കാരണ] മദ [കഷായ] ഔര പ്രമാദകേ വശ ഹോനേസേ അപനാ ആത്മ–അധികാര
ഇസ പ്രകാര ഉന ജീവോംകോ വ്യവഹാരനയസേ സാധ്യ ഔര സാധന ഭിന്ന പ്രകാരകേ കഹേ ഗഏ ഹൈം. [നിശ്ചയനയസേ സാധ്യ ഔര
സാധന അഭിന്ന ഹോതേ ഹൈം.]
ഭൂമികാമേം] ആംശിക ശുദ്ധികേ സാഥ–സാഥ ശ്രദ്ധാനജ്ഞാനചാരിത്ര സമ്ബന്ധീ പരാവലമ്ബീ വികല്പ [ഭേദരത്നത്രയ] ഹോതേ ഹൈം,
ക്യോംകി അനാദി കാലസേ ജീവോംകോ ജോ ഭേദവാസനാസേ വാസിത പരിണതി ചലീ ആ രഹീ ഹൈ ഉസകാ തുരന്ത ഹീ സര്വഥാ
നാശ ഹോനാ കഠിന ഹൈ.]
Page 254 of 264
PDF/HTML Page 283 of 293
single page version
സന്തോഥ തസ്യൈവാത്മനോ ഭിന്നവിഷയശ്രദ്ധാനജ്ഞാനചാരിത്രൈരധിരോപ്യമാണസംസ്കാരസ്യ ഭിന്നസാധ്യ–സാധനഭാവസ്യ
രജകശിലാതലസ്ഫാല്യമാനവിമലസലിലാപ്ലുതവിഹിതോഷപരിഷ്വങ്ഗമലിനവാസസ ഇവ
മനാങ്മനാഗ്വിശുദ്ധിമധിഗമ്യ നിശ്ചയനയസ്യ ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവാഭാവാദ്ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രസമാഹിതത്വ–രൂപേ
വിശ്രാന്തസകലക്രിയാകാണ്ഡാഡമ്ബരനിസ്തരങ്ഗപരമചൈതന്യശാലിനി നിര്ഭരാനന്ദമാലിനി ഭഗവത്യാ–ത്മനി
വിശ്രാന്തിമാസൂത്രയന്തഃ ക്രമേണ സമുപജാത സമരസീഭാവാഃ പരമവീതരാഗഭാവമധിഗമ്യ,
സാക്ഷാന്മോക്ഷമനുഭവന്തീതി..
ദണ്ഡനീതികാ പ്രയോഗ കരതേ ഹൈം; പുനഃപുനഃ [അപനേ ആത്മാകോ] ദോഷാനുസാര പ്രായശ്ചിത്ത ദേതേ ഹുഏ വേ സതത
ഉദ്യമവന്ത വര്തതേ ഹൈം; ഔര ഭിന്നവിഷയവാലേ ശ്രദ്ധാന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രകേ ദ്വാരാ [–ആത്മാസേ ഭിന്ന ജിസകേ വിഷയ
ഹൈം ഐസേ ഭേദരത്നത്രയ ദ്വാരാ] ജിസമേം സംസ്കാര ആരോപിത ഹോതേ ജാതേ ഹൈം ഐസേ ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവവാലേ അപനേ
ആത്മാമേം –ധോബീ ദ്വാരാ ശിലാകീ സതഹ പര പഛാഡേ ജാനേവാലേ, നിര്മല ജല ദ്വാരാ ഭിഗോഏ ജാനേവാലേ ഔര
ക്ഷാര [സാബുന] ലഗാഏ ജാനേവാലേ മലിന വസ്ത്രകീ ഭാ തി–ഥോഡീ–ഥോഡീ വിശുദ്ധി പ്രാപ്ത കരകേ, ഉസീ അപനേ
ആത്മാകോ നിശ്ചയനയസേ ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവകേ അഭാവകേ കാരണ, ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകാ സമാഹിതപനാ
[അഭേദപനാ] ജിസകാ രൂപ ഹൈ, സകല ക്രിയാകാണ്ഡകേ ആഡമ്ബരകീ നിവൃത്തികേ കാരണ [–അഭാവകേ കാരണ]
ജോ നിസ്തരംഗ പരമചൈതന്യശാലീ ഹൈ തഥാ ജോ നിര്ഭര ആനന്ദസേ സമൃദ്ധ ഹൈ ഐസേ ഭഗവാന ആത്മാമേം വിശ്രാംതി
രചതേ ഹുഏ [അര്ഥാത് ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകേ ഐകയസ്വരൂപ, നിര്വികല്പ പരമചൈതന്യശാലീ ഹൈ തഥാ ഭരപൂര
ആനന്ദയുക്ത ഐസേ ഭഗവാന ആത്മാമേം അപനേകോ സ്ഥിര കരതേ ഹുഏ], ക്രമശഃ സമരസീഭാവ സമുത്പന്ന ഹോതാ
ജാതാ ഹൈ ഇസലിഏ പരമ വീതരാഗഭാവകോ പ്രാപ്ത കരകേ സാക്ഷാത് മോക്ഷകാ അനുഭവ കരതേ ഹൈം.
