Page 232 of 264
PDF/HTML Page 261 of 293
single page version
ଚେଟ୍ଠା ତଵମ୍ହି ଚରିଯା ଵଵହାରୋ ମୋକ୍ଖମଗ୍ଗୋ ତ୍ତି.. ୧୬୦..
ଚେଷ୍ଟା ତପସି ଚର୍ଯା ଵ୍ଯଵହାରୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଇତି.. ୧୬୦..
[ଇତି] ଇସ ପ୍ରକାର [ଵ୍ଯଵହାରଃ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ] ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ.
ଶୁଦ୍ଧି ହୋତୀ ହୈେ’– ଇସ ବାତକୋ ଭୀ ସାଥ ହୀ ସାଥ ସମଝନା ହୋ ତୋ ଵିସ୍ତାରସେ ଏୈସା ନିରୂପଣ କିଯା ଜାତା ହୈ କି
‘ଜିସ ଶୁଦ୍ଧିକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ, ଉସକେ ସାଥ–ସାଥ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭଵିକଲ୍ପ ହଠ ଵିନା ସହଜରୂପସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ହୋ ଵହ
ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’ ଐସେ ଲମ୍ବେ କଥନକେ
ବଦଲେ, ଐସା କହା ଜାଏ କି ‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ
ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ,’ ତୋ ଵହ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣ ହୈ. ଐସେ ଉପଚରିତ ନିରୂପଣମେଂସେ ଐସା ଅର୍ଥ
ନିକାଲନା ଚାହିଯେ କି ‘ମହାଵ୍ରତାଦିକେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପ ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ଉନକେ ଦ୍ଵାରା ଜିସ ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଶୁଦ୍ଧି
ବତାନା ଥା ଵହ ଶୂଦ୍ଧି ଵାସ୍ତଵମେଂ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ଶୁଦ୍ଧ ପରିଣତିକା ସାଧନ ହୈ.’]
ତପମାଂହି ଚେଷ୍ଟା ଚରଣ–ଏକ ଵ୍ଯଵହାରମୁକ୍ତିମାର୍ଗ ଛେ. ୧୬୦.
Page 233 of 264
PDF/HTML Page 262 of 293
single page version
ଚ୍ଛିତ୍ତିର୍ଜ୍ଞାନମ୍, ଆଚାରାଦିସୂତ୍ରପ୍ରପଞ୍ଚିତଵିଚିତ୍ରଯତିଵୃତ୍ତସମସ୍ତସମୁଦଯରୂପେ ତପସି ଚେଷ୍ଟା ଚର୍ଯା–ଇତ୍ଯେଷଃ
ସ୍ଵପରପ୍ରତ୍ଯଯପର୍ଯାଯାଶ୍ରିତଂ ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵଂ ଵ୍ଯଵହାରନଯମାଶ୍ରିତ୍ଯାନୁଗମ୍ଯମାନୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ କାର୍ତ–
ସ୍ଵରପାଷାଣାର୍ପିତଦୀପ୍ତଜାତଵେଦୋଵତ୍ସମାହିତାନ୍ତରଙ୍ଗସ୍ଯ ପ୍ରତିପଦମୁପରିତନଶୁଦ୍ଧଭୂମିକାସୁ ପରମରମ୍ଯାସୁ
ଵିଶ୍ରାନ୍ତିମଭିନ୍ନାଂ ନିଷ୍ପାଦଯନ୍, ଜାତ୍ଯକାର୍ତସ୍ଵରସ୍ଯେଵ ଶୁଦ୍ଧଜୀଵସ୍ଯ କଥଂଚିଦ୍ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵାଭାଵା–
ତ୍ସ୍ଵଯଂ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵଭାଵେନ ଵିପରିଣମମାନସ୍ଯାପି, ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗସ୍ଯ ସାଧନଭାଵମାପଦ୍ଯତ ଇତି.. ୧୬୦..
ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଐସା, ‘ଶ୍ରଦ୍ଧାନ’ ନାମକା ଭାଵଵିଶେଷ ସୋ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ; ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ ଅଂଗପୂର୍ଵଗତ
ପଦାର୍ଥୋଂଂକା ଅଵବୋଧନ [–ଜାନନା] ସୋ ଜ୍ଞାନ; ଆଚାରାଦି ସୂତ୍ରୋଂ ଦ୍ଵାରା କହେ ଗଏ ଅନେକଵିଧ ମୁନି–ଆଚାରୋଂକେ
ସମସ୍ତ ସମୁଦାଯରୂପ ତପମେଂ ଚେଷ୍ଟା [–ପ୍ରଵର୍ତନ] ସୋ ଚାରିତ୍ର; – ଐସା ଯହ, ସ୍ଵପରହେତୁକ ପର୍ଯାଯକେ ଆଶ୍ରିତ,
ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵଵାଲେ ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ ଆଶ୍ରଯସେ [–ଵ୍ଯଵହାରନଯକୀ ଅପେକ୍ଷାସେ] ଅନୁସରଣ କିଯା
ଜାନେଵାଲା ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ, ସୁଵର୍ଣପାଷାଣକୋ ଲଗାଈ ଜାନେଵାଲୀ ପ୍ରଦୀପ୍ତ ଅଗ୍ନିକୀ ଭାଁତି ସମାହିତ ଅଂତରଂଗଵାଲେ
ଜୀଵକୋ [ଅର୍ଥାତ୍] ଜିସକା ଅଂତରଂଗ ଏକାଗ୍ର–ସମାଧିପ୍ରାପ୍ତ ହୈ ଐସେ ଜୀଵକୋ] ପଦ–ପଦ ପର ପରମ ରମ୍ଯ
ଐସୀ ଉପରକୀ ଶୁଦ୍ଧ ଭୂମିକାଓଂମେଂ ଅଭିନ୍ନ ଵିଶ୍ରାଂତି [–ଅଭେଦରୂପ ସ୍ଥିରତା] ଉତ୍ପନ୍ନ କରତା ହୁଆ – ଯଦ୍ଯପି
ଉତ୍ତମ ସୁଵର୍ଣକୀ ଭାଁତି ଶୁଦ୍ଧ ଜୀଵ କଥଂଚିତ୍ ଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ସ୍ଵଯଂ [ଅପନେ ଆପ]
ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵଭାଵସେ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ତଥାପି–ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସାଧନପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ.
ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସ୍ଵରୂପକା ନିମ୍ନାନୁସାର ଵର୍ଣନ କିଯା ହୈଃ– ‘ଵୀତରାଗସର୍ଵଜ୍ଞପ୍ରଣୀତ ଜୀଵାଦିପଦାର୍ଥୋ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ସମ୍ଯକ୍
ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ତଥା ଜ୍ଞାନ ଦୋନୋଂ, ଗୃହସ୍ଥକୋ ଔର ତପୋଧନକୋ ସମାନ ହୋତେ ହୈଂ; ଚାରିତ୍ର, ତପୋଧନୋଂକୋ ଆଚାରାଦି ଚରଣଗ୍ରଂଥୋଂମେଂ
ଵିହିତ କିଯେ ହୁଏ ମାର୍ଗାନୁସାର ପ୍ରମତ୍ତ–ଅପ୍ରମତ୍ତ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ପଂଚମହାଵ୍ରତ–ପଂଚସମିତି–ତ୍ରିଗୁପ୍ତି–ଷଡାଵଶ୍ଯକାଦିରୂପ
ହୋତା ହୈ ଔର ଗୃହସ୍ଥୋଂକୋ ଉପାସକାଧ୍ଯଯନଗ୍ରଂଥମେଂ ଵିହିତ କିଯେ ହୁଏ ମାର୍ଗକେ ଅନୁସାର ପଂଚମଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ଦାନ–ଶୀଲ–
ପୂଵଜା–ଉପଵାସାଦିରୂପ ଅଥଵା ଦାର୍ଶନିକ–ଵ୍ରତିକାଦି ଗ୍ଯାରହ ସ୍ଥାନରୂପ [ଗ୍ଯାରହ ପ୍ରତିମାରୂପ] ହୋତା ହୈ; ଇସ ପ୍ରକାର
ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ.
Page 234 of 264
PDF/HTML Page 263 of 293
single page version
ଣ କୁଣଦି କିଂଚି ଵି ଅଣ୍ଣଂ ଣ ମୁଯଦି ସୋ ମୋକ୍ଖମଗ୍ଗୋ ତ୍ତି.. ୧୬୧..
ନ କରୋତି କିଂଚିଦପ୍ଯନ୍ଯନ୍ନ ମୁଞ୍ଚତି ସ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଇତି.. ୧୬୧..
ଭାଁତି ଅଭିନ୍ନସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵକେ କାରଣ ସ୍ଵଯମେଵ ଶୁଦ୍ଧଭାଵରୂପ ପରିଣମନ ହୋତା ହୈ ତଥାପି, ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ
ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସାଧନପନେକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ.
ହୋନେସେ ଉସେ ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ..] ୧୬୦..
[ଅନ୍ଯତ୍ କିଂଚିତ୍ ଅପି] ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ [ନ କରୋତି ନ ମୁଞ୍ଚତି] କରତା ନହୀଂ ହୈ ଯା ଛୋଡ଼ତା ନହୀଂ ହୈ,
[ସଃ] ଵହ [ନିଶ୍ଚଯନଯେନ] ନିଶ୍ଚଯନଯସେ [ମୋକ୍ଷମାର୍ଗଃ ଇତି ଭଣିତଃ] ‘ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ’ କହା ଗଯା ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସାଧ୍ଯରୂପସେ, ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ଯହ କଥନ ହୈ.
ଛୋଡେ–ଗ୍ରହେ ନହି ଅନ୍ଯ କଂଈପଣ, ନିଶ୍ଚଯେ ଶିଵମାର୍ଗ ଛେ. ୧୬୧.
Page 235 of 264
PDF/HTML Page 264 of 293
single page version
ଗତାର୍ଥାଜ୍ଞାନାତପଶ୍ଚେଷ୍ଟାନାଂ ଧର୍ମାଦିତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥଶ୍ରଦ୍ଧାନାଙ୍ଗପୂର୍ଵଗତାର୍ଥଜ୍ଞାନତପଶ୍ଚେଷ୍ଟାନାଞ୍ଚ ତ୍ଯାଗୋପାଦାନାଯ ପ୍ରାରବ୍ଧ–
ଵିଵିକ୍ତଭାଵଵ୍ଯାପାରଃ, କୁତଶ୍ଚିଦୁପାଦେଯତ୍ଯାଗେ ତ୍ଯାଜ୍ଯୋପାଦାନେ ଚ ପୁନଃ ପ୍ରଵର୍ତିତପ୍ରତିଵିଧାନାଭିପ୍ରାଯୋ,
ଯସ୍ମିନ୍ଯାଵତି କାଲେ ଵିଶିଷ୍ଟଭାଵନାସୌଷ୍ଠଵଵଶାତ୍ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରୈଃ ସ୍ଵଭାଵଭୂତୈଃ ସମମଙ୍ଗାଙ୍ଗିଭାଵ–
ପରିଣତ୍ଯା
ଅଶ୍ରଦ୍ଧାନକେ, ଅଂଗପୂର୍ଵଗତ ପଦାର୍ଥୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ ଅଜ୍ଞାନକେ ଔର ଅତପମେଂ ଚେଷ୍ଟାକେ ତ୍ଯାଗ ହେତୁସେ ତଥା ଧର୍ମାଦିସମ୍ବନ୍ଧୀ
ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥ–ଶ୍ରଦ୍ଧାନକେ, ଅଂଗପୂର୍ଵଗତ ପଦାର୍ଥୋଂସମ୍ବନ୍ଧୀ ଜ୍ଞାନକେ ଔର ତପମେଂ ଚେଷ୍ଟାକେ ଗ୍ରହଣ ହେତୁସେ [–ତୀନୋଂକେ ତ୍ଯାଗ
ହେତୁ ତଥା ତୀନୋଂକେ ଗ୍ରହଣ ହେତୁସେ] ଵିଵିକ୍ତ ଭାଵରୂପ ଵ୍ଯାପାର କରତା ହୁଆ, ଔର କିସୀ କାରଣସେ ଗ୍ରାହ୍ଯକା
ତ୍ଯାଗ ହୋ ଜାନେପର ଔର ତ୍ଯାଜ୍ଯକା ଗ୍ରହଣ ହୋ ଜାନେପର ଉସକେ ପ୍ରତିଵିଧାନକା ଅଭିପ୍ରାଯ କରତା ହୁଆ, ଜିସ
କାଲ ଔର ଜିତନେ କାଲ ତକ ଵିଶିଷ୍ଟ ଭାଵନାସୌଷ୍ଠଵକେ କାରଣ ସ୍ଵଭାଵଭୂତ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ–ଚାରିତ୍ରକେ
ସାଥ ଅଂଗ–ଅଂଗୀଭାଵସେ ପରିଣତି ଦ୍ଵାରା
[ସଵିକଲ୍ପ] ଜୀଵକୋ ନିଃଶଂକତା–ନିଃକାଂକ୍ଷା–ନିର୍ଵିଚିକିତ୍ସାଦି ଭାଵରୂପ, ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯ–ଵିନଯାଦି ଭାଵରୂପ ଔର
ନିରତିଚାର ଵ୍ରତାଦି ଭାଵରୂପ ଵ୍ଯାପାର ଭୂମିକାନୁସାର ହୋତେ ହୈଂ ତଥା କିସୀ କାରଣ ଉପାଦେଯ ଭାଵୋଂକା [–ଵ୍ଯଵହାରସେ
ଗ୍ରାହ୍ଯ ଭାଵୋଂକା] ତ୍ଯାଗ ହୋ ଜାନେ ପର ଔର ତ୍ଯାଜ୍ଯ ଭାଵୋଂକା ଉପାଦାନ ଅର୍ଥାତ୍ ଗ୍ରହଣ ହୋ ଜାନେ ପର ଉସକେ
ପ୍ରତିକାରରୂପସେ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାଦି ଵିଧାନ ଭୀ ହୋତା ହୈ.]
