Page -28 of 264
PDF/HTML Page 1 of 293
single page version
Page -27 of 264
PDF/HTML Page 2 of 293
single page version
ਸ਼੍ਰੀ ਦਿਗਮ੍ਬਰ ਜੈਨ ਸ੍ਵਾਘ੍ਯਾਯਮਨ੍ਦਿਰ ਟ੍ਰਸ੍ਟ,
ਸੋਨਗਢ – ੩੬੪੨੫੦ [ਸੌਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰ]
ਮੁਦ੍ਰਕਃ
ਜ੍ਞਾਨਚਨ੍ਦ ਜੈਨ,
ਕਹਾਨ ਮੁਦ੍ਰਣਾਲਯ, ਸੋਨਗਢ – ੩੬੪੨੫੦ [ਸੌਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰ]
Page -25 of 264
PDF/HTML Page 4 of 293
single page version
Page -24 of 264
PDF/HTML Page 5 of 293
single page version
ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਭਕ੍ਤਿਭਾਵ
ਅਨੁਵਾਦਕਃ
Page -23 of 264
PDF/HTML Page 6 of 293
single page version
ਜ੍ਞਾਨੀ ਸੁਕਾਨੀ ਮਲ਼ਯਾ ਬਿਨਾ ਏ ਨਾਵ ਪਣ ਤਾਰੇ ਨਹੀਂ;
ਆ ਕਾਲ਼ਮਾਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਜ੍ਞਾਨੀ ਸੁਕਾਨੀ ਬਹੁ ਬਹੁ ਦੋਹ੍ਯਲੋ,
ਮੁਜ ਪੁਣ੍ਯਰਾਸ਼ਿ ਫਲ਼ਯੋ ਅਹੋ! ਗੁਰੁ ਕ੍ਹਾਨ ਤੁਂ ਨਾਵਿਕ ਮਲ਼ਯੋ.
ਬਾਹ੍ਯਾਂਤਰ ਵਿਭਵੋ ਤਾਰਾ, ਤਾਰੇ ਨਾਵ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਨਾਂ.
ਅਨੇ ਜ੍ਞਪ੍ਤਿਮਾਂਹੀ ਦਰਵ–ਗੁਣ–ਪਰ੍ਯਾਯ ਵਿਲਸੇ;
ਨਿਜਾਲਂਬੀਭਾਵੇ ਪਰਿਣਤਿ ਸ੍ਵਰੂਪੇ ਜਈ ਭਲ਼ੇ,
ਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਵਹੇਵਾਰੋ ਚਿਦਘਨ ਵਿਸ਼ੇ ਕਾਂਈ ਨ ਮਲ਼ੇ.
ਜੇ ਵਜ੍ਰੇ ਸੁਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁ ਸਤ੍ਤ੍ਵ ਝਲ਼ਕੇ; ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਾਤੋ ਤੂਟੇ;
–ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ ਰੁਚੇ ਨ, ਜਂਪ ਨ ਵਲ਼ੇ ਭਾਵੇਂਦ੍ਰਿਮਾਂ–ਅਂਸ਼ਮਾਂ,
ਟਂਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣ ਅਕਂਪ ਜ੍ਞਾਨ ਮਹਿਮਾ ਹ੍ਰੁਦਯੇ ਰਹੇ ਸਰ੍ਵਦਾ.
ਕਰੁਣਾ ਅਕਾਰਣ ਸਮੁਦ੍ਰ! ਤਨੇ ਨਮੁਂ ਹੁਂ;
ਹੇ ਜ੍ਞਾਨਪੋਸ਼ਕ ਸੁਮੇਘ! ਤਨੇ ਨਮੁਂ ਹੁਂ,
ਆ ਦਾਸਨਾ ਜੀਵਨਸ਼ਿਲ੍ਪੀ! ਤਨੇ ਨਮੁਂ ਹੁਂ.
Page -22 of 264
PDF/HTML Page 7 of 293
single page version
ਜਿਨਵਰਕੀ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ ਵਨ੍ਦਨਾ ਏਵਂ ਦੇਸ਼ਨਾ ਸ਼੍ਰਵਣਸੇ ਪੁਸ਼੍ਟਕਰ, ਉਸੇ ਭਗਵਤ੍ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਸਮਯਸਾਰਾਦਿ
ਪਰਮਾਗਮਰੂਪ ਭਾਜਨਮੇਂ ਸਂਗ੍ਰਹਿਤ ਕਰ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਤਤ੍ਚਪ੍ਰੇਮੀ ਜਗਤ ਪਰ ਮਹਾਨ ਉਪਕਾਰ ਕਿਯਾ ਹੈ.
ਯੇ ਪਾਚੋਂ ਪਰਮਾਗਮ ਹਮਾਰੇ ਟ੍ਰਸ੍ਟ ਦ੍ਵਾਰਾ ਗੁਜਰਾਤੀ ਏਵਂ ਹਿਨ੍ਦੀ ਭਾਸ਼ਾਮੇਂ ਅਨੇਕ ਬਾਰ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਹੋ ਚੁਕੇ ਹੈਂ.
ਟੀਕਾਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍–ਅਮ੍ਰੁਤਚਨ੍ਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੀ ‘ਸਮਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ’ ਨਾਮਕ ਟੀਕਾ ਸਹਿਤ ‘ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ’ ਕੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਹਿਮ੍ਮਤਲਾਲ ਜੇਠਾਲਾਲ ਸ਼ਾਹ ਕ੍ਰੁਤ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਨੁਵਾਦਕੇ ਹਿਨ੍ਦੀ ਰੂਪਾਨ੍ਤਰਕਾ ਯਹ ਪਂਚਮ ਸਂਸ੍ਕਰਣ
ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਪ੍ਰੇਮੀ ਜਿਜ੍ਞਾਸੁਓਂਕੇ ਹਾਥਮੇਂ ਪ੍ਰਸ੍ਤੁਤ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਆਨਨ੍ਦ ਅਨੁਭੂਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਸ਼੍ਰੀ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਭਾਰਤੀਕੇ ਅਨਨ੍ਯ ਪਰਮ ਭਕ੍ਤ, ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਯੁਗਪ੍ਰਵਰ੍ਤਕ, ਪਰਮੋਪਕਾਰੀ ਪੂਜ੍ਯ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ
ਕਿਯਾ ਹੈ. ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਇਸ ਸ਼ਤਾਦ੍ਬੀਮੇਂ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰੁਚਿਕੇ ਨਵਯੁਗਕਾ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨ ਕਰ ਮੁੁਮੁੁਕ੍ਸ਼ੁਸਮਾਜ ਪਰ ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ
ਅਸਾਧਾਰਣ ਮਹਾਨ ਉਪਕਾਰ ਕਿਯਾ ਹੈ. ਇਸ ਭੌਤਿਕ ਵਿਸ਼ਮ ਯੁਗਮੇਂ, ਭਾਰਤਵਰ੍ਸ਼ ਏਵਂ ਵਿਦੇਸ਼ੋਂਮੇਂ ਭੀ,
ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾ ਜੋ ਆਨ੍ਦੋਲਨ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ ਵਹ ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵਸ਼੍ਰੀਕੇ ਚਮਤ੍ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਨਾਯੋਗਕਾ ਹੀ
ਸੁਨ੍ਦਰ ਫਲ ਹੈ.
ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵਸ਼੍ਰੀਕੇ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਤਾਪਸੇ ਹੀ ਜੈਨ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਸ਼੍ਰੁਤਕੇ ਅਨੇਕ ਪਰਮਾਗਮਰਤ੍ਨ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਜਗਤਕੋ
ਗੁਜਰਾਤੀ ਗਦ੍ਯਪਦ੍ਯਾਨੁਵਾਦ ਭੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਸਮਯਸਾਰ ਆਦਿਕੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਗਦ੍ਯਪਦ੍ਯਾਨੁਵਾਦਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਪ੍ਰਸ਼ਮਮੂਰ੍ਤਿ ਪੂਜ੍ਯ
ਬਹਿਨਸ਼੍ਰੀ ਚਮ੍ਪਾਬੇਨਕੇ ਭਾਈ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਰਸਿਕ, ਵਿਦ੍ਵਦ੍ਵਰ, ਆਦਰਣੀਯ ਪਂ੦ ਸ਼੍ਰੀ ਹਿਮ੍ਮਤਲਾਲ ਜੇਠਾਲਾਲ
ਸ਼ਾਹਨੇ, ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵ ਦ੍ਵਾਰਾ ਦਿਯੇ ਗਯੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦਰ੍ਸ਼ੀ ਉਪਦੇਸ਼ਾਮ੍ਰੁਤਬੋਧ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੇ ਗਹਨ ਭਾਵੋਂਕੋ
ਖੋਲਨੇਕੀ ਸੂਝ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰ, ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮ– ਜਿਨਵਾਣੀਕੀ ਅਗਾਧ ਭਕ੍ਤਿਸੇ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾਮੇਂ – ਆਬਾਲਵ੍ਰੁਦ੍ਧਗ੍ਰਾਹ੍ਯ,
ਰੋਚਕ ਏਵਂ ਸੁਨ੍ਦਰ ਢਂਗਸੇ – ਕਰ ਦਿਯਾ ਹੈ. ਅਨੁਵਾਦਕ ਮਹਾਨੁਭਵ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕ ਵਿਦ੍ਵਾਨ ਹੋਨੇਕੇ
ਅਤਿਰਿਕ੍ਤ ਗਮ੍ਭੀਰ, ਵੈਰਾਗ੍ਯਸ਼ਾਲੀ, ਸ਼ਾਨ੍ਤ ਏਵਂ ਵਿਵੇਕਸ਼ੀਲ ਸਜ੍ਜਨ ਹੈ, ਤਥਾ ਉਨਮੇਂ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸ ਸ੍ਯਨ੍ਦੀ
ਮਧੁਰ ਕਵਿਤ੍ਵ ਭੀ ਹੈ. ਵੇ ਬਹੁਤ ਵਰ੍ਸ਼ੋ ਤਕ ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵਕੇ ਸਮਾਗਮਮੇਂ ਰਹੇ ਹੈਂ, ਔਰ ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵਕੇ
ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਪ੍ਰਵਚਨੋਂਕੇ ਗਹਨ ਮਨਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਅਪਨੀ ਆਤ੍ਮਾਰ੍ਥਿਤਾ ਕੀ ਬਹੁਤ ਪੁਸ਼੍ਟਿ ਕੀ ਹੈ. ਤਤ੍ਤ੍ਚਾਰ੍ਥਕੇ ਮੂਲ
ਰਹਸ੍ਯੋਂ ਪਰ ਉਨਕਾ ਮਨਨ ਅਤਿ ਗਹਨ ਹੈ. ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰ ਏਵਂ ਟੀਕਾਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯਭਗਵਨ੍ਤੋਂਕੇ ਹ੍ਰੁਦਯਕੇ ਗਹਨ
ਭਾਵੋਂਕੀ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾਕੋ ਯਥਾਵਤ੍ ਸੁਰਕ੍ਸ਼ਿਤ ਰਖਕਰ ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਯਹ ਸ਼ਦ੍ਬਸ਼ਃ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕਿਯਾ ਹੈ;
ਤਦੁਪਰਾਨ੍ਤ ਮੂਲ ਗਾਥਾਸੁਤ੍ਰੋਂਕਾ ਭਾਵਪੂਰ੍ਣ ਮਧੁਰ ਗੁਜਰਾਤੀ ਪਦ੍ਯਾਨੁਵਾਦ ਭੀ
Page -21 of 264
PDF/HTML Page 8 of 293
single page version
ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਤਾ ਕੀ ਹੈ.
ਗੁਰੁਦੇਵਸ਼੍ਰੀਕੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਝੇਲਕਰ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਪਰਿਸ਼੍ਰਮਪੂਰ੍ਵਕ ਐਸਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦੇਨੇਕੇ ਬਦਲੇਮੇਂ ਸਂਸ੍ਥਾ
ਉਨਕਾ ਜਿਤਨਾ ਉਪਕਾਰ ਮਾਨੇ ਉਤਨਾ ਕਮ ਹੈ. ਯਹ ਅਨੁਵਾਦ ਅਮੂਲ੍ਯ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਮਾਤ੍ਰ, ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਭਾਰਤੀ
ਏਵਂ ਗੁਰੁਦੇਵਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਪਰਮ ਭਕ੍ਤਿਸੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਕਰ ਅਪਨੀ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕਤਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕਿਯੇ ਗਯੇ ਇਸ
ਅਨੁਵਾਦਕਾ ਮੁਲ੍ਯ ਕੈਸੇ ਆਁਕਾ ਜਾਯੇ? ਇਸ ਅਨੁਵਾਦਕੇ ਮਹਾਨ ਕਾਰ੍ਯਕੇ ਬਦਲੇਮੇਂ ਉਨਕੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਕੇ ਰੂਪਮੇਂ
ਕੁਛ ਕੀਮਤੀ ਭੇਂਟ ਦੇਨੇਕੀ ਸਂਸ੍ਥਾਕੋ ਅਤੀਵ ਉਤ੍ਕਂਠਾ ਥੀ, ਔਰ ਉਸੇ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਉਨਕੋ
ਬਾਰਮ੍ਬਾਰ ਆਗ੍ਰਹਯੁਕ੍ਤ ਅਨੁਰੋਧਭੀ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਥਾ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਉਸੇ ਸ੍ਵੀਕਾਰ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ
ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਯਾ ਥਾ. ਉਨਕੀ ਯਹ ਨਿਸ੍ਪ੍ਰੁਹਤਾ ਭੀ ਅਤ੍ਯਂਨ੍ਤ ਪ੍ਰਸ਼ਂਸਨੀਯ ਹੈ. ਪਹਲੇ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਕੇ
ਅਨੁਵਾਦਕੇ ਸਮਯ ਜਬ ਉਨਕੋ ਭੇਂਟਕੀ ਸ੍ਵੀਕ੍ਰੁਤਿਕੇ ਲਿਯੇ ਅਨੁਰੋਧ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਥਾ ਤਬ ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ
ਵੈਰਾਗ੍ਯਪੂਰ੍ਵਕ ਐਸਾ ਪ੍ਰਤ੍ਯੁਤ੍ਤਰ ਦਿਯਾ ਥਾ ਕਿ ‘‘ਮੇਰਾ ਆਤ੍ਮਾ ਇਸ ਸਂਸਾਰ ਪਰਿਭ੍ਰਮਣਸੇ ਛੂਟੇ ਇਤਨਾ ਹੀ ਪਰ੍ਯਾਪ੍ਤ,
––ਦੂਸਰਾ ਮੁਝੇ ਕੁਛ ਬਦਲਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹਿਯੇ’’. ਉਪੋਦ੍ਘਾਤਮੇਂ ਭੀ ਅਪਨੀ ਭਾਵਨਾ ਵ੍ਯਕ੍ਤ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਵੇ ਲਿਖਤੇ
ਹੈਂ ਕਿਃ ‘‘ ਯਹ ਅਨੁਵਾਦ ਮੈਨੇ ਸ਼੍ਰੀਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿਸੇ ਔਰ ਪੂਜ੍ਯ ਗੁਰੁਦੇਵਕੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਸੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ
ਹੋਕਰ, ਨਿਜ ਕਲ੍ਯਾਣਕੇ ਲਿਯੇ, ਭਵਭਯਸੇ ਡਰਤੇ ਡਰਤੇ ਕਿਯਾ ਹੈ’’.
ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਭਂਡਾਰ’ ਈਡਰ, ਤਥਾ ‘ਭਾਂਡਾਰਕਰ ਓਰਿਏਨ੍ਟਲ ਰੀਸਰ੍ਚ ਇਨ੍ਸ੍ਟਿਟ੍ਯੂਟ’ ਪੂਨਾਕੀ ਓਰਸੇ ਹਮੇਂ ਪਾਂਡੁਲੇਖ
ਮਿਲੇ ਥੇ, ਤਦਰ੍ਥ ਉਨ ਦੋਨੋਂ ਸਂਸ੍ਥਾਓਂਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭੀ ਕ੍ਰੁਤਜ੍ਞਤਾ ਵ੍ਯਕ੍ਤ ਕਰਤੇ ਹੈਂ. ਸ਼੍ਰੀ ਮਗਨਾਲਾਲਜੀ ਜੈਨਨੇ ਸ਼੍ਰੀ
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ ਕੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕੇ ਗਦ੍ਯਾਂਸ਼ ਕਾ ਹਨ੍ਦੀ ਰੂਪਾਨ੍ਤਰ, ਬ੍ਰ੦ ਸ਼੍ਰੀ ਚਨ੍ਦੂਲਾਲਭਾਈਨੇ ਪ੍ਰਸ੍ਤੁਤ
ਸਂਸ੍ਕਰਣ ਕਾ ‘ਪ੍ਰੂਫ’ ਸਂਸ਼ੋਧਨ ਤਥਾ ‘ਕਹਾਨ ਮੁਦ੍ਰਣਾਲਯ’ ਕੇ ਮਾਲਿਕ ਸ਼੍ਰੀ ਜ੍ਞਾਨਚਨ੍ਦਜੀ ਜੈਨਨੇ
ਉਤ੍ਸਾਹਪੂਰ੍ਵਕ ਇਸ ਸਂਸ੍ਕਰਣ ਕਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਮੁਦ੍ਰਣ ਕਰ ਦਯਾ ਹੈ, ਤਦਰ੍ਥ ਉਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭੀ ਕ੍ਰੁਤਜ੍ਞਤਾ ਵ੍ਯਕ੍ਤ ਕਰਤੇ
ਹੈਂ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁ ਜੀਵ ਅਤਿ ਬਹੁਮਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਸਦ੍ਗੁਰੁਗਮ ਸੇ ਇਸ ਪਰਮਾਗਮ ਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸਕੇ ਗਹਨ
ਭਾਵੋਂਕੋ ਆਤ੍ਮਸਾਤ੍ ਕਰੇਂ ਔਰ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਭੂਤ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰੇਂ–––ਯਹੀ ਭਾਵਨਾ.