ശുദ്ധി കരതാ ജാതാ ഹൈ ഐസാ വ്യവഹാരനസേ കഹാ ജാതാ ഹൈ. പരമാര്ഥ ഐസാ ഹൈ കി ഉസ ഭേദരത്നത്രയവാലേ ജ്ഞാനീ ജീവകോ
ശുഭ ഭാവോംകേ സാഥ ജോ ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപകാ ആംശിക ആലമ്ബന വര്തതാ ഹൈ വഹീ ഉഗ്ര ഹോതേ–ഹോതേ വിശേഷ ശുദ്ധി കരതാ
ജാതാ ഹൈ. ഇസലിഏ വാസ്തവമേം തോ, ശുദ്ധാത്മസ്വരൂകാം ആലമ്ബന കരനാ ഹീ ശുദ്ധി പ്രഗട കരനേകാ സാധന ഹൈ ഔര ഉസ
ആലമ്ബനകീ ഉഗ്രതാ കരനാ ഹീ ശുദ്ധികീ വൃദ്ധി കരനേകാ സാധന ഹൈ. സാഥ രഹേ ഹുഏ ശുഭഭാവോംകോ ശുദ്ധികീ വൃദ്ധികാ
സാധന കഹനാ വഹ തോ മാത്ര ഉപചാരകഥന ഹൈ. ശുദ്ധികീ വൃദ്ധികേ ഉപചരിതസാധനപനേകാ ആരോപ ഭീ ഉസീ ജീവകേ
ശുഭഭാവോംമേം ആ സകതാ ഹൈ കി ജിസ ജീവനേ ശുദ്ധികീ വൃദ്ധികാ യഥാര്ഥ സാധന [–ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപകാ യഥോചിത
ആലമ്ബന] പ്രഗട കിയാ ഹോ.
Page 255 of 264
PDF/HTML Page 284 of 293
single page version
ചിത്രവികല്പജാലകല്മാഷിതചൈതന്യവൃത്തയഃ, സമസ്തയതിവൃത്തസമുദായരൂപതപഃപ്രവൃത്തിരൂപകര്മകാണ്ഡോഡ്ഡമ–
രാചലിതാഃ, കദാചിത്കിഞ്ചിദ്രോചമാനാഃ, കദാചിത് കിഞ്ചിദ്വികല്പയന്തഃ, കദാചിത്കിഞ്ചിദാചരന്തഃ,
ദര്ശനാചരണായ കദാചിത്പ്രശാമ്യന്തഃ, കദാചിത്സംവിജമാനാഃ, കദാചിദനുകമ്പമാനാഃ, കദാചിദാ–
സ്തിക്യമുദ്വഹന്തഃ, ശങ്കാകാങ്ക്ഷാവിചികിത്സാമൂഢദ്രഷ്ടിതാനാം വ്യുത്ഥാപനനിരോധായ നിത്യബദ്ധപരികരാഃ,
ഉപബൃംഹണ സ്ഥിതികരണവാത്സല്യപ്രഭാവനാം ഭാവയമാനാ
ഊഠനേ വാലേ വിചിത്ര [അനേക പ്രകാരകേ] വികല്പോംകേ ജാല ദ്വാരാ ഉനകീ ചൈതന്യവൃത്തി ചിത്ര–വിചിത്ര ഹോതീ ഹൈ
ഇസലിഏ ഔര [൩] സമസ്ത യതി–ആചാരകേ സമുദായരൂപ തപമേം പ്രവര്തനരൂപ കര്മകാണ്ഡകീ ധമാലമേം വേ
അചലിത രഹതേ ഹൈം ഇസലിഏ, [൧] കഭീ കിസീകോ [കിസീ വിഷയകീ] രുചി കരതേ ഹൈം, [൨] കഭീ
കിസീകേ [ കിസീ വിഷയകേ] വികല്പ കരതേ ഹൈം ഔര [൩] കഭീ കുഛ ആചരണ കരതേ ഹൈം; ദര്ശനാചരണ കേ
ലിഏ–വേ കദാചിത് പ്രശമിത ഹോതേ ഹൈ, കദാചിത് സംവേഗകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈ, കദാചിത് അനുകംപിത ഹോതേ ഹൈ,
കദാചിത് ആസ്തികയകോ ധാരണ കരതേ ഹൈം, ശംകാ, കാംക്ഷാ, വിചികിത്സാ ഔര മൂഢദ്രഷ്ടിതാകേ ഉത്ഥാനകോ
രോകനേകേ ലിഏ നിത്യ കടിബദ്ധ രഹതേ ഹൈം, ഉപബൃംഹണ, സ്ഥിതി– കരണ, വാത്സല്യ ഔര പ്രഭാവനാകോ ഭാതേ
കേവലവ്യവഹാരാവലമ്ബീ ജീവ ഇസ ബാതകീ ഗഹരാഈസേ ശ്രദ്ധാ ന കരതേ ഹുഏ അര്ഥാത് ‘വാസ്തവമേം ശുഭഭാവരൂപ സാധനസേ ഹീ
ശുദ്ധഭാവരൂപ സാധ്യ പ്രാപ്ത ഹോഗാ’ ഐസീ ശ്രദ്ധാകാ ഗഹരാഈസേ സേവന കരതേ ഹുഏ നിരന്തര അത്യന്ത ഖേദ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം.