Page 236 of 264
PDF/HTML Page 265 of 293
single page version
ତସ୍ମିନ୍ ତାଵତି କାଲେ ଅଯମେଵାତ୍ମା ଜୀଵସ୍ଵଭାଵନିଯତଚରିତତ୍ଵାନ୍ନିଶ୍ଚଯେନ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ. ଅତୋ
ନିଶ୍ଚଯଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗଯୋଃ ସାଧ୍ଯସାଧନଭାଵୋ ନିତରାମୁପପନ୍ନ.. ୧୬୧..
ଵିରାମ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ [ଅର୍ଥାତ୍ ଭେଦଭାଵରୂପ–ଖଂଡଭାଵରୂପ ଵ୍ଯାପାର ରୁକ ଜାନେସେ] ସୁନିଷ୍କମ୍ପରୂପସେ ରହତା ହୈ,
ଉସ କାଲ ଔର ଉତନେ କାଲ ତକ ଯହୀ ଆତ୍ମା ଜୀଵସ୍ଵଭାଵମେଂ ନିଯତ ଚାରିତ୍ରରୂପ ହୋନେକେ କାରଣ ନିଶ୍ଚଯସେ
‘ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ’ କହଲାତା ହୈ. ଇସଲିଯେ, ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଔର ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ସାଧ୍ଯ–ସାଧନପନା ଅତ୍ଯନ୍ତ
ଘଟତା ହୈ.
ଜୀଵ କଥଂଚିତ୍ [–କିସୀ ପ୍ରକାର, ନିଜ ଉଦ୍ଯମସେ] ଅପନେ ସଂଵେଦନମେଂ ଆନେଵାଲୀ ଅଵିଦ୍ଯାକୀ ଵାସନାକେ ଵିଲଯ
ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୁଆ, ଜବ ଗୁଣସ୍ଥାନରୂପ ସୋପାନକେ କ୍ରମାନୁସାର ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ଭାଵନାସେ ଉତ୍ପନ୍ନ
ନିତ୍ଯାନନ୍ଦଲକ୍ଷଣଵାଲେ ସୁଖାମୃତକେ ରସାସ୍ଵାଦକୀ ତୃପ୍ତିରୂପ ପରମ କଲାକେ ଅନୁଭଵକେ କାରଣ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାଶ୍ରିତ
ନିଶ୍ଚଯଦର୍ଶନଜ୍ଞାନଚାରିତ୍ରରୂପସେ ଅଭେଦରୂପ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ, ତବ ନିଶ୍ଚଯନଯସେ ଭିନ୍ନ ସାଧ୍ଯ–ସାଧନକେ
ଅଭାଵକେ କାରଣ ଯହ ଆତ୍ମା ହୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ. ଇସଲିଯେ ଐସା ସିଦ୍ଧ ହୁଆ କି ସୁଵର୍ଣ ଔର ସୁଵର୍ଣପାଷାଣକୀ
ଭାଁତି ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଔର ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ସାଧ୍ଯ–ସାଧକପନା [ଵ୍ଯଵହାରନଯସେ] ଅତ୍ଯନ୍ତ ଘଟିତ ହୋତା
ହୈ.. ୧୬୧..
୨. ଯହାଁ ଯହ ଧ୍ଯାନମେଂ ରଖନେଯୋଗ୍ଯ ହୈ କି ଜୀଵ ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ଭୀ ଅନାଦି ଅଵିଦ୍ଯାକା ନାଶ କରକେ ହୀ ପ୍ରାପ୍ତ କର
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସ୍ଵରୂପକା ଭାନ କରନେସେ ପୂର୍ଵ ତୋ] ଵ୍ଯଵହାରମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଭୀ ନହୀଂ ହୋତା.
‘ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପୋଂକୋ ନହୀଂ କିନ୍ତୁ ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଶୁଦ୍ଧିକେ ଅଂଶକୋେ ଔର
ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ଵାସ୍ତଵମେଂ ସାଧନ–ସାଧ୍ଯପନା ହୈ.’ ଛଠଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଶୁଦ୍ଧିକା
ଅଂଶ ବଢ଼କର ଜବ ଔର ଜିତନେ କାଲ ତକ ଉଗ୍ର ଶୁଦ୍ଧିକେ କାରଣ ଶୁଭ ଵିକଲ୍ପୋଂକା ଅଭାଵ ଵର୍ତତା ହୈ ତବ ଔର ଉତନେ
କାଲ ତକ ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନଯୋଗ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୋତା ହୈ.
Page 237 of 264
PDF/HTML Page 266 of 293
single page version
ସୋ ଚାରିତ୍ତଂ ଣାଣଂ ଦଂସଣମିଦି ଣିଚ୍ଛିଦୋ ହୋଦି.. ୧୬୨..
ସ ଚାରିତ୍ରଂ ଜ୍ଞାନଂ ଦର୍ଶନମିତି ନିଶ୍ଚିତୋ ଭଵତି.. ୧୬୨..
ହୀ] [ଚାରିତ୍ରଂ] ଚାରିତ୍ର ହୈ, [ଜ୍ଞାନଂ] ଜ୍ଞାନ ହୈ, [ଦର୍ଶନମ୍] ଦର୍ଶନ ହୈ–[ଇତି] ଐସା [ନିଶ୍ଚିତଃ ଭଵତି]
ନିଶ୍ଚିତ ହୈ.
ପରିଣମିତ ହୋକର ଅନୁସରତା ହୈ], [ଅନନ୍ଯମଯ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ] ଆତ୍ମାସେ ଜାନତା ହୈ ଅର୍ଥାତ୍
ସ୍ଵପରପ୍ରକାଶକରୂପସେ ଚେତତା ହୈ, [ଅନନ୍ଯମଯ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ] ଆତ୍ମାସେ ଦେଖତା ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଯଥାତଥରୂପସେ
ତେ ଜୀଵ ଦର୍ଶନ, ଜ୍ଞାନ ନେ ଚାରିତ୍ର ଛେ ନିଶ୍ଚିତପଣେ. ୧୬୨.
Page 238 of 264
PDF/HTML Page 267 of 293
single page version
ଅତଶ୍ଚାରିତ୍ରଜ୍ଞାନଦର୍ଶନରୂପତ୍ଵାଜ୍ଜୀଵସ୍ଵଭାଵନିଯତଚରିତତ୍ଵଲକ୍ଷଣଂ ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗତ୍ଵମାତ୍ମନୋ
ନିତରାମୁପପନ୍ନମିତି.. ୧୬୨..