Page -20 of 264
PDF/HTML Page 9 of 293
single page version
ਕੁਨ੍ਦ–ਪ੍ਰਭਾ–ਪ੍ਰਣਯਿ–ਕੀਰ੍ਤਿ–ਵਿਭੂਸ਼ਿਤਾਸ਼ਃ .
ਯਸ਼੍ਚਾਰੁ–ਚਾਰਣ–ਕਰਾਮ੍ਬੁਜਚਞ੍ਚਰੀਕ–
ਸ਼੍ਚਕ੍ਰੇ ਸ਼੍ਰੁਤਸ੍ਯ ਭਰਤੇ ਪ੍ਰਯਤਃ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਮ੍ ..
ਹਸ੍ਤਕਮਲੋਂਕੇ ਭ੍ਰਮਰ ਥੇ ਔਰ ਜਿਨ ਪਵਿਤ੍ਰਾਤ੍ਮਾਨੇ ਭਰਤਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਸ਼੍ਰੁਤਕੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾ ਕੀ ਹੈ, ਵੇ
ਵਿਭੁ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ ਇਸ ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀਪਰ ਕਿਸਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵਂਦ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈਂ?
ਰ੍ਬਾਹ੍ਯੇਪਿ ਸਂਵ੍ਯਞ੍ਜਯਿਤੁਂ ਯਤੀਸ਼ਃ .
ਰਜਃਪਦਂ ਭੂਮਿਤਲਂ ਵਿਹਾਯ
ਚਚਾਰ ਮਨ੍ਯੇ ਚਤੁਰਂਗੁਲਂ ਸਃ ..
Page -19 of 264
PDF/HTML Page 10 of 293
single page version
ਤਥਾ ਬਾਹ੍ਯਮੇਂ ਰਜਸੇ ਅਪਨਾ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਅਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਪਨਾ ਵ੍ਯਕ੍ਤ ਕਰਤੇ ਥੇ. [–ਅਂਤਰਂਗਮੇਂ
ਰਾਗਾਦਿਕ ਮਲਸੇ ਔਰ ਬਾਹ੍ਯਮੇਂ ਧੂਲਸੇ ਅਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਥੇ.]
ਣ ਵਿਬੋਹਇ ਤੋ ਸਮਣਾ ਕਹਂ ਸੁਮਗ੍ਗਂ ਪਯਾਣਂਤਿ..
ਤੋ ਮੁਨਿਜਨ ਸਚ੍ਚੇਮਾਰ੍ਗਕੋ ਕੈਸੇ ਜਾਨਤੇ?
Page -18 of 264
PDF/HTML Page 11 of 293
single page version
ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਰਹੇ ਥੇ. ਉਨਕੇ ਨਿਰ੍ਵਾਣਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਪਾਁਚ ਸ਼੍ਰੁਤਕੇਵਲੀ ਹੁਏ, ਜਿਨਮੇਂ ਅਨ੍ਤਿਮ ਸ਼੍ਰੁਤਕੇਵਲੀ ਸ਼੍ਰੀ
ਭਦ੍ਰਬਾਹੁਸ੍ਵਾਮੀ ਥੇ. ਵਹਾਁ ਤਕ ਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ਾਂਗਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੀ ਪ੍ਰਰੂਪਣਾਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਵ੍ਯਵਹਾਰਾਤ੍ਮਕ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਯਥਾਰ੍ਥ–
ਰੂਪਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਰਹਾ. ਤਤ੍ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਕਾਲਦੋਸ਼ਸੇ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਅਂਗੋਕੇ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਵ੍ਯੁਚ੍ਛਿਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਗਈ. ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਪਾਰ ਜ੍ਞਾਨਸਿਂਧੁਕਾ ਬਹੁਭਾਗ ਵਿਚ੍ਛੇਦਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਦੂਸਰੇ ਭਦ੍ਰਬਾਹੁਸ੍ਵਾਮੀ ਆਚਾਰ੍ਯਕੀ
ਪਰਿਪਾਟੀਮੇਂ ਦੋ ਸਮਰ੍ਥ ਮੁਨਿਵਰ ਹੁਏ– ਏਕ ਸ਼੍ਰੀ ਧਰਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯ ਔਰ ਦੂਸਰੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਣਧਰਾਚਾਰ੍ਯ. ਉਨਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ
ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਨਕੀ ਪਰਂਪਰਾਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਆਚਾਰ੍ਯੋਨੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਰਚਨਾ ਕੀ ਔਰ ਵੀਰ ਭਗਵਾਨਕੇ ਉਪਦੇਸ਼ਕਾ
ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨ ਰਖਾ.
ਸ਼੍ਰੀ ਧਰਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਨੇ ਆਗ੍ਰਾਯਣੀਪੂਰ੍ਵਕੇ ਪਂਚਮ ਵਸ੍ਤੁ ਅਧਿਕਾਰਕੇ ਮਹਾਕਰ੍ਮਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿ ਨਾਮਕ ਚਤੁਰ੍ਥ ਪ੍ਰਾਭ੍ਰੁਤਕਾ
ਜਯਧਵਲ, ਗੋਮ੍ਮਟਸਾਰ, ਲਬ੍ਧਿਸਾਰ, ਕ੍ਸ਼ਪਣਾਸਾਰ ਆਦਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਰਚਨਾ ਕੀ. ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਥਮ
ਸ਼੍ਰੁਤਸ੍ਕਂਧਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੁਈ. ਉਸਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯਤਃ ਜੀਵ ਔਰ ਕਰ੍ਮਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੀ ਆਤ੍ਮਾਕੀ
ਸਂਸਾਰਪਰ੍ਯਾਯਕਾ –ਗੁਣਸ੍ਥਾਨ, ਮਾਰ੍ਗਣਾਸ੍ਥਾਨ ਆਦਿਕਾ –ਵਰ੍ਣਨ ਹੈ, ਪਰ੍ਯਾਯਾਰ੍ਥਿਕ ਨਯਕੋ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਰਕੇ ਕਥਨ
ਹੈ. ਇਸ ਨਯਕੋ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਾਰ੍ਥਿਕ ਭੀ ਕਹਤੇ ਹੈ ਔਰ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਭਾਸ਼ਾਮੇਂ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯ ਅਥਵਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਕਹਾ
ਜਾਤਾ ਹੈ.
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਣਧਰਾਚਾਰ੍ਯਕੋ ਜ੍ਞਾਨਪ੍ਰਵਾਦਪੂਰ੍ਵਕੇ ਦਸ਼ਮ ਵਸ੍ਤੁਕੇ ਤ੍ਰੁਤੀਯ ਪ੍ਰਾਭ੍ਰੁਤਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਥਾ. ਉਸ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂਸੇ
ਚਲੇ ਆਨੇਵਾਲਾ ਜ੍ਞਾਨ ਆਚਾਰ੍ਯ – ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਆ. ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ, ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ, ਸਮਯਸਾਰ, ਨਿਯਮਸਾਰ, ਅਸ਼੍ਟਪਾਹੁੜ ਆਦਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਰਚਨਾ ਕੀ. ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਦ੍ਵਿਤੀਯ ਸ਼੍ਰੁਤਸ੍ਕਂਧਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੁਈ. ਉਸਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯਤਯਾ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪ੍ਰਧਾਨਤਾਪੂਰ੍ਵਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਾਰ੍ਥਿਕ ਨਯਸੇ
ਕਥਨ ਹੈ, ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਵਰ੍ਣਨ ਹੈ.