[വിശേഷകേ ലിഏ ൨൩൦ വേം പൃഷ്ഠകാ പാ ചവാ ഔര ൨൩൧ വേം പൃഷ്ഠകാ തീസരാ തഥാ ചൌഥാ പദ ടിപ്പണ ദേഖേം.]
Page 256 of 264
PDF/HTML Page 285 of 293
single page version
പ്രവിഹിതദുര്ധരോപധാനാഃ, സുഷ്ഠു ബഹുമാനമാതന്വന്തോ, നിഹ്നവാപത്തിം നിതരാം നിവാരയന്തോര്ഥവ്യഞ്ജനതദുഭയശുദ്ധൌ
നിതാന്തസാവധാനാഃ, ചാരിത്രാചരണായ ഹിംസാനൃതസ്തേയാബ്രഹ്മപരിഗ്രഹസമസ്തവിരതിരൂപേഷു പഞ്ചമഹാവ്രതേഷു
തന്നിഷ്ഠവൃത്തയഃ, സമ്യഗ്യോഗനിഗ്രഹലക്ഷണാസു
തപആചരണായാനശനാവമൌദര്യവൃത്തിപരിസംഖ്യാനരസപരിത്യാഗവിവിക്തശയ്യാസനകായകൢേശേഷ്വഭീക്ഷ്ണമുത്സഹ–
മാനാഃ, പ്രായശ്ചിത്തവിനയവൈയാവൃത്ത്യവ്യുത്സര്ഗസ്വാധ്യായധ്യാനപരികരാംകുശിതസ്വാന്താ, വീര്യാചരണായ കര്മ–കാണ്ഡേ
സര്വശക്തയാ വ്യാപ്രിയമാണാഃ, കര്മചേതനാപ്രധാനത്വാദ്ദൂരനിവാരിതാശുഭകര്മപ്രവൃത്തയോപി സമുപാത്ത–
ശുഭകര്മപ്രവൃത്തയഃ, സകലക്രിയാകാണ്ഡാഡമ്ബരോത്തീര്ണദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രൈക്യപരിണതിരൂപാം ജ്ഞാന ചേതനാം
പ്രകാരസേ വിനയകാ വിസ്താര കരതേ ഹൈം, ദുര്ധര ഉപധാന കരതേ ഹൈം, ഭലീ ഭാ തി ബഹുമാനകോ പ്രസാരിത കരതേ ഹൈം,
നിഹ്നവദോഷകോ അത്യന്ത നിവാരതേ ഹൈം, അര്ഥ, വ്യംജന ഔര തദുഭയകീ ശുദ്ധിമേം അത്യന്ത സാവധാന രഹതേ ഹൈം;
ചാരിത്രാചരണകേ ലിയേ–ഹിംസാ, അസത്യ, സ്തേയ, അബ്രഹ്മ ഔര പരിഗ്രഹകീ സര്വവിരതിരൂപ പംചമഹാവ്രതോംമേം
തല്ലീന വൃത്തിവാലേ രഹതേ ഹൈം, സമ്യക് യോഗനിഗ്രഹ ജിസകാ ലക്ഷണ ഹൈ [–യോഗകാ ബരാബര നിരോധ കരനാ
ജിനകാ ലക്ഷണ ഹൈ] ഐസീ ഗുപ്തിയോംമേം അത്യന്ത ഉദ്യോഗ രഖതേ ഹൈം, ഈര്യാ, ഭാഷാ, ഏഷണാ, ആദാനനിക്ഷേപ ഔര
ഉത്സര്ഗരൂപ സമിതിയോംമേം പ്രയത്നകോ അത്യന്ത ജോഡതേ ഹൈം; തപാചരണ കേ ലിയേേ–അനശന, അവമൌദര്യ,
വൃത്തിപരിസംഖ്യാന, രസപരിത്യാഗ, വിവിക്തശയ്യാസന ഔര കായക്ലേശമേം സതത ഉത്സാഹിത രഹതേ ഹൈം, പ്രായശ്ചിത്ത,
വിനയ, വൈയാവൃത്ത്യ, വ്യുത്സര്ഗ, സ്വാധ്യായ ഔര ധ്യാനരൂപ പരികര ദ്വാരാ നിജ അംതഃകരണകോ അംകുശിത രഖതേ
ഹൈം; വീര്യാചരണകേ ലിയേ–കര്മകാംഡമേം സര്വ ശക്തി ദ്വാരാ വ്യാപൃത രഹതേ ഹൈം; ഐസാ കരതേ ഹുഏ,