ଇଦି ତଂ ଜାଣଦି ଭଵିଓ ଅଭଵିଯସତ୍ତୋ ଣ ସଦ୍ଦହଦି.. ୧୬୩..
ଅଭେଦକେ କାରଣ ନିଶ୍ଚିତ ହୈ. ଇସସେ [ଐସା ନିଶ୍ଚିତ ହୁଆ କି] ଚାରିତ୍ର–ଜ୍ଞାନ–ଦର୍ଶନରୂପ ହୋନେକେ କାରଣ
ଆତ୍ମାକୋ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵନିଯତ ଚାରିତ୍ର ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସା ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗପନା ଅତ୍ଯନ୍ତ ଘଟିତ ହୋତା ହୈ
[ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମା ହୀ ଚାରିତ୍ର–ଜ୍ଞାନ–ଦର୍ଶନ ହୋନେକେ କାରଣ ଆତ୍ମା ହୀ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନରୂପ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵମେଂ ଦ୍ରଢ଼ରୂପସେ
ସ୍ଥିତ ଚାରିତ୍ର ଜିସକା ସ୍ଵରୂପ ହୈ ଐସା ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ହୈ].. ୧୬୨..
[ଇତି ତଦ୍] ଐସା [ଭଵ୍ଯଃ ଜାନାତି] ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଜାନତା ହୈ, [ଅଭଵ୍ଯସତ୍ତ୍ଵଃ ନ ଶ୍ରଦ୍ଧତ୍ତେ] ଅଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଶ୍ରଦ୍ଧା
ନହୀଂ କରତା.
Page 239 of 264
PDF/HTML Page 268 of 293
single page version
ତତସ୍ତଦ୍ଧେତୁକସ୍ଯାନାକୁଲତ୍ଵଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ପରମାର୍ଥସୁଖସ୍ଯ ମୋକ୍ଷେଽନୁଭୂତିରଚଲିତାଽସ୍ତି. ଇତ୍ଯେତଦ୍ଭଵ୍ଯ ଏଵ
ଭାଵତୋ ଵିଜାନାତି, ତତଃ ସ ଏଵ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗାର୍ହଃ. ନୈତଦଭଵ୍ଯଃ ଶ୍ରଦ୍ଧତ୍ତେ, ତତଃ ସ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗାନର୍ହ ଏଵେତି. ଅତଃ
କତିପଯେ ଏଵ ସଂସାରିଣୋ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗାର୍ହା ନ ସର୍ଵ ଏଵେତି.. ୧୬୩..
ଵାସ୍ତଵମେଂ ଆତ୍ମା ସର୍ଵକୋ ଜାନତା ଔର ଦେଖତା ହୋନେସେ ଉସକା ଅଭାଵ ହୋତା ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ମୋକ୍ଷମେଂ ସ୍ଵଭାଵକୀ
ପ୍ରତିକୂଲତାକା ଅଭାଵ ହୋତା ହୈ]. ଇସଲିଯେ ଉସକା ଅଭାଵ ଜିସକା କାରଣ ହୈ ଐସେ
ଭାଵସେ ଜାନତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଵହୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ; ଅଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଇସ ପ୍ରକାର ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ କରତା,
Page 240 of 264
PDF/HTML Page 269 of 293
single page version
ସାଧୂହି ଇଦଂ ଭଣିଦଂ ତେହିଂ
ସାଧୁଭିରିଦଂ ଭଣିତଂ ତୈସ୍ତୁ ବନ୍ଧୋ ଵା ମୋକ୍ଷୋ ଵା.. ୧୬୪...
କୃଶାନୁ–ସଂଵଲିତାନୀଵ ଘୃତାନି କଥଞ୍ଚିଦ୍ଵିରୁଦ୍ଧକାରଣତ୍ଵରୂଢେର୍ବନ୍ଧକାରଣାନ୍ଯପି
ତୁ] ପରନ୍ତୁ ଉନସେ [ବନ୍ଧଃ ଵା] ବନ୍ଧ ଭୀ ହୋତା ହୈ ଔର [ମୋକ୍ଷଃ ଵା] ମୋକ୍ଷ ଭୀ ହୋତା ହୈ.
ଵ୍ଯାପ୍ତିକେ କାରଣ ବନ୍ଧକାରଣ ଭୀ ହୈ. ଔର ଜବ ଵେ
କିଂଚିତ୍ ଭୀ ପରସମଯପ୍ରଵୃତିସେ ଯୁକ୍ତ ହୋ ତୋ, ଉନସେ [କଥଂଚିତ୍] ବନ୍ଧ ଭୀ ହୋତା ହୈ.
୨. ପରସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିଯୁକ୍ତ ଦର୍ଶନ–ଜ୍ଞାନ–ଚାରିତ୍ରମେଂ କଥଂଚିତ୍ ମୋକ୍ଷରୂପ କାର୍ଯସେ ଵିରୁଦ୍ଧ କାର୍ଯକା କାରଣପନା [ଅର୍ଥାତ୍ ବନ୍ଧରୂପ
ଦୃଗ, ଜ୍ଞାନ ନେ ଚାରିତ୍ର ଛେ ଶିଵମାର୍ଗ ତେଥୀ ସେଵଵାଂ
–ସଂତେ କହ୍ଯୁଂ, ପଣ ହେତୁ ଛେ ଏ ବଂଧନା ଵା ମୋକ୍ଷନା. ୧୬୪.
Page 241 of 264
PDF/HTML Page 270 of 293
single page version
ନିଵୃତ୍ତକୃଶାନୁସଂଵଲନାନୀଵ ଘୃତାନି ଵିରୁଦ୍ଧକାର୍ଯକାରଣଭାଵାଭାଵାତ୍ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷକାରଣାନ୍ଯେଵ
ଭଵନ୍ତି. ତତଃ ସ୍ଵସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିନାମ୍ନୋ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵନିଯତଚରିତସ୍ଯ ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗତ୍ଵମୁପପନ୍ନ–ମିତି..୧୬୪..
ଭଵତୀତି ଦୁଃଖମୋକ୍ଷଃ ପରସମଯରତୋ ଭଵତି ଜୀଵଃ.. ୧୬୫..
ହୈଂ ତବ, ଜିସେ ଅଗ୍ନିକେ ସାଥକା ମିଲିତପନା ନିଵୃତ୍ତ ହୁଆ ହୈ ଐସେ ଘୃତକୀ ଭାଁତି, ଵିରୁଦ୍ଧ କାର୍ଯକା କାରଣଭାଵ
ନିଵୃତ୍ତ ହୋ ଗଯା ହୋନେସେ ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷକା କାରଣ ହୀ ହୈ. ଇସଲିଯେ ‘ସ୍ଵସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତି’ ନାମକା ଜୋ
ଜୀଵସ୍ଵଭାଵମେଂ ନିଯତ ଚାରିତ୍ର ଉସେ ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପନା ଘଟିତ ହୋତା ହୈ .. ୧୬୪..