Page -17 of 264
PDF/HTML Page 12 of 293
single page version
ਜੈਨਧਰ੍ਮੋਸ੍ਤੁ ਮਂਗਲਂਮ੍..’– ਯਹ ਸ਼੍ਲੋਕ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦਿਗਮ੍ਬਰ ਜੈਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਪਠਨਕੇ ਪ੍ਰਾਰਮ੍ਭਮੇਂ ਮਂਗਲਾਚਰਣਰੂਪਸੇ
ਬੋਲਤਾ ਹੈ. ਇਸਸੇ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰਸ੍ਵਾਮੀ ਔਰ ਗਣਧਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ
ਗੌਤਮਸ੍ਵਾਮੀਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਤੁਰ੍ਤ ਹੀ ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਕਾ ਸ੍ਥਾਨ ਆਤਾ ਹੈ. ਦਿਗਮ੍ਬਰ ਜੈਨ ਸਾਧੁ ਅਪਨੇਕੋ
ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਕੀ ਪਰਮ੍ਪਰਾਕਾ ਕਹਲਾਨੇਮੇਂ ਗੌਰਵ ਮਾਨਤੇ ਹੈਂ. ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍
ਗਣਧਰਦੇਵਕੇ ਵਚਨੋਂ ਜਿਤਨੇ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਣਭੂਤ ਮਾਨੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ. ਉਨਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਗ੍ਰਂਥਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯ ਅਪਨੇ
ਕਿਸੀ ਕਥਨਕੋ ਸਿਦ੍ਧ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਦੇਤੇ ਹੈਂ ਜਿਸਸੇ ਵਹ ਕਥਨ
ਨਿਰ੍ਵਿਵਾਦ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਉਨਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਲਿਖੇ ਗਯੇ ਗ੍ਰਂਥੋਂਮੇਂ ਉਨਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਮੇਂਸੇ ਬਹੁਤ ਅਵਤਰਣ ਲਿਏ
ਗਯੇ ਹੈਂ. ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਨੇ ਅਪਨੇ ਪਰਮਾਗਮੋਂਮੇਂ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰਦੇਵੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਰੂਪਿਤ ਉਤ੍ਤਮੋਤ੍ਤਮ
ਸਿਦ੍ਧਾਂਤੋਂਕੋ ਸੁਰਕ੍ਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਸ੍ਥਿਰ ਰਖਾ ਹੈ. ਵਿ੦ ਸਂ੦ ੯੯੦ ਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇਵਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਵਰ
ਅਪਨੇ ਦਰ੍ਸ਼ਨਸਾਰ ਨਾਮਕ ਗ੍ਰਂਥਮੇਂ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ
ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਥੀ, ਜਿਨ੍ਹੋਂਨੇ ਪੂਰ੍ਵ ਵਿਦੇਹਮੇਂ ਜਾਕਰ ਸੀਮਂਧਰਭਗਵਾਨਕੀ ਵਂਦਨਾ ਕੀ ਥੀ ਔਰ ਉਨਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਏ
ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜਿਨ੍ਹੋਂਨੇ ਭਾਰਤਵਰ੍ਸ਼ਕੇ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵੋਂਕੋ ਪ੍ਰਤਿਬੋਧਿਤ ਕਿਯਾ ਹੈ ਐਸੇ ਜੋ
ਜਿਨਚਨ੍ਦ੍ਰਸੁਰਿਭਟ੍ਟਾਰਕਕੇ ਪਟ੍ਟਕੇ ਆਭਰਣਰੂਪ ਕਲਿਕਾਲਸਰ੍ਵਜ੍ਞ
ਸ਼ਟ੍ਪ੍ਰਾਭ੍ਰੁਤਕੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੁਤਸਾਗਰਸੂਰਿਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਕੇ ਅਂਤਮੇਂ ਲਿਖਾ ਹੈ.
ਹੈ.
੧ ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੇ ਵਿਦੇਹ ਗਮਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਏਕ ਉਲ੍ਲੇਖ
੨ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖੋਂਕੇ ਲਿਯੇ ਦੇਖਿਯੇ ਆਗੇ ‘ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਉਲ੍ਲੇਖ’.
Page -16 of 264
PDF/HTML Page 13 of 293
single page version
ਅਨੇਕ ਆਤ੍ਮਾਰ੍ਥਿਯੋਂਕੋ ਆਤ੍ਮਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹੈਂ. ਉਨਕੇ ਸਮਯਸਾਰ, ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ, ਨਿਯਮਸਾਰ ਔਰ
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ ਨਾਮਕ ਉਤ੍ਤਮੋਤ੍ਤਮ ਪਰਮਾਗਮੋਂਮੇਂ ਹਜਾਰੋਂ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕਾ ਸਾਰ ਆਜਾਤਾ ਹੈ. ਭਗਵਾਨ
ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਲਿਖੇ ਗਯੇ ਅਨੇਕ ਗ੍ਰਂਥੋਂਕੇ ਬੀਜ ਇਨ ਪਰਮਾਗਮੋਂਮੇਂ ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ ਹੈਂ ਐਸਾ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਿਸੇ
ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਨੇ ਪਰ ਜ੍ਞਾਤ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਸਮਯਸਾਰ ਇਸ ਭਰਤਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕਾ ਸਰ੍ਵੋਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਪਰਮਾਗਮ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ ਨਵ
ਤਤ੍ਤ੍ਵੋਂਕਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੀ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਿਸੇ ਨਿਰੂਪਣ ਕਰਕੇ ਜੀਵਕਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਰੂਪ ਸਰ੍ਵ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ–ਆਗਮ, ਯੁਕ੍ਤਿ, ਅਨੁਭਵ
ਔਰ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸੇ–ਅਤਿ ਵਿਸ੍ਤਾਰਪੂਰ੍ਵਕ ਸਮਝਾਯਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਮੇਂ ਉਸਕੇ ਨਾਮਾਨੁਸਾਰ ਜਿਨਪ੍ਰਵਚਨਕਾ
ਸਾਰ ਸਂਗ੍ਰੁਹਿਤ ਕਿਯਾ ਹੈ ਤਥਾ ਉਸੇ ਜ੍ਞਾਨਤਤ੍ਤ੍ਵ, ਜ੍ਞੇਯਤਤ੍ਤ੍ਵ ਔਰ ਚਰਣਾਨੁਯੋਗਕੇ ਤੀਨ ਅਧਿਕਾਰੋਂਮੇਂ ਵਿਭਾਜਿਤ
ਕਰ ਦਿਯਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਯਮਸਾਰਮੇਂ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਨਿਰੂਪਣ ਹੈ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਯਸਾਰਮੇਂ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਨਵ ਤਤ੍ਤ੍ਵੋਂਂਕਾ ਨਿਰੂਪਣ ਕਿਯਾ ਹੈ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਿਯਮਸਾਰਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯਤਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਜੀਵ, ਅਜੀਵ,
ਸ਼ੁਦ੍ਧਭਾਵ, ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਮਣ, ਪ੍ਰਤ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ, ਆਲੋਚਨਾ, ਪ੍ਰਾਯਸ਼੍ਚਿਤ, ਸਮਾਧਿ, ਭਕ੍ਤਿ, ਆਵਸ਼੍ਯਕ, ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗ
ਆਦਿਕਾ ਵਰ੍ਣਨ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹਮੇਂ ਕਾਲ ਸਹਿਤ ਪਾਁਚ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯੋਂਕਾ
ਵਸ੍ਤੁਤਤ੍ਤ੍ਵਕਾ ਸਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈਃ–
ਨਿਤ੍ਯ ਹੈ. ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਵਸ੍ਤੁ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਸ਼ਣ ਅਪਨੇਮੇਂ ਅਪਨਾ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਤੀ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਵੀਨ ਦਸ਼ਾਐਂ–
ਅਵਸ੍ਥਾਯੇਂ–ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਧਾਰਣ ਕਰਤੀ ਹੈਂ ਤਥਾਪਿ ਵੇ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਐਸੀ ਮਰ੍ਯਾਦਾਮੇਂ ਰਹਕਰ ਹੋਤੀ ਹੈਂ ਕਿ ਵਸ੍ਤੁ ਅਪਨੀ
ਜਾਤਿਕੋ ਨਹੀਂ ਛੋੜਤੀ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਸਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਯੋਂਮੇਂਸੇ ਏਕ ਭੀ ਕਮ–ਅਧਿਕ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ. ਵਸ੍ਤੁਓਂਕੀ [–
ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੀ] ਭਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨ ਸ਼ਕ੍ਤਿਯੋਂਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਉਨਕੀ [–ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੀ] ਛਹ ਜਾਤਿਯਾਁ ਹੈਃ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯ,
ਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਅਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਆਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ. ਜਿਸਮੇਂ ਸਦਾ ਜ੍ਞਾਨ, ਦਰ੍ਸ਼ਨ, ਚਾਰਿਤ੍ਰ, ਸੁਖ ਆਦਿ
ਅਨਂਤ ਗੁਣ [–ਸ਼ਕ੍ਤਿਯਾਁ] ਹੋ ਵਹ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ; ਜਿਸਮੇਂ ਸਦਾ ਵਰ੍ਣ, ਗਂਧ, ਰਸ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਆਦਿ ਅਨਂਤ ਗੁਣ ਹੋ
ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ; ਸ਼ੇਸ਼ ਚਾਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਗੁਣ ਅਨੁਕ੍ਰਮਸੇ ਗਤਿਹੇਤੁਤ੍ਵ, ਸ੍ਥਿਤਿਹੇਤੁਤ੍ਵ, ਅਵਗਾਹਹੇਤੁਤ੍ਵ
ਤਥਾ ਵਰ੍ਤਨਾਹੇਤੁਤ੍ਵ ਹੈੇ. ਇਨ ਛਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਮੇਂਸੇ ਪ੍ਰਥਮ ਪਾਁਚ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸਤ੍ ਹੋਨੇਸੇ ਤਥਾ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਅਥਵਾ ਵ੍ਯਕ੍ਤਿ–
ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਵਾਲੇ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਅਸ੍ਤਿਕਾਯ’ ਹੈ; ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ‘ਅਸ੍ਤਿ’ ਹੈ ‘ਕਾਯ’ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਹੈਂ; ਵੇ ਪਰਮਾਰ੍ਥਤਃ ਕਭੀ ਏਕ ਦੂਸਰੇਸੇ ਮਿਲਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈਂ, ਭਿਨ੍ਨ ਹੀ ਰਹਤੇ ਹੈਂ.