കര്മചേതനാപ്രധാനപനേകേ കാരണ – യദ്യപി അശുഭകര്മപ്രവൃത്തികാ ഉന്ഹോംനേ അത്യന്ത നിവാരണ കിയാ ഹൈ തഥാപി–
ശുഭകര്മപ്രവൃത്തികോ ജിന്ഹോംനേ ബരാബര ഗ്രഹണ കിയാ ഹൈ ഐസേ വേ, സകല ക്രിയാകാണ്ഡകേ ആഡമ്ബരസേ പാര ഉതരീ
ഹുഈ ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രകീ ഐകയപരിണതിരൂപ ജ്ഞാനചേതനാകോ കിംചിത് ഭീ ഉത്പന്ന നഹീം കരതേ ഹുഏ,
൨. പരികര = സമൂഹ; സാമഗ്രീ.
൩. വ്യാപൃത = രുകേ; ഗു ഥേ; മശഗൂല; മഗ്ന.
Page 257 of 264
PDF/HTML Page 286 of 293
single page version
സംസാരസാഗരേ ഭ്രമന്തീതി. ഉക്തഞ്ച–‘‘ചരണകരണപ്പഹാണാ സസമയപരമത്ഥമുക്കവാവാരാ. ചരണകരണസ്സ സാരം
ണിച്ഛയസുദ്ധം ണ ജാണംതി’’..
ദീര്ഘ കാലതക സംസാരസാഗരമേം ഭ്രമണ കരതേ ഹൈം. കഹാ ഭീ ഹൈ കി – ചരണകരണപ്പഹാണാ
സസമയപരമത്ഥമുക്കാവാവാരാ. ചരണകരണസ്സ സാരം ണിച്ഛയസുദ്ധം ണ ജാണംതി.. [അര്ഥാത് ജോ
ചരണപരിണാമപ്രധാന ഹൈ ഔര സ്വസമയരൂപ പരമാര്ഥമേം വ്യാപാരരഹിത ഹൈം, വേ ചരണപരിണാമകാ സാര ജോ
നിശ്ചയശുദ്ധ [ആത്മാ] ഉസേ നഹീം ജാനതേ.]
൨. ഇസ ഗാഥാകീ സംസ്കൃത ഛായാ ഇസ പ്രകാര ഹൈഃ ചരണകരണപ്രധാനാഃ സ്വസമയപരമാര്ഥമുക്തവ്യാപാരാഃ. ചരണകരണസ്യ സാരം
൩. ശ്രീ ജയസേനാചാര്യദേവകൃത താത്പര്യവൃത്തി–ടീകാമേം വ്യവഹാര–ഏകാന്തകാ നിമ്നാനുസാര സ്പഷ്ടീകരണ കിയാ ഗയാ ഹൈഃ–
പരമ്പരാ പ്രാപ്ത കരതേ ഹുഏ സംസാരമേം പരിഭ്രമണ കരതേ ഹൈംഃ കിന്തു യദി ശുദ്ധാത്മാനുഭൂതിലക്ഷണ നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകോ മാനേ
ഔര നിശ്ചയമോക്ഷമാര്ഗകാ അനുഷ്ഠാന കരനേകീ ശക്തികേ അഭാവകേ കാരണ നിശ്ചയസാധക ശുഭാനുഷ്ഠാന കരേം, തോ വേ സരാഗ
സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ഹൈം ഔര പരമ്പരാസേ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം. –ഇസ പ്രകാര വ്യവഹാര–ഏകാന്തകേ നിരാകരണകീ മുഖ്യതാസേ ദോ
വാക്യ കഹേ ഗയേ.
ഔര ഉന്ഹേം ജോ ശുഭ അനുഷ്ഠാന ഹൈ വഹ മാത്ര ഉപചാരസേ ഹീ ‘നിശ്ചയസാധക [നിശ്ചയകേ സാധനഭൂത]’ കഹാ ഗയാ
ഹൈ ഐസാ സമഝനാ.