ଵହ [ପରସମଯରତଃ ଜୀଵଃ] ପରସମଯରତ ଜୀଵ [ଭଵତି] ହୈ. [‘ଅର୍ହଂତାଦିକେ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି–ଅନୁରାଗଵାଲୀ
ମଂଦଶୁଦ୍ଧିସେ ଭୀ କ୍ରମଶଃ ମୋକ୍ଷ ହୋତା ହୈ’ ଇସ ପ୍ରକାର ଯଦି ଅଜ୍ଞାନକେ କାରଣ [–ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମସଂଵେଦନକେ ଅଭାଵକେ
କାରଣ, ରାଗାଂଶକେେ କାରଣ] ଜ୍ଞାନୀକୋ ଭୀ [ମଂଦ ପୁରୁଷାର୍ଥଵାଲା] ଝୁକାଵ ଵର୍ତେ, ତୋ ତବ ତକ ଵହ ଭୀ ସୂକ୍ଷ୍ମ
ପରସମଯମେଂ ରତ ହୈ.]
ଶାସ୍ତ୍ରୋମେଂ ଆନେଵାଲେ ଐସେ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ପଦ୍ଧତିନକେ କଥନୋଂକୋ ସୁଲଝାତେ ହୁଏ ଯହ ସାରଭୂତ ଵାସ୍ତଵିକତା ଧ୍ଯାନମେଂ ରଖନୀ
ଚାହିଯେ କି –ଜ୍ଞାନୀକୋ ଜବ ଶୁଦ୍ଧାଶୁଦ୍ଧରୂପ ମିଶ୍ରପର୍ଯାଯ ଵର୍ତତୀ ହୈ ତବ ଵହ ମିଶ୍ରପର୍ଯାଯ ଏକାଂତସେ ସଂଵର–ନିର୍ଜରା–ମୋକ୍ଷକେ
କାରଣଭୂତ ନହୀଂ ହୋତୀ , ଅଥଵା ଏକାଂତସେ ଆସ୍ରଵ–ବଂଧକେ କାରଣଭୂତ ନହୀଂ ହୋତୀ, ପରନ୍ତୁ ଉସ ମିଶ୍ରପର୍ଯାଯକା ଶୁଦ୍ଧ
ଅଂଶ ସଂଵର–ନିର୍ଜରା–ମୋକ୍ଷକେ କାରଣଭୂତ ହୋତା ହୈ ଔର ଅଶୁଦ୍ଧ ଅଂଶ ଆସ୍ରଵ–ବଂଧକେ କାରଣଭୂତ ହୋତା ହୈ.]
୧. ଇସ ନିରୂପଣକେ ସାଥ ତୁଲନା କରନେକେ ଲିଯେ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକୀ ୧୧ ଵୀଂ ଗାଥା ଔର ଉସକୀ ତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଦୀପିକା ଟୀକା
Page 242 of 264
PDF/HTML Page 271 of 293
single page version
ତ୍ଯଭିପ୍ରାଯେଣ ଖିଦ୍ଯମାନସ୍ତତ୍ର ପ୍ରଵର୍ତତେ ତଦା ତାଵତ୍ସୋଽପି ରାଗଲଵସଦ୍ଭାଵାତ୍ପରସମଯରତ ଇତ୍ଯୁପଗୀଯତେ. ଅଥ
ନ କିଂ ପୁନର୍ନିରଙ୍କୁଶରାଗକଲିକଲଙ୍କିତାନ୍ତରଙ୍ଗଵୃତ୍ତିରିତରୋ ଜନ ଇତି.. ୧୬୫..
ହୀ]
୨. ଅଜ୍ଞାନଲଵ = କିନ୍ଚିତ୍ ଅଜ୍ଞାନ; ଅଲ୍ପ ଅଜ୍ଞାନ.
୩. ରାଗଲଵ = କିନ୍ଚିତ୍ ରାଗ; ଅଲ୍ପ ରାଗ.
୫. ଇସ ଗାଥାକୀ ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ଟୀକାମେଂ ଇସ ପ୍ରକାର ଵିଵରଣ ହୈଃ–
ପଂଚପରମେଷ୍ଠୀକେ ପ୍ରତି ଗୁଣସ୍ତଵନାଦି ଭକ୍ତି କରତା ହୈ, ତବ ଵହ ସୂକ୍ଷ୍ମ ପରସମଯରୂପସେ ପରିଣତ ଵର୍ତତା ହୁଆ ସରାଗ
ସମ୍ଯଗ୍ଦ୍ରଷ୍ଟି ହୈେ; ଔର ଯଦି ଵହ ପୁରୁଷ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନାମେଂ ସମର୍ଥ ହୋନେ ପର ଭୀ ଉସେ [ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଭାଵନାକୋ] ଛୋଡ଼କର
‘ଶୁଭୋପଯୋଗସେ ହୀ ମୋକ୍ଷ ହୋତା ହୈ ଐସା ଏକାନ୍ତ ମାନେ, ତୋ ଵହ ସ୍ଥୂଲ ପରସମଯରୂପ ପରିଣାମ ଦ୍ଵାରା ଅଜ୍ଞାନୀ ମିଥ୍ଯାଦ୍ରଷ୍ଟି
ହୋତା ହୈ.
Page 243 of 264
PDF/HTML Page 272 of 293
single page version
ବଂଧଦି ପୁଣ୍ଣଂ ବହୁସୋ ଣ ହୁ ସୋ କମ୍ମକ୍ଖଯଂ କୁଣଦି.. ୧୬୬..
ବଧ୍ନାତି ପୁଣ୍ଯଂ ବହୁଶୋ ନ ଖଲୁ ସ କର୍ମକ୍ଷଯଂ କରୋତି.. ୧୬୬..
ପୁଣ୍ଯଂ ବଧ୍ନାତି] ବହୁତ ପୁଣ୍ଯ ବାଂଧତା ହୈ, [ନ ଖଲୁ ସଃ କର୍ମକ୍ଷଯଂ କରୋତି] ପରନ୍ତୁ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଵହ କର୍ମୋଂକା କ୍ଷଯ
ନହୀଂ କରତା.
ନହୀଂ ହୈ ଐସା ଯହାଁ ଦର୍ଶାଯା ହୈ]. ଅର୍ହଂତାଦିକେ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିସମ୍ପନ୍ନ ଜୀଵ, କଥଂଚିତ୍ ‘ଶୁଦ୍ଧସମ୍ପ୍ରଯୋଗଵାଲା’
ହୋନେ ପର ଭୀ, ରାଗଲଵ ଜୀଵିତ [ଵିଦ୍ଯମାନ] ହୋନେସେ ‘ଶୁଭୋପଯୋଗୀପନେ’ କୋ ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତା ହୁଆ, ବହୁତ
କ୍ଯୋଂକି ଅଶୁଦ୍ଧିରୂପ ଅଂଶ ହୈ.]