ਦੇਵ, ਮਨੁਸ਼੍ਯ, ਤਿਰ੍ਯਂਞ੍ਚ, ਨਾਰਕ, ਏਕੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਦ੍ਵੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਆਦਿ ਜੀਵੋਂਮੇਂ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲ ਮਾਨੋ ਮਿਲ ਗਯੇ
ਹੋਂ ਐਸਾ ਲਗਤਾ ਹੈਂ ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਵੇ ਬਿਲਕੁਲ ਪ੍ਰੁਥਕ ਹੈਂ. ਸਰ੍ਵ ਜੀਵ ਅਨਨ੍ਤ
ਜ੍ਞਾਨਸੁਖਕੀ ਨਿਧਿ ਹੈ
ਤਥਾਪਿ, ਪਰ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਨ੍ਹੇਂ ਕੁਛ ਸੁਖਦੁਃਖ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਤਥਾਪਿ, ਸਂਸਾਰੀ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਜੀਵ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲਸੇ
ਸ੍ਵਤਃ ਅਜ੍ਞਾਨਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਕਰ ਅਪਨੇ ਜ੍ਞਾਨਾਨਂਦਸ੍ਵਭਾਵਕੋ, ਪਰਿਪੂਰ੍ਣਤਾਕੋ, ਸ੍ਵਾਤਂਕ੍ਰ੍ਯਕੋ ਏਵਂ
Page -15 of 264
PDF/HTML Page 14 of 293
single page version
ਕਰਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ; ਜੀਵਕੇ ਐਸੇ ਭਾਵੋਂਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਤਃ ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿਕਰ੍ਮਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ
ਹੋਕਰ ਜੀਵਕੇ ਸਾਥ ਸਂਯੋਗਮੇਂ ਆਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਇਸਲਿਯੇ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲਸੇ ਜੀਵਕੋ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਦੇਹਕਾ ਸਂਯੋਗ
ਹੋਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਪਰਂਤੁ ਜੀਵ ਔਰ ਦੇਹਕੇ ਸਂਯੋਗਮੇਂ ਭੀ ਜੀਵ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲ ਬਿਲਕੁਲ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਹੈਂ ਤਥਾ ਉਨਕੇ
ਕਾਰ੍ਯ ਭੀ ਏਕ ਦੂਸਰੇਸੇ ਬਿਲਕੁਲ ਭਿਨ੍ਨ ਏਵਂ ਨਿਰਪੇਕ੍ਸ਼ ਹੈਂ–– ਐਸਾ ਜਿਨੇਂਦ੍ਰੋਂਨੇ ਦੇਖਾ ਹੈ, ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨਿਯੋਨੇ ਜਾਨਾ
ਹੈ ਔਰ ਅਨੁਮਾਨਗਮ੍ਯ ਭੀ ਹੈ. ਜੀਵ ਕੇਵਲ ਭ੍ਰਾਂਤਿਕੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਦੇਹਕੀ ਦਸ਼ਾਸੇ ਤਥਾ ਇਸ਼੍ਟ–ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਪਰ
ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸੇ ਅਪਨੇ ਕੋ ਸੁਖੀ ਦੁਃਖੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ. ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਅਪਨੇ ਸੁਖਗੁਣਕੀ ਵਿਕਾਰੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ
ਹੋਕਰ ਵਹ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲਸੇ ਦੁਃਖੀ ਹੋ ਰਹਾ ਹੈ.
ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮੋਂਕਾ ਆਸ੍ਰਵਣ ਏਵਂ ਬਂਧਨ ਤਥਾ ਉਨਕਾ ਰੁਕਨਾ, ਖਿਰਨਾ ਔਰ ਸਰ੍ਵਥਾ ਛੂਟਨਾ
ਹੋਤਾ ਹੈ. ਇਨ ਭਾਵੋਂਕੋ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਜਿਨੇਨ੍ਦ੍ਰਭਗਵਂਤੋਅਨੇ ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਹਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿਯਾ ਹੈ. ਇਨ ਨਵ
ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ਰੂਪਸੇ ਸਮਝਨੇਪਰ, ਜੀਵਕੋ ਕ੍ਯਾ ਹਿਤਰੂਪ ਹੈ, ਕ੍ਯਾ ਅਹਿਤਰੂਪ ਹੈ, ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਪਰਮ ਹਿਤ
ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਜੀਵਕੋ ਕ੍ਯਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ, ਪਰ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ ਅਪਨਾ ਕ੍ਯਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੈ–ਇਤ੍ਯਾਦਿ
ਬਾਤੇ ਯਥਾਰ੍ਥਰੂਪਸੇ ਸਮਝਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ ਔਰ ਅਪਨਾ ਸੁਖ ਅਪਨੇਮੇਂ ਹੀ ਜਾਨਕਰ, ਅਪਨੀ ਸਰ੍ਵ ਪਰ੍ਯਾਯੋਮੇਂ ਭੀ
ਜ੍ਞਾਨਾਨਂਦਸ੍ਵਭਾਵੀ ਨਿਜ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਸਾਮਾਨ੍ਯ ਸਦਾ ਏਕਰੂਪ ਜਾਨਕਰ, ਤੇ ਅਨਾਦਿ–ਅਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਐਸੇ ਕਲ੍ਯਾਣਬੀਜ
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਕੋ ਤਥਾ ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਉਨਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ ਹੋਨੇਪਰ ਜੀਵ ਅਪਨੇਕੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ
ਕ੍ਰੁਤਕ੍ਰੁਤ੍ਯ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਉਸ ਕ੍ਰੁਤਕ੍ਰੁਤ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ ਆਸ਼੍ਰਯ ਕਰਨੇਸੇ ਹੀ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਸੁਖਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ–
ਮੋਕ੍ਸ਼–ਹੋਤੀ ਹੈ ਐਸਾ ਸਮਝਤਾ ਹੈ.
ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਮਧ੍ਯਮ ਆਲਮ੍ਬਨਰੂਪ ਆਂਸ਼ਿਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ ਹੈ ਵਹ ਕਰ੍ਮੋਂਕੇ ਅਟਕਨੇ ਖਿਰਨੇਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੋਤੀ
ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਿਰੂਪ ਅਂਸ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ ਵਹ ਸ਼੍ਰਾਵਕਕੇ ਦੇਸ਼ਵ੍ਰਤਾਦਿਰੂਪਸੇ ਤਥਾ ਮੁਨਿਕੇ ਮਹਾਵ੍ਰਤਾਦਿਰੂਪਸੇ
ਦੇਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਰ੍ਮਬਂਧਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਅਨੁਕ੍ਰਮਸੇ ਵਹ ਜੀਵ ਜ੍ਞਾਨਾਨਂਦਸ੍ਵਭਾਵੀ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਅਤਿ ਉਗ੍ਰਰੂਪਸੇ ਅਵਲਂਬਨ ਕਰਕੇ, ਸਰ੍ਵ ਵਿਕਲ੍ਪੋਂਸੇ ਛੂਟਕਰ, ਸਰ੍ਵ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ ਰਹਿਤ ਹੋਕਰ,
ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ, ਆਯੁਸ਼੍ਯ ਪੂਰ੍ਣ ਹੋਨੇ ਪਰ ਦੇਹਾਦਿਸਂਯੋਗਸੇ ਵਿਮੁਕ੍ਤ ਹੋਕਰ, ਸਦਾਕਾਲ ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ
ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪਸੇ ਔਰ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਅਨਨ੍ਤ ਅਵ੍ਯਾਬਾਧ ਆਨਂਦਰੂਪਸੇ ਰਹਤਾ ਹੈ.
ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵ ਅਨਾਦਿਕਾਲੀਨ ਭਂਯਕਰ ਦੁਃਖਸੇ ਛੂਟ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ. ਜਬ ਤਕ ਜੀਵ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਨਹੀਂ
ਸਮਝ ਪਾਤਾ ਤਬ ਤਕ ਅਨ੍ਯ ਲਾਖ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨੋਂਸੇ ਭੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਉਪਾਯ ਉਸਕੇ ਹਾਥ ਨਹੀਂ ਲਾਗਤਾ. ਇਸਲਿਯੇ
ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮੇਂ ਸਰ੍ਵ ਪ੍ਰਥਮ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯ ਔਰ ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਸਮਝਾਯਾ ਗਯਾ ਹੈ ਜਿਸਸੇ ਕਿ ਜੀਵ
ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਸਮਝਕਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਮੂਲਭੂਤ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ.
Page -14 of 264
PDF/HTML Page 15 of 293
single page version
ਯਹ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ. ਇਸ ਅਧਿਕਾਰਕਾ ਰਸਾਸ੍ਵਾਦਨ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਮਾਨੋਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਤ੍ਰੁਪ੍ਤਿ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ.
ਇਸਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯਤਃ ਵੀਤਰਾਗ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ–ਸ੍ਵਸਮਯਕਾ–ਸ਼ੁਦ੍ਧਮੁਨਿਦਸ਼ਾਕਾ–ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਭਾਵਵਾਹੀ ਮਧੁਰ
ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨ ਹੈ, ਤਥਾ ਮੁਨਿਕੋ ਸਰਾਗ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਆਂਸ਼ਿਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਕੇ ਸਾਥ ਸਾਥ ਕੈਸੇ ਸ਼ੁਭ ਭਾਵੋਂਕਾ
ਸੁਮੇਲ ਅਵਸ਼੍ਯ ਹੋਤਾ ਹੀ ਹੈ ਉਸਕਾ ਭੀ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਨਿਰ੍ਦੇਸ਼ ਹੈ. ਜਿਨਕੇ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਵੀਤਰਾਗਤਾਕੀ ਭਾਵਨਾ ਕਾ ਮਂਥਨ
ਹੋਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ ਐਸੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰ ਔਰ ਟੀਕਾਕਾਰ ਮੁਨੀਂਦ੍ਰੋਂਨੇ ਇਸ ਅਧਿਕਾਰਮੇਂ ਮਾਨੋਂ ਸ਼ਾਂਤ ਵੀਤਰਾਗ ਰਸਕੀ
ਸਰਿਤਾ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਕੀ ਹੈ. ਧੀਰ ਗਮ੍ਭੀਰ ਗਤਿਸੇ ਬਹਤੀ ਹੁਈ ਉਸ ਸ਼ਾਂਤਰਸਕੀ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਗਂਗਾਮੇਂ ਸ੍ਨਾਨ ਕਰਨੇਸੇ
ਤਤ੍ਤ੍ਵਜਿਜ੍ਞਾਸੁ ਭਾਵੁਕ ਜੀਵ ਸ਼ੀਤਲਤਾਭੀਭੂਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਉਨਕਾ ਹ੍ਰੁਦਯ ਸ਼ਾਂਤ–ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਕਰ ਮੁਨਿਯੋਂਕੀ
ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਮੂਲਕ ਸਹਜਸ਼ੁਦ੍ਧ ਉਦਾਸੀਨ ਦਸ਼ਾਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਬਹੁਮਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਨਮਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਇਸ ਅਧਿਕਾਰ ਪਰ
ਮਨਨ ਕਰਨੇਸੇ ਸੁਪਾਤ੍ਰ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁ ਜੀਵੋਂ ਕੋ ਸਮਝਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ ਸਹਜ ਦਸ਼ਾਕਾ
ਅਂਸ਼ ਪ੍ਰਗਟ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਉਪਾਯਕਾ ਅਂਸ਼ ਭੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ.
ਇਤਨੀ ਅਪਾਰ ਗਹਰਾਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸੇ ਮਾਪਤੇ ਹੁਏ ਅਪਨੀ ਹੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਕਾ ਮਾਪ ਨਿਕਲ ਆਤਾ ਹੈ. ਇਨ ਸਾਰਗਂਭੀਰ
ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੇ ਰਚਯਿਤਾ ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਪਾਲੁ ਅਚਾਰ੍ਯਭਗਵਾਨਕੀ ਕੋਈ ਪਰਮ ਅਲੌਕਿਕ ਸਾਮਰ੍ਥ੍ਯ ਹੈ. ਪਰਮ ਅਦ੍ਭੂਤ
ਸਾਤਿਸ਼ਯ ਅਂਤਰ੍ਬਾਹ੍ਯ ਯੋਗੋਂਕੇ ਬਿਨਾ ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਰਚਨਾ ਸ਼ਕਯ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਵਾਣੀ ਤਰਤੇ ਹੁਏ
ਪੁਰੁਸ਼ਕੀ ਵਾਣੀ ਹੈ ਐਸਾ ਹਮ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਜਾਨਤੇ ਹੈਂ. ਇਨਕੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗਾਥਾ ਛਠ੍ਠੇ–ਸਾਤਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਝੁਲਨੇਵਾਲੇ
ਮਹਾਮੁਨੀਕੇ ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਮੇਂਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਈ ਹੈ. ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੇ ਰਚਯਿਤਾ ਭਗਵਾਨ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ
ਮਹਾਵਿਦੇਹਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਵੀਤਰਾਗ ਸ਼੍ਰੀ ਸੀਮਂਧਰਭਗਵਾਨਕੇ ਸਮਵਸਰਣਮੇਂ ਗਯੇ ਥੇ ਔਰ ਵੇ ਵਹਾਁ ਆਠ ਦਿਨ ਤਕ
ਰਹੇ ਥੇ ਯਹ ਬਾਤ ਯਥਾਤਥ੍ਯ ਹੈ, ਅਕ੍ਸ਼ਰਸ਼ਃ ਸਤ੍ਯ ਹੈ, ਪ੍ਰਮਾਣਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਉਨ ਪਰਮੋਪਕਾਰੀ ਆਚਾਰ੍ਯਭਗਵਾਨ ਦ੍ਵਾਰਾ
ਰਚੇ ਗਯੇ ਸਮਯਸਾਰਾਦਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਮੇਂ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰਦੇਵਕੀ ਊਁ
ਹੈਂ; ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਸਮਯਸਾਰਕੀ ਤਥਾ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਕੀ ਟੀਕਾ ਭੀ ਲਿਖੀ ਹੈ ਔਰ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸਾਰ, ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥਸਿਦ੍ਧਯੁਪਾਯ
ਆਦਿ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਗ੍ਰਂਥ ਭੀ ਰਚੇ ਹੈਂ. ਉਨਕੀ ਟੀਕਾਓਂ ਜੈਸੀ ਟੀਕਾ ਅਭੀ ਤਕ ਅਨ੍ਯ ਕਿਸੀ ਜੈਨ ਗ੍ਰਂਥਕੀ ਨਹੀਂ
ਲਿਖੀ ਗਯੀ ਹੈ. ਉਨਕੀ ਟੀਕਾਐਂ ਪਢਨੇਵਾਲੇ ਉਨਕੀ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕਤਾ, ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵ, ਪ੍ਰਖਰ ਵਿਦ੍ਵਤ੍ਤਾ,
ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਰੂਪਕੀ ਨ੍ਯਾਯਸੇ ਸਿਦ੍ਧ ਕਰਨੇਕੀ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸ਼ਕ੍ਤਿ, ਜਿਨਸ਼ਾਸਨਕਾ ਸਾਤਿਸ਼ਯ ਅਗਾਧ ਜ੍ਞਾਨ,
ਨਿਸ਼੍ਚਯ–ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾ ਸਂਧਿਬਦ੍ਧ ਨਿਰੂਪਣ ਕਰਨੇਕੀ ਵਿਰਲ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਮ ਕਾਵ੍ਯਸ਼ਕ੍ਤਿਕੀ ਸਮ੍ਪੂਣਰ ਪ੍ਰਤੀਤਿ
ਹੋ ਜਾਤੀ ਹੈ. ਅਤਿ ਸਂਕ੍ਸ਼ੇਪਮੇਂ ਗਂਭੀਰ ਰਹਸ੍ਯ ਭਰ ਦੇਨੇਕੀ ਉਨਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾਨੋਂਕੋ ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯਚਕਿਤ ਕਰ ਦੇਤੀ
ਹੈ. ਉਨਕੀ ਦੈਵੀ ਟੀਕਾਐਂ ਸ਼੍ਰੁਤਕੇਵਲੀਕੇ ਵਚਨ ਸਮਾਨ ਹੈਂ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੂਲ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰਨਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਅਨੁਭਵ–
ਯੁਕ੍ਤਿ ਆਦਿ ਸਮਸ੍ਤ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧਿਸੇ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੈਂ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਟੀਕਾਕਾਰਕੀ ਟੀਕਾਐਂ ਭੀ ਉ
ਕਿਯਾ ਹੈ ਔਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਨੇ ਵ–ਮਾਨੋਂ ਵੇ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਭਗਵਾਨਕੇ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟ ਹੋ ਗਯੇ ਹੋਂ
Page -13 of 264
PDF/HTML Page 16 of 293
single page version
ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੇ ਰਚੇ ਹੁਏ ਕਾਵ੍ਯ ਭੀ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸ ਏਵਂ ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਕੀ ਮਸ੍ਤੀਸੇ ਭਰਪੂਰ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ
ਸਮਯਸਾਰਕੀ ਟੀਕਾਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲੇ ਕਾਵ੍ਯੋਂਂ
ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕੋਂਕੇ ਹ੍ਰੁਦ੍ਤਂਤ੍ਰੀਕੋ ਝਂਕ੍ਰੁਤ ਕਰ ਦੇਤੇ ਹੈਂ. ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਕਵਿਕੇ ਰੂਪਮੇਂਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕਾ ਸ੍ਥਾਨ
ਅਦ੍ਵਿਤੀਯ ਹੈ.
ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾ ਲਿਖੀ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਪਾਂਡੇ ਹੇਮਰਾਜਜੀਨੇ ਸਮਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਕਾ ਭਾਵਾਰ੍ਥ
ਮਂਡਲ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹਿਂਦੀ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਮੇਂ ਮੂਲ ਗਾਥਾਐਂ, ਦੋਨੋਂ ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਐਂ ਔਰ ਸ਼੍ਰੀ ਹੇਮਰਾਜਜੀਕ੍ਰੁਤ
ਬਾਲਾਵਬੋਧਭਾਸ਼ਾਟੀਕਾ
ਗੁਜਰਾਤੀ ਪਦ੍ਯਾਨੁਵਾਦ, ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਸਮਯਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ ਟੀਕਾ ਔਰ ਉਸ ਗਾਥਾ–ਟੀਕਾਕਾ ਅਕ੍ਸ਼ਰਸ਼ਃ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਨੁਵਾਦ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ, ਜਿਸਕਾ ਯਹ ਹਿਨ੍ਦੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ. ਜਹਾਁ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
ਅਨੇਕ ਸ੍ਥਾਨੋਂਪਰ ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਅਤਿਸ਼ਯ ਉਪਯੋਗੀ ਹੁਈ ਹੈ; ਕੁਛ ਸ੍ਥਾਨੋਂਪਰ ਤੋ
ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕੇ ਕਿਸੀ ਕਿਸੀ ਭਾਗਕਾ ਅਕ੍ਸ਼ਰਸ਼ਃ ਅਨੁਵਾਦ ਹੀ ‘ਭਾਵਾਰ੍ਥ’ ਅਥਵਾ ਟਿਪ੍ਪਣੀ ਰੂਪਮੇਂ ਕਿਯਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ
ਹੇਮਰਾਜਜੀਕ੍ਰੁਤ ਬਾਲਾਵਬੋਧਭਾਸ਼ਾਟੀਕਾਕਾ ਆਧਾਰ ਭੀ ਕਿਸੀ ਸ੍ਥਾਨਪਰ ਲਿਯਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਮਸ਼੍ਰੁਤਪ੍ਰਭਾਵਕ
ਮਂਡਲ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਮੇਂ ਛਪੀਹੁਈ ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਕਾ ਹਸ੍ਤਲਿਖਿਤ ਪ੍ਰਤਿਯੋਂਕੇ ਸਾਥ ਮਿਲਾਨ
ਕਰਨੇਪਰ ਉਸਮੇਂ ਕਹੀਂ ਅਲ੍ਪ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਿਯਾਁ ਦਿਖਾਈ ਦੀ ਵੇ ਇਸਮੇਂ ਸੁਧਾਰਲੀ ਗਈ ਹੈਂ.
ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਮੁਝੇ ਪੂਜ੍ਯਪਾਦ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵਸੇ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਈ ਹੈ. ਪਰਮੋਪਕਾਰੀ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵਕੇ ਪਵਿਤ੍ਰ ਜੀਵਨਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼
ਪਰਿਚਯ ਬਿਨਾ ਤਥਾ ਉਨਕੇ ਆਧ੍ਯਾਤ੍ਮਿਕ ਉਪਦੇਸ਼ਕੇ ਬਿਨਾ ਇਸ ਪਾਮਰਕੋ ਜਿਨਵਾਣੀਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਲੇਸ਼ ਭੀ ਭਕ੍ਤਿ
ਯਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਕਹਾਁਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੀ? ਭਗਵਾਨ ਕੁਂਦਕੁਂਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਔਰ ਉਨਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਲੇਸ਼ ਭੀ ਮਹਿਮਾ ਕਹਾਁਸੇ
ਆਤੀ ਔਰ ਉਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਕਾ ਅਰ੍ਥ ਸਮਝਨੇਕੀ ਲੇਸ਼ ਭੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਕਹਾਁਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੀ? ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨੁਵਾਦਕੀ
ਸਮਸ੍ਤ ਸ਼ਕ੍ਤਿਕਾ ਮੂਲ ਸ਼੍ਰੀ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵ ਹੀ ਹੋਨੇਸੇ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਤੋ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵਕੀ ਅਮ੍ਰੁਤਵਾਣੀਕਾ ਸ੍ਤ੍ਰੋਤ ਹੀ
––ਉਨਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਅਨਮੋਲ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੀ–ਯਥਾਸਮਯ ਇਸ ਅਨੁਵਾਦਰੂਪਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੁਆ ਹੈ. ਜਿਨਕੇ
ਸ਼ਕ੍ਤਿਸਿਂਚਨ ਤਥਾ ਛਤ੍ਰਛਾਯਾਸੇ ਮੈਨੇ ਇਸ ਗਹਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾ ਅਨੁਵਾਦਕਾ ਸਾਹਸ ਕਿਯਾ ਥਾ ਔਰ ਜਿਨਕੀ
ਕ੍ਰੁਪਾਸੇ ਵਹ ਨਿਰ੍ਵਿਧ੍ਨ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਆ ਹੈ ਉਨ ਪਰਮਪੂਜ੍ਯ ਪਰਮੋਪਕਾਰੀ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵ
Page -12 of 264
PDF/HTML Page 17 of 293
single page version
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹਮੇਂ ਉਪਦੇਸ਼ਿਤ ਵੀਤਰਾਗਵਿਜ੍ਞਾਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਬਹੁਮਾਨ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਕੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੁਏ ਹੈਂ, ਐਸੀ
ਪਰਮ ਪੂਜ੍ਯ ਬਹਿਨਸ਼੍ਰੀਕੇ ਚਰਣਕਮਮੇਂ ਯਹ ਹ੍ਰੁਦਯ ਨਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਵ੍ਯਵਸਾਯੋਂਮੇਂਸੇ ਸਮਯ ਨਿਕਾਲਕਰ ਸਮਸ੍ਤ ਅਨੁਵਾਦਕੀ ਸੁਕ੍ਸ਼੍ਮਤਾਸੇ ਜਾਁਚਕੀ ਹੈ, ਯਥੋਚਿਤ ਸੂਚਨਾਯੇਂ ਦੀ ਹੈ
ਔਰ ਅਨੁਵਾਦਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲੀ ਛੋਟੀ–ਬੜੀ ਕਠਿਨਾਈਯੋਂਕਾ ਅਪਨੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਜ੍ਞਾਨਸੇ ਨਿਰਾਕਰਣ ਕਿਯਾ ਹੈ.