Page 258 of 264
PDF/HTML Page 287 of 293
single page version
അഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവമലഭമാനാ അന്തരാല ഏവ പ്രമാദകാദമ്ബരീമദഭരാലസചേതസോ മത്താ ഇവ, മൂര്ച്ഛിതാ
ഇവ, സുഷുപ്താ ഇവ, പ്രഭൂതഘൃതസിതോപലപായസാസാദിതസൌഹിത്യാ ഇവ, സസുല്ബണബല–സഞ്ജനിതജാഡയാ ഇവ,
ദാരുണമനോഭ്രംശവിഹിത മോഹാ ഇവ, മുദ്രിതവിശിഷ്ടചൈതന്യാ വനസ്പതയ ഇവ,
സ്വമതികല്പനാസേ കുഛ ഭീ ഭാസകീ കല്പനാ കരകേ ഇച്കാനുസാര– ജൈസേ സുഖ ഉത്പന്ന ഹോ വൈസേ–രഹതേ ഹൈം],
വേ വാസ്തവമേം ഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവകോ തിരസ്കാരതേ ഹുഏ, അഭിന്നസാധ്യസാധനഭാവകോ ഉപലബ്ധ നഹീം കരതേ
ഹുഏ, അംതരാലമേം ഹീ [–ശുഭ തഥാ ശുദ്ധകേ അതിരിക്ത ശേഷ തീസരീ അശുഭ ദശാമേം ഹീ], പ്രമാദമദിരാകേ
മദസേ ഭരേ ഹുഏ ആലസീ ചിത്തവാലേ വര്തതേ ഹുഏ, മത്ത [ഉന്മത്ത] ജൈസേ, മൂര്ഛിത ജൈസേ, സുഷുപ്ത ജൈസേ, ബഹുത
ഘീ–ശക്കര ഖീര ഖാകര തൃപ്തികോ പ്രാപ്ത ഹുഏ [തൃപ്ത ഹുഏ] ഹോം ഐസേ, മോടേ ശരീരകേ കാരണ ജഡതാ [–
മംദതാ, നിഷ്ക്രിയതാ] ഉത്പന്ന ഹുഈ ഹോ ഐസേ, ദാരുണ ബുദ്ധിഭ്രംശസേ മൂഢതാ ഹോ ഗഈ ഹോ ഐസേ, ജിസകാ
വിശിഷ്ടചൈതന്യ മു ദ
ഐസാ ഹോനേ പര ഭീ ജോ നിജ കല്പനാസേ അപനേമേം കിംചിത ഭാസ ഹോനേകീ കല്പനാ കരകേ നിശ്ചിംതരൂപസേ സ്വച്ഛംദപൂര്വക
വര്തതേ ഹൈം. ‘ജ്ഞാനീ മോക്ഷമാര്ഗീ ജീവോംകോ പ്രാഥമിക ദശാമേം ആംശിക ശുദ്ധികേ സാഥ–സാഥ ഭൂമികാനുസാര ശുഭ ഭാവ ഭീ
ഹോതേ ഹൈം’–ഇസ ബാതകീ ശ്രദ്ധാ നഹീം കരതേ, ഉന്ഹേം യഹാ കേവല നിശ്ചയാവലമ്ബീ കഹാ ഹൈ.]
൨. മോക്ഷമാര്ഗീ ജ്ഞാനീ ജീവോംകോ സവികല്പ പ്രാഥമിക ദശാമേം [ഛഠവേം ഗുണസ്ഥാന തക] വ്യവഹാരനയകീ അപേക്ഷാസേ
ശ്രാവക–മുനികേ ആചാര സമ്ബന്ധീ ശുഭ ഭാവ ഹോതേ ഹൈം.–യഹ വാത കേവലനിശ്ചയാവലമ്ബീ ജീവ നഹീം മാനതാ അര്ഥാത്
[ആംശിക ശുദ്ധികേ സാഥകീ] ശുഭഭാവവാലീ പ്രാഥമിക ദശാകോ വേ നഹീം ശ്രദ്ധതേ ഔര സ്വയം അശുഭ ഭാവോംമേം വര്തതേ ഹോനേ
പര ഭീ അപനേമേം ഉച്ച ശുദ്ധ ദശാകീ കല്പനാ കരകേ സ്വച്ഛംദീ രഹതേ ഹൈം.
Page 259 of 264
PDF/HTML Page 288 of 293
single page version
വ്യക്താവ്യക്തപ്രമാദതന്ത്രാ അരമാഗതകര്മ–ഫലചേതനാപ്രധാനപ്രവൃത്തയോ വനസ്പതയ ഇവ കേവലം പാപമേവ ബധ്നന്തി.
ഉക്തഞ്ച–‘‘ണിച്ഛയമാലമ്ബംതാ ണിച്ഛയദോ ണിച്ഛയം അയാണംതാ. ണാസംതി ചരണകരണം ബാഹരിചരണാലസാ
കേഈ’’..