୩. ସିଦ୍ଧିକେ ନିମିତ୍ତଭୂତ ଐସେ ଜୋ ଅର୍ହଂନ୍ତାଦି ଉନକେ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିଭାଵକୋ ପହଲେ ଶୁଦ୍ଧସମ୍ପ୍ରଯୋଗ କହା ଗଯା ହୈ. ଉସମେଂ ‘ଶୁଦ୍ଧ’
ପ୍ରଯୋଗ ହୋତା ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର ଯହାଁ ‘ଶୁଦ୍ଧ’ ଶବ୍ଦକା ପ୍ରଯୋଗ ହୁଆ ହୈ.]
ଜିନ–ସିଦ୍ଧ–ପ୍ରଵଚନ–ଚୈତ୍ଯ–ମୁନିଗଣ–ଜ୍ଞାନନୀ ଭକ୍ତି କରେ,
ତେ ପୁଣ୍ଯବଂଧ ଲହେ ଘଣୋ, ପଣ କର୍ମନୋ କ୍ଷଯ ନଵ କରେ. ୧୬୬.
Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293
single page version
ପରସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିନିବନ୍ଧନତ୍ଵାଦିତି.. ୧୬୬..
ପରିହରନେଯୋଗ୍ଯ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵହ ପରସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିକା କାରଣ ହୈ.. ୧୬୬..
ହୋ ତଥାପି, [ସ୍ଵକସ୍ଯ ସମଯଂ ନ ଵିଜାନାତି] ସ୍ଵକୀଯ ସମଯକୋ ନହୀଂ ଜାନତା [–ଅନୁଭଵ ନହୀଂ
କରତା].
କଣିକା ଭୀ ହୃଦଯମେଂ ଜୀଵିତ ହୈ ଵହ, ଭଲେ ସମସ୍ତ ସିଦ୍ଧାଂତସାଗରକା ପାରଂଗତ ହୋ ତଥାପି, ନିରୁପରାଗ–
ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପ ସ୍ଵସମଯକୋ ଵାସ୍ତଵମେଂ ନହୀଂ ଚେତତା [–ଅନୁଭଵ ନହୀଂ କରତା].
ହୋ ସର୍ଵଆଗମଧର ଭଲେ ଜାଣେ ନହୀଂ ସ୍ଵକ–ସମଯନେ. ୧୬୭.
Page 245 of 264
PDF/HTML Page 274 of 293
single page version
ରାଗରେଣୁରପସାରଣୀଯ ଇତି.. ୧୬୭..
ରୋଧସ୍ତସ୍ଯ ନ ଵିଦ୍ଯତେ ଶୁଭାଶୁଭକୃତସ୍ଯ କର୍ମଣଃ.. ୧୬୮..
ରାଗପରିଣତିକେ ବିନା ନହୀଂ ହୋତୀ. ରାଗାଦିପରିଣତି ହୋନେ ପର, ଆତ୍ମା ବୁଦ୍ଧିପ୍ରସାର ରହିତ [–ଚିତ୍ତକେ
ଭ୍ରମଣସେ ରହିତ] ଅପନେକୋ କିସୀ ପ୍ରକାର ନହୀଂ ରଖ ସକତା ;
ଅର୍ହଂତାଦି–ଵିଷଯକ ଭୀ ରାଗରେଣୁ [–ଅର୍ହଂତାଦିକେ ଓରକୀ ଭୀ ରାଗରଜ] କ୍ରମଶଃ ଦୂର କରନେଯୋଗ୍ଯ ହୈ.. ୧୬୭..
କର୍ମଣଃ] ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମକା [ରୋଧଃ ନ ଵିଦ୍ଯତେ] ନିରୋଧ ନହୀଂ ହୈ.
ସା ଭୀ ରାଗ ସ୍ଵସମଯକୀ ଉପଲବ୍ଧିରୂପ କାର୍ଯମେଂ ଵିଘ୍ନ କରତା ହୈ.
ଶୁଭ ଵା ଅଶୁଭ କର୍ମୋ ତଣୋ ନହି ରୋଧ ଛେ ତେ ଜୀଵନେ. ୧୬୮.
Page 246 of 264
PDF/HTML Page 275 of 293
single page version
ଏଵାଯମନର୍ଥସନ୍ତାନ ଇତି.. ୧୬୮..
ସିଦ୍ଧେସୁ କୁଣଦି ଭତ୍ତିଂ ଣିଵ୍ଵାଣଂ ତେଣ ପପ୍ପୋଦି.. ୧୬୯..
ସିଦ୍ଧେଷୁ କରୋତି ଭକ୍ତିଂ ନିର୍ଵାଣଂ ତେନ ପ୍ରାପ୍ନୋତି.. ୧୬୯..
ସମସ୍ତଵିଭାଵରୂପ ବୁଦ୍ଧିପ୍ରସାର ରୋକା ନହୀଂ ଜା ସକତା ଔର ଯହ ନହୀଂ ରୁକନେସେ [ଅର୍ଥାତ୍ ବୁଦ୍ଧିପ୍ରସାରକା ନିରୋଧ ନହୀଂ
ହୋନେସେ] ଶୁଭାଶୁଭ କର୍ମକା ସଂଵର ନହୀଂ ହୋତା; ଇସଲିଏ ଐସା ସିଦ୍ଧ ହୁଆ କି ସମସ୍ତ ଅନର୍ଥପରମ୍ପରାଓଂକା
ରାଗାଦିଵିକଲ୍ପ ହୀ ମୂଲ ହୈ.
ଇସଲିଏ, ଇସ ଅନର୍ଥସଂତତିକା ମୂଲ ରାଗରୂପ କ୍ଲେଶକା ଵିଲାସ ହୀ ହୈ.
ପାରମାର୍ଥିକ ସିଦ୍ଧଭକ୍ତି] [କରୋତି] କରତା ହୈ, [ତେନ] ଇସଲିଏ ଵହ [ନିର୍ଵାଣଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି] ନିର୍ଵାଣକୋ ପ୍ରାପ୍ତ
କରତା ହୈ.
ତେ କାରଣେ ମୋକ୍ଷେଚ୍ଛୁ ଜୀଵ ଅସଂଗ ନେ ନିର୍ମମ ବନୀ
ସିଦ୍ଧୋ ତଣୀ ଭକ୍ତି କରେ, ଉପଲବ୍ଧି ଜେଥୀ ମୋକ୍ଷନୀ. ୧୬୯.