നൈഷ്കര്മ്യരൂപ ജ്ഞാനചേതനാമേം വിശ്രാംതികോ പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതേ ഹുഏ, [മാത്ര] വ്യക്ത–അവ്യക്ത പ്രമാദകേ ആധീന വര്തതേ
ഹുഏ, പ്രാപ്ത ഹുഏ ഹലകേ [നികൃഃഷ്ട] കര്മഫലകീ ചേതനാകേ പ്രധാനപനേവാലീ പ്രവൃത്തി ജിസേ വര്തതീ ഹൈ ഐസീ
വനസ്പതികീ ഭാ തി, കേവല പാപകോ ഹീ ബാ ധതേ ഹൈ. കഹാ ഭീ ഹൈ കിഃ–– ണിച്ഛയമാലമ്ബംതാ ണിച്ഛയദോ
ണിച്ഛയം അയാണംതാ. ണാസംതി ചരണകരണം ബാഹരിചരണാലസാ കേഈ.. [അര്ഥാത് നിശ്ചയകാ അവലമ്ബന ലേനേ വാലേ
പരന്തു നിശ്ചയസേ [വാസ്തവമേം] നിശ്ചയകോ നഹീം ജാനനേ വാലേ കഈ ജീവ ബാഹ്യ ചരണമേം ആലസീ വര്തതേ ഹുഏ
ചരണപരിണാമകാ നാശ കരതേ ഹൈം.]
൨. ഇസ ഗാഥാകീ സംസ്കൃത ഛായാ ഇസ പ്രകാര ഹൈേഃ നിശ്ചയമാലമ്ബന്തോ നിശ്ചയതോ നിശ്ചയമജാനന്തഃ. നാശയന്തി ചരണകരണം
[വ്യവഹാരസേ] ആചരനേയോഗ്യ ദാനപൂജാദിരൂപ അനുഷ്ഠാനകോ ദൂഷണ ദേതേ ഹൈം, വേ ഭീ ഉഭയഭ്രഷ്ട വര്തതേ ഹുഏ, നിശ്ചയവ്യവഹാര–
അനുഷ്ഠാനയോഗ്യ അവസ്ഥാംതരകോ നഹീം ജാനതേ ഹുഏ പാപകോ ഹീ ബാ ധതേ ഹൈം [അര്ഥാത് കേവല നിശ്ചയ–അനുഷ്ഠാനരൂപ ശുദ്ധ
അവസ്ഥാസേ ഭിന്ന ഐസീ ജോ നിശ്ചയ–അനുഷ്ഠാന ഔര വ്യവഹാരഅനുഷ്ഠാനവാലീ മിശ്ര അവസ്ഥാ ഉസേ നഹീം ജാനതേ ഹുഏ പാപകോ
ഹീ ബാ ധതേ ഹൈം], പരന്തു യദി ശുദ്ധാത്മാനുഷ്ഠാനരൂപ മോക്ഷമാര്ഗകോ ഔര ഉസകേ സാധകഭൂത [വ്യവഹാരസാധനരൂപ]
വ്യവഹാരമോക്ഷമാര്ഗകോ മാനേ, തോ ഭലേ ചാരിത്രമോഹകേ ഉദയകേ കാരണ ശക്തികാ അഭാവ ഹോനേസേ ശുഭ–അനുഷ്ഠാന രഹിത ഹോം
തഥാപി – യദ്യപി വേ ശുദ്ധാത്മഭാവനാസാപേക്ഷ ശുഭ–അനുഷ്ഠാനരത പുരുഷോം ജൈസേ നഹീം ഹൈം തഥാപി–സരാഗ സമ്യക്ത്വാദി ദ്വാരാ
വ്യവഹാരസമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ഹൈ ഔര പരമ്പരാസേ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം.––ഇസ പ്രകാര നിശ്ചയ–ഏകാന്തകേ നിരാകരണകീ
മുഖ്യതാസേ ദോ വാക്യ കഹേ ഗയേ.
Page 260 of 264
PDF/HTML Page 289 of 293
single page version
സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ഹൈം ഐസാ സമഝനാ. ഉന്ഹേം ചാരിത്ര–അപേക്ഷാസേ മുഖ്യതഃ രാഗാദി വിദ്യമാന ഹോനേസേ സരാഗ സമ്യക്ത്വവാലേ കഹകര
‘വ്യവഹാരസമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി’ കഹാ ഹൈ. ശ്രീ ജയസേനാചാര്യദേവനേ സ്വയം ഹീ ൧൫൦–൧൫൧ വീം ഗാഥാകീ ടീകാമേം കഹാ ഹൈ കി – ജബ
യഹ ജീവ ആഗമഭാഷാസേ കാലാദിലബ്ധിരൂപ ഔര അധ്യാത്മഭാഷാസേ ശുദ്ധാത്മാഭിമുഖ പരിണാമരൂപ സ്വസംവേദനജ്ഞാനകോ പ്രാപ്ത
കരതാ ഹൈ തബ പ്രഥമ തോ വഹ മിഥ്യാത്വാദി സാത പ്രകൃതിയോംകേ ഉപശമ ഔര ക്ഷയോപശമ ദ്വാരാ സരാഗ–സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ഹോതാ
ഹൈ.]