Page 247 of 264
PDF/HTML Page 276 of 293
single page version
କର୍ମବନ୍ଧମୂଲଚିତ୍ତୋଦ୍ଭ୍ରାନ୍ତିମୂଲଭୂତା ରାଗାଦ୍ଯନୁଵୃତ୍ତିରେକାନ୍ତେନ ନିଃଶେଷୀକରଣୀଯା. ନିଃ–ଶେଷିତାଯାଂ ତସ୍ଯାଂ
ପ୍ରସିଦ୍ଧନୈଃସଙ୍ଗଯନୈର୍ମମ୍ଯଃ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଵିଶ୍ରାନ୍ତିରୂପାଂ ପାରମାର୍ଥିକୀଂ ସିଦ୍ଧଭକ୍ତିମନୁବିଭ୍ରାଣଃ
ପ୍ରସିଦ୍ଧସ୍ଵସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିର୍ଭଵତି. ତେନ କାରଣେନ ସ ଏଵ ନିଃ–ଶେଷିତକର୍ମବନ୍ଧଃ ସିଦ୍ଧିମଵାପ୍ନୋତୀତି.. ୧୬୯..
[ପହଲେ] କହା ଗଯା, ଇସଲିଏ ମୋକ୍ଷାର୍ଥୀକୋ କର୍ମବନ୍ଧକା ମୂଲ ଐସା ଜୋ ଚିତ୍ତକା ଭ୍ରମଣ ଉସକେ ମୂଲଭୂତ
ରାଗାଦିପରିଣତିକା ଏକାନ୍ତ ନିଃଶେଷ ନାଶ କରନେଯୋଗ୍ଯ ହୈ. ଉସକା ନିଃଶେଷ ନାଶ କିଯା ଜାନେସେ, ଜିସେ
କର୍ମବନ୍ଧକା ନିଃଶେଷ ନାଶ କରକେ ସିଦ୍ଧିକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.. ୧୬୯..
୨. ରାଗାଦି–ଉପାଧିରହିତ ଚୈତନ୍ଯପ୍ରକାଶ ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଐସେ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵସେ ଵିପରୀତ ମୋହୋଦଯ ଜିସକୀ ଉତ୍ପତ୍ତିମେଂ
ହୈ ଇସଲିଏ ସ୍ଵସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିକେ କାରଣ ଵହୀ ଜୀଵ କର୍ମବନ୍ଧକା କ୍ଷଯ କରକେ ମୋକ୍ଷକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ, ଅନ୍ଯ ନହୀଂ.]
Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293
single page version
ଦୂରତରଂ ଣିଵ୍ଵାଣଂ ସଂଜମତଵସଂପଉତ୍ତସ୍ସ.. ୧୭୦..
ଦୂରତରଂ ନିର୍ଵାଣଂ ସଂଯମତପଃସମ୍ପ୍ରଯୁକ୍ତସ୍ଯ.. ୧୭୦..
ସୂତ୍ରୋଂକେ ପ୍ରତି ଜିସେ ରୁଚି [ପ୍ରୀତି] ଵର୍ତତୀ ହୈ, ଉସ ଜୀଵକୋ [ନିର୍ଵାଣଂ] ନିର୍ଵାଣ [ଦୂରତରମ୍] ଦୂରତର
[ଵିଶେଷ ଦୂର] ହୈ.
ତୋ ମାତ୍ର ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପରମ୍ପରାକା ହୀ ହେତୁ ହୈ ଔର ସାଥ ହୀ ସାଥ ଜ୍ଞାନୀକୋ ଜୋ [ମଂଦଶୁଦ୍ଧିରୂପ] ଶୁଦ୍ଧ
ଅଂଶ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ ଵହ ସଂଵରନିର୍ଜରାକା ତଥା [ଉତନେ ଅଂଶମେଂ] ମୋକ୍ଷକା ହେତୁ ହୈ. ଵାସ୍ତଵମେଂ ଐସା ହୋନେ ପର ଭୀ,
ଶୁଦ୍ଧ ଅଂଶମେଂ ସ୍ଥିତ ସଂଵର–ନିର୍ଜରା–ମୋକ୍ଷହେତୁତ୍ଵକା ଆରୋପ ଉସକେ ସାଥକେ ଭକ୍ତି–ଆଦିରୂପ ଶୁଭ ଅଂଶମେଂ କରକେ ଉନ
ଶୁଭ ଭାଵୋଂକୋ ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପ୍ରାପ୍ତିକୀ ପରମ୍ପରା ସହିତ ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିକେ ହେତୁଭୂତ କହା ଗଯା ହୈ. ଯହ କଥନ
ଆରୋପସେ [ଉପଚାରସେ] କିଯା ଗଯା ହୈ ଐସା ସମଝନା. [ଐସା କଥଂଚିତ୍ ମୋକ୍ଷହେତୁତ୍ଵକା ଆରୋପ ଭୀ ଜ୍ଞାନୀକୋ ହୀ
ଵର୍ତନେଵାଲେ ଭକ୍ତି–ଆଦିରୂପ ଶୁଭ ଭାଵୋଂମେଂ କିଯା ଜା ସକତା ହୈ. ଅଜ୍ଞାନୀକେ ତୋ ଶୁଦ୍ଧିକା ଅଂଶମାତ୍ର ଭୀ ପରିଣମନମେଂ ନହୀଂ
ହୋନେସେ ଯଥାର୍ଥ ମୋକ୍ଷହେତୁ ବିଲକୁଲ ପ୍ରଗଟ ହୀ ନହୀଂ ହୁଆ ହୈ–ଵିଦ୍ଯମାନ ହୀ ନହୀଂଂ ହୈ ତୋ ଫିର ଵହାଁ ଉସକେ ଭକ୍ତି–
ଆଦିରୂପ ଶୁଭ ଭାଵୋଂମେଂ ଆରୋପ କିସକା କିଯା ଜାଯ?]
ସୂତ୍ରୋ, ପଦାର୍ଥୋ, ଜିନଵରୋ ପ୍ରତି ଚିତ୍ତମାଂ ରୁଚି ଜୋ ରହେ. ୧୭୦.
Page 249 of 264
PDF/HTML Page 278 of 293
single page version
ସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିଂ ପରିତ୍ଯକ୍ତୁଂ ନୋତ୍ସହତେ, ସ ଖଲୁ ନ ନାମ ସାକ୍ଷାନ୍ ମୋକ୍ଷଂ ଲଭତେ କିନ୍ତୁ ସୁରଲୋକାଦି–
କ୍ଲ୍ରୁେଶପ୍ରାପ୍ତିରୂପଯା ପରମ୍ପରଯା ତମଵାପ୍ନୋତି.. ୧୭୦..
ଜୋ କୁଣଦି ତଵୋକମ୍ମଂ ସୋ ସୁରଲୋଗଂ ସମାଦିଯଦି.. ୧୭୧..
ହୋନେସେ, ‘ଧୁନକୀ କୋ ଚିପକୀ ହୁଈ ରୂଈ’କେ ନ୍ଯାଯସେ, ନଵ ପଦାର୍ଥୋଂ ତଥା ଅର୍ହଂତାଦିକୀ ରୁଚିରୂପ [ପ୍ରୀତିରୂପ]
ପରସମଯପ୍ରଵୃତ୍ତିକା ପରିତ୍ଯାଗ ନହୀଂ କର ସକତା, ଵହ ଜୀଵ ଵାସ୍ତଵମେଂ ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ କରତା
କିନ୍ତୁ ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପ୍ରାପ୍ତିରୂପ ପରମ୍ପରା ଦ୍ଵାରା ଉସେ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.. ୧୭୦..