തരതമതാനുസാര സവികല്പ ദശാമേം ഭൂമികാനുസാര ശുദ്ധപരിണതി തഥാ ശുഭപരിണതികാ യഥോചിത സുമേല [ഹഠ രഹിത]
ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ വേ ജീവ ഇസ ശാസ്ത്രമേം [൨൫൮ വേം പൃഷ്ഠ പര] ജിന്ഹേം കേവലനിശ്ചയാവലമ്ബീ കഹാ ഹൈേ ഐസേ
കേവലനിശ്ചയാവലമ്ബീ നഹീം ഹൈം തഥാ [൨൫൯ വേം പൃഷ്ഠ പര] ജിന്ഹേം കേവലവ്യവഹാരാവലമ്ബീ കഹാ ഹൈ ഐസേ
കേവലവ്യവഹാരാവലമ്ബീ നഹീം ഹൈം.
നഹീം ഹോനേസേ] അത്യന്ത മധ്യസ്ഥ വര്തതേ ഹുഏ,
Page 261 of 264
PDF/HTML Page 290 of 293
single page version
ക്രിയാകാണ്ഡപരിണതിംമാഹാത്മ്യാന്നിവാരയന്തോത്യന്തമുദാസീനാ യഥാശക്തയാത്മാനമാത്മ–നാത്മനി
സംചേതയമാനാ നിത്യോപയുക്താ നിവസന്തി, തേ ഖലു സ്വതത്ത്വവിശ്രാന്ത്യനുസാരേണ ക്രമേണ കര്മാണി
സംന്യസന്തോത്യന്തനിഷ്പ്രമാദാനിതാന്തനിഷ്കമ്പമൂര്തയോ വനസ്പതിഭിരൂപമീയമാനാ അപി
ദൂരനിരസ്തകര്മഫലാനുഭൂതയഃകര്മാനുഭൂതിനിരുത്സുകാഃകേവലജ്ഞാനാനുഭൂതിസമുപജാതതാത്ത്വികാ–
നന്ദനിര്ഭരതരാസ്തരസാ സംസാരസമുദ്രമുത്തീര്യ ശബ്ദ–ബ്രഹ്മഫലസ്യ ശാശ്വതസ്യ ഭോക്താരോ ഭവന്തീതി.. ൧൭൨..
വാരതേ ഹുഏ [–ശുഭ ക്രിയാകാണ്ഡപരിണതി ഹഠ രഹിത സഹജരൂപസേ ഭൂമികാനുസാര വര്തതീ ഹോനേ പര ഭീ
അംതരംഗമേം ഉസേ മാഹാത്മ്യ നഹീം ദേതേ ഹുഏ], അത്യന്ത ഉദാസീന വര്തതേ ഹുഏ, യഥാശക്തി ആത്മാകോ ആത്മാസേ
ആത്മാമേം സംചേതതേ [അനുഭവതേ] ഹുഏ നിത്യ–ഉപയുക്ത രഹതേ ഹൈം, വേ [–വേ മഹാഭാഗ ഭഗവന്തോം], വാസ്തവമേം
സ്വതത്ത്വമേം വിശ്രാംതികേ അനുസാര ക്രമശഃ കര്മകാ സംന്യാസ കരതേ ഹുഏ [–സ്വതത്ത്വമേം സ്ഥിരതാ ഹോതീ ജായേ
തദനുസാര ശുഭ ഭാവോംകോ ഛോഡതേ ഹുഏ], അത്യന്ത നിഷ്പ്രമാദ വര്തതേ ഹുഏ, അത്യന്ത നിഷ്കംപമൂര്തി ഹോനേസേ ജിന്ഹേം
വനസ്പതികീ ഉപമാ ദീ ജാതീ ഹൈ തഥാപി ജിന്ഹോംനേേ കര്മഫലാനുഭൂതി അത്യന്ത നിരസ്ത [നഷ്ട] കീ ഹൈ ഐസേ,
കര്മാനുഭൂതികേ പ്രതി നിരുത്സുക വര്തതേ ഹുഏ, കേവല [മാത്ര] ജ്ഞാനാനുഭൂതിസേ ഉത്പന്ന ഹുഏ താത്ത്വിക ആനന്ദസേ
അത്യന്ത ഭരപൂര വര്തതേ ഹുഏ, ശീഘ്ര സംസാരസമുദ്രകോ പാര ഉതരകര, ശബ്ദബ്രഹ്മകേ ശാശ്വത ഫലകേ [–
നിര്വാണസുഖകേ] ഭോക്താ ഹോതേ ഹൈം.. ൧൭൨..