ପ୍ରତିପାଦନ କରନେଵାଲେ ଆଗମୋଂକେ ପ୍ରତି ରୁଚି [ପ୍ରୀତି] କରତା ହୈ, କଦାଚିତ୍ [ଜିସ ପ୍ରକାର କୋଈ ରାମଚନ୍ଦ୍ରାଦି ପୁରୁଷ
ଦେଶାନ୍ତରସ୍ଥିତ ସୀତାଦି ସ୍ତ୍ରୀ କେ ପାସସେ ଆଏ ହୁଏ ମନୁଷ୍ଯୋଂକୋ ପ୍ରେମସେ ସୁନତା ହୈ, ଉନକା ସନ୍ମାନାଦି କରତା ହୈ ଔର
ଉନ୍ହେଂ ଦାନ ଦେତା ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର] ନିର୍ଦୋଷ–ପରମାତ୍ମା ତୀର୍ଥଂକରପରମଦେଵୋଂକେ ଔର ଗଣଧରଦେଵ–ଭରତ–ସଗର–ରାମ–
ପାଂଡଵାଦି ମହାପୁରୁଷୋଂକେ ଚରିତ୍ରପୁରାଣ ଶୁଭ ଧର୍ମାନୁରାଗସେ ସୁନତା ହୈ ତଥା କଦାଚିତ୍ ଗୃହସ୍ଥ–ଅଵସ୍ଥାମେଂ
ଭେଦାଭେଦରତ୍ନତ୍ରଯପରିଣତ ଆଚାର୍ଯ–ଉପାଧ୍ଯାଯ–ସାଧୁନକେ ପୂଜନାଦି କରତା ହୈ ଔର ଉନ୍ହେଂ ଦାନ ଦେତା ହୈ –ଇତ୍ଯାଦି ଶୁଭ
ଭାଵ କରତା ହୈ. ଇସ ପ୍ରକାର ଜୋ ଜ୍ଞାନୀ ଜୀଵ ଶୁଭ ରାଗକୋ ସର୍ଵଥା ନହୀଂ ଛୋଡ଼ ସକତା, ଵହ ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷକୋ ପ୍ରାପ୍ତ
ନହୀଂ କରତା ପରନ୍ତୁ ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପରମ୍ପରାକୋ ପାକର ଫିର ଚରମ ଦେହସେ ନିର୍ଵିକଲ୍ପସମାଧିଵିଧାନ ଦ୍ଵାରା
ଵିଶୁଦ୍ଧଦର୍ଶନଜ୍ଞାନସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ନିଜଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାମେଂ ସ୍ଥିର ହୋକର ଉସେ [ମୋକ୍ଷକୋ] ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.]
Page 250 of 264
PDF/HTML Page 279 of 293
single page version
ଯଃ କରୋତି ତପଃକର୍ମ ସ ସୁରଲୋକଂ ସମାଦତ୍ତେ.. ୧୭୧..
ସମାସାଦ୍ଯ, ସୁଚିରଂ ରାଗାଙ୍ଗାରୈଃ ପଚ୍ଯମାନୋଽନ୍ତସ୍ତାମ୍ଯତୀତି.. ୧୭୧..
ସୋ ତେଣ ଵୀଦରାଗୋ
ସଂଯମ ସହିତ [ତପଃକର୍ମ] ତପକର୍ମ [–ତପରୂପ କାର୍ଯ] [କରୋତି] କରତା ହୈ, [ସଃ] ଵହ [ସୁରଲୋକଂ]
ଦେଵଲୋକକୋ [ସମାଦତ୍ତେ] ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.
[–ମଲିନ] ହୈ ଐସା ଵର୍ତତା ହୁଆ, ଵିଷଯଵିଷଵୃକ୍ଷକେ
ପର୍ଯଂତ [–ବହୁତ ଲମ୍ବେ କାଲ ତକ] ରାଗରୂପୀ ଅଂଗାରୋଂସେ ଦହ୍ଯମାନ ହୁଆ ଅନ୍ତରମେଂ ସଂତପ୍ତ [–ଦୁଃଖୀ, ଵ୍ଯଥିତ]
ହୋତା ହୈ.. ୧୭୧..
୨. ଆମୋଦ = [୧] ସୁଗଂଧ; [୨] ମୋଜ.
ଵୀତରାଗ ଥଈନେ ଏ ରୀତେ ତେ ଭଵ୍ଯ ଭଵସାଗର ତରେ. ୧୭୨.
Page 251 of 264
PDF/HTML Page 280 of 293
single page version
ସ ତେନ ଵୀତରାଗୋ ଭଵ୍ଯୋ ଭଵସାଗରଂ ତରତି.. ୧୭୨..
ମହାଜନଃ ସମସ୍ତଵିଷଯମପି ରାଗମୁତ୍ସୃଜ୍ଯାତ୍ଯନ୍ତଵୀତରାଗୋ ଭୂତ୍ଵା ସମୁଚ୍ଛଲଜ୍ଜ୍ଵଲଦ୍ଦୁଃଖସୌଖ୍ଯକଲ୍ଲୋଲଂ
କର୍ମାଗ୍ନିତପ୍ତକଲକଲୋଦଭାରପ୍ରାଗ୍ଭାରଭଯଙ୍କରଂ ଭଵସାଗରମୁତ୍ତୀର୍ଯ, ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପପରମାମୃତସମୁଦ୍ରମଧ୍ଯାସ୍ଯ ସଦ୍ଯୋ
ନିର୍ଵାତି..
ସମଝକର, ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷକା ଅଭିଲାଷୀ ମହାଜନ ସଭୀ କୀ ଓରସେ ରାଗକୋ ଛୋଡ଼କର, ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵୀତରାଗ
ହୋକର, ଜିସମେଂ ଉବଲତୀ ହୁଈ ଦୁଃଖସୁଖକୀ କଲ୍ଲୋଲେଂ ଊଛଲତୀ ହୈ ଔର ଜୋ କର୍ମାଗ୍ନି ଦ୍ଵାରା ତପ୍ତ, ଖଲବଲାତେ
ଜଲସମୂହକୀ ଅତିଶଯତାସେ ଭଯଂକର ହୈ ଐସେ ଭଵସାଗରକୋ ପାର ଉତରକର, ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପ ପରମାମୃତସମୁଦ୍ରକୋ
ଅଵଗାହକର, ଶୀଘ୍ର ନିର୍ଵାଣକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.
[ଵୀତରାଗଃ] ଵୀତରାଗ ହୋକର [ଭଵସାଗରଂ ତରତି] ଭଵସାଗରକୋ ତରତା ହୈ.
ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅନ୍ତରଂଗ ଜଲନକା କାରଣ ହୋତା ହୈ.]