ഭണിയം പവയണസാരം പംചത്ഥിയസംഗഹം സുത്തം.. ൧൭൩..
Page 262 of 264
PDF/HTML Page 291 of 293
single page version
പരമാഗമാനുരാഗവേഗപ്രചലിതമനസാ സംക്ഷേപതഃ സമസ്തവസ്തുതത്ത്വസൂചകത്വാദതിവിസ്തൃതസ്യാപി
സൂത്ര [ഭണിതമ്] കഹാ.
ഉസകാ സമുദ്യോത കരനാ; [പരമ വൈരാഗ്യ കരനേകീ ജിനഭഗവാനകീ പരമ ആജ്ഞാകീ പ്രഭാവനാ അര്ഥാത് [൧]
ഉസകീ പ്രഖ്യാതി–വിജ്ഞാപന–കരനേ ദ്വാരാ അഥവാ [൨] പരമവൈരാഗ്യമയ പ്രകൃഷ്ട പരിണമന ദ്വാരാ, ഉസകാ
സമ്യക് പ്രകാരസേ ഉദ്യോത കരനാ;] ഉസകേ ഹേതു ഹീ [–മാര്ഗകീ പ്രഭാവനാകേ ലിയേ ഹീ], പരമാഗമകീ ഓരകേ
അനുരാഗകേ വേഗസേ ജിസകാ മന അതി ചലിത ഹോതാ ഥാ ഐസേ മൈംനേ യഹ ‘പംചാസ്തികായസംഗ്രഹ’ നാമകാ സൂത്ര
കഹാ–ജോ കി ഭഗവാന സര്വജ്ഞ ദ്വാരാ ഉപജ്ഞ ഹോനേസേ [–വീതരാഗ സര്വജ്ഞ ജിനഭഗവാനനേ സ്വയം ജാനകര
പ്രണീത കിയാ ഹോനേസേ] ‘സൂത്ര’ ഹൈ, ഔര ജോ സംക്ഷേപസേ സമസ്തവസ്തുതത്ത്വകാ [സര്വ വസ്തുഓംകേ യഥാര്ഥ
സ്വരൂപകാ] പ്രതിപാദന കരതാ ഹോനേസേ, അതി വിസ്തൃത ഐസേ ഭീ പ്രവചനകേ സാരഭൂത ഹൈം [–ദ്വാദശാംഗരൂപസേ
വിസ്തീര്ണ ഐസേ ഭീ ജിനപ്രവചനകേ സാരഭൂത ഹൈം].
Page 263 of 264
PDF/HTML Page 292 of 293
single page version
ഇതി ശ്രദ്ധീയതേ.. ൧൭൩..
ര്വ്യാഖ്യാ കൃതേയം സമയസ്യ ശബ്ദൈഃ.
സ്വരൂപഗുപ്തസ്യ ന കിംചിദസ്തി
കര്തവ്യമേവാമൃതചന്ദ്രസൂരേഃ.. ൮..
ശുദ്ധസ്വരൂപമേം സ്ഥിര ഹുഏ] ഐസേ ശ്രദ്ധേ ജാതേ ഹൈം [അര്ഥാത് ഐസീ ഹമ ശ്രദ്ധാ കരതേ ഹൈം].. ൧൭൩..
ദ്വിതീയ ശ്രുതസ്കന്ധ സമാപ്ത ഹുആ.
[അബ, ‘യഹ ടീകാ ശബ്ദോനേ കീ ഹൈ, അമൃതചന്ദ്രസൂരിനേ നഹീം’ ഐസേ അര്ഥകാ ഏക അന്തിമ ശ്ലോക കഹകര
അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവ ടീകാകീ പൂര്ണാഹുതി കരതേ ഹൈംഃ]
കീ ഹൈ; സ്വരൂപഗുപ്ത [–അമൂര്തിക ജ്ഞാനമാത്ര സ്വരൂപമേം ഗുപ്ത] അമൃതചംദ്രസൂരികാ [ഉസമേം] കിംചിത് ഭീ കര്തവ്യ
നഹീ ഹൈം .. [൮]..
Page 264 of 264
PDF/HTML Page 293 of 293
single page version
ശാഹ കൃത ഗുജരാതീ അനുവാദകാ ഹിന്ദീ രൂപാന്തര സമാപ്ത ഹുആ.