ਉਨਕੀ ਸੂਚਨਾਏਁ ਮੇਰੇ ਲਿਯੇ ਅਤਿ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਦ੍ਧ ਹੁਈ ਹੈ. ਬ੍ਰਮ੍ਹਚਾਰੀ ਭਾਈਸ਼੍ਰੀ ਚਂਦੁਲਾਲਭਾਈਨੇ ਸਮਸ੍ਤ
ਅਨੁਵਾਦਕੋ ਅਤਿ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤਾਸੇ ਜਾਁਚਕਰ ਉਪਯੋਗੀ ਸੂਚਨਾਐਂ ਦੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਪਰੀਸ਼੍ਰਮਪੂਰ੍ਵਕ ਹਸ੍ਤਲਿਖਿਤ
ਪ੍ਰਤਿਯੋਂਕੇ ਆਧਾਰਸੇ ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾ ਸੁਧਾਰੀ ਹੈ, ਅਨੁਕ੍ਰਮਣਿਕਾ, ਗਾਥਾਸੂਚੀ, ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਪਤ੍ਰ ਆਦਿ ਤੈਯਾਰ ਕਿਯੇ
ਹੈਂ, ਤਥਾ ਅਤ੍ਯਂਤ ਸਾਵਧਾਨੀਸੇ ‘ਪ੍ਰੂਫ’ ਸਂਸ਼ੋਧਨ ਕਿਯਾ ਹੈ––ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਤਿ ਪਰਿਸ਼੍ਰਮ ਏਵਂ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰ੍ਵਕ
ਸਰ੍ਵਤੋਮੁਖੀ ਸਹਾਯਤਾ ਕੀ ਹੈੇ. ਦੋਨੋਂ ਸਜ੍ਜਨੋਂਕੀ ਸਹਾਯਤਾਕੇ ਲਿਯੇ ਮੈਂ ਉਨਕਾ ਅਂਤਃਕਰਣਪੂਰ੍ਵਕ ਆਭਾਰ
ਮਾਨਤਾ ਹੂਁ. ਉਨਕੀ ਹਾਰ੍ਦਿਕ ਸਹਾਯਤਾਕੇ ਬਿਨਾ ਇਸ ਅਨੁਵਾਦਮੇਂ ਅਨੇਕ ਤ੍ਰੁਟਿਯਾਁ ਰਹ ਜਾਤੀ. ਜਿਨ– ਜਿਨ
ਟੀਕਾਓਂ ਤਥਾ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕਾ ਮੈਨੇ ਆਧਾਰ ਲਿਯਾ ਹੈ ਉਨ ਸਬਕੇ ਰਚਯਿਤਾਓਂਕਾ ਭੀ ਮੈਂ ਰੁਣੀ ਹੂਁ.
ਯਹ ਅਨੁਵਾਦ ਮੈਨੇ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਭਕ੍ਤਿ ਏਵਂ ਗੁਰੁਦੇਵਕੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਸੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਕਰ,
ਸਾਵਧਾਨੀ ਰਖੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਮੂਲ ਆਸ਼ਯੋਂਮੇਂ ਕੋਈ ਪਰਿਵਰ੍ਤਨ ਨ ਹੋ ਜਾਯੇ. ਤਥਾਪਿ ਅਲ੍ਪਜ੍ਞਤਾਕੇ ਕਾਰਣ
ਇਸਮੇਂ ਕਹੀ ਆਸ਼ਯ–ਪਰਿਵਰ੍ਤਨਥਯੋ ਹੁਆ ਹੋ ਯਾ ਭੂਲੋ ਰਹ ਗਈ ਹੋ ਤੋ ਉਸਕੇ ਲਿਯੇ ਮੈਂ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ
ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯ–ਭਗਵਾਨ, ਟੀਕਾਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ, ਪਰਮਕ੍ਰੁਪਾਲੁ ਸ਼੍ਰੀ ਸਦ੍ਗੁਰੁਦੇਵ ਏਵਂ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁ
ਪਾਠਕੋਂਸੇ ਹਾਰ੍ਦਿਕ ਕ੍ਸ਼ਮਾ ਯਾਚਨਾ ਕਰਤਾ ਹੂਁ .
ਨਿਰ੍ਵਾਣਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ. ਇਸਕੇ ਆਸ਼ਯਕੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਸਮਝਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਨਿਮ੍ਨੋਕ੍ਤ ਬਾਤੋਂਕੋ ਲਕ੍ਸ਼ਮੇਂ
ਰਖਨਾ ਆਵਸ਼੍ਯਕ ਹੈਃ– ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮੇਂ ਕਤਿਪਯ ਕਥਨ ਸ੍ਵਾਸ਼੍ਰਿਤ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਕੇ ਹੈਂ
ਕਰਨਾ ਚਹਿਯੇ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਥਨੋਂਕਾ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਸਮਝਕਰ ਉਨਕਾ ਸਚ੍ਚਾ ਆਸ਼ਯ ਕ੍ਯਾ ਹੈ ਵਹ ਨਿਕਾਲਨਾ
ਚਾਹਿਯੇ. ਯਦਿ ਐਸਾ ਨ ਕਿਯਾ ਜਾਯਗਾ ਤੋ ਵਿਪਰੀਤ ਸਮਝ ਹੋਨੇਸੇ ਮਹਾ ਅਨਰ੍ਥ ਹੋਗਾ. ‘ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ
ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਹੈ. ਵਹ ਅਪਨੇ ਹੀ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੋ ਤਥਾ ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਕੋ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਵਹ ਗ੍ਰਹਣ–
ਤ੍ਯਾਗ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤਾ ਤਥਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਉਸੇ ਕੁਛ ਲਾਭ–ਹਾਨਿ ਯਾ ਸਹਾਯ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਤਾ .
––ਜੀਵਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ ਸਂਵਰ–ਨਿਰ੍ਜਰਾ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਹੈ ਔਰ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ ਆਸ੍ਰਵ–ਬਂਧਕੇ
ਕਾਰਣਭੂਤ ਹੈ.’– ਐਸੇ ਮੂਲਭੂਤ ਸਿਦ੍ਧਾਂਤੋਂਕੋ ਕਹੀਂ ਬਾਧਾ ਨ ਪਹੁਁਚੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਦੈਵ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਕਥਨੋਂਕਾ
ਅਰ੍ਥ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮੇਂ ਕੁਛ ਪਰਮਪ੍ਰਯੋਜਨਭੂਤ ਭਾਵੋਂਕਾ ਨਿਰੂਪਣ ਅਤਿ ਸਂਕ੍ਸ਼ੇਪਮੇਂ ਹੀ ਕਿਯਾ
ਗਯਾ ਹੈ
Page -11 of 264
PDF/HTML Page 18 of 293
single page version
ਅਭ੍ਯਾਸ ਦ੍ਵਾਰਾ ਕੀ ਜਾਵੇ ਤੋ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਓਂਕੋ ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਆਸ਼ਯ ਸਮਝਨੇਮੇਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਗਮਤਾ ਹੋਗੀ.
ਆਚਾਰ੍ਯਭਗਵਾਨਨੇ ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਿਕੇ ਹੇਤੁਸੇ ਤਥਾ ਮਾਰ੍ਗਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵਨਾਕੇ ਹੇਤੁਸੇ ਯਹ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਕਹਾ ਹੈ. ਹਮ ਇਸਕਾ ਅਧ੍ਯਯਨ ਕਰਕੇ, ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੀ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਤਾ ਸਮਝਕਰਕੇ, ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਕੋ ਯਥਾਰ੍ਥ
ਸਮਝ ਕਰਕੇ, ਚੈਤਨ੍ਯਗੁਣਮਯ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਸਾਮਾਨ੍ਯਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਕਰਕੇ, ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ–ਸਮ੍ਯਗ੍ਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟਾ ਕਰਕੇ,
ਮਾਰ੍ਗਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ, ਭਵਭ੍ਰਮਣਕੇ ਦੁਃਖੋਂਕਾ ਅਨ੍ਤ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰੇਂ ਯਹੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ. ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ
ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹਕੇ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਅਵਬੋਧਕੇ ਫਲਕਾ ਨਿਮ੍ਨੋਕ੍ਤ ਸ਼ਬ੍ਦੋਮੇਂ ਵਰ੍ਣਨ ਕਿਯਾ ਹੈਃ–‘ਜੋ ਪੁਰੁਸ਼ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ
ਵਸ੍ਤੁਤ੍ਤ੍ਵਕਾ ਕਥਨ ਕਰਨੇਵਾਲੇ ਇਸ ‘ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ’ ਕੋ ਅਰ੍ਥਤਃ ਅਰ੍ਥੀਰੂਪਸੇ ਜਾਨਕਰ, ਇਸੀਮੇਂ ਕਹੇ ਹੁਏ
ਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕਾਯਮੇਂ ਅਂਤਰ੍ਗਤ ਅਪਨੇਕੋ
ਸ੍ਵਰੂਪਵਿਕਾਰ ਆਰੋਪਿਤ ਹੈ ਐਸਾ ਅਪਨੇਕੋੇ
ਵਰ੍ਤਤ ਪਰਮਾਣੁਕੀ ਭਾਁਤਿ ਭਾਵੀ ਬਂਧਸੇ ਪਰਾਙ੍ਮੁਖ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ, ਪੂਰ੍ਵ ਬਂਧਸੇ ਛੂਟਤਾ ਹੁਆ, ਅਗ੍ਨਿਤਪ੍ਤ ਜਲਕੀ
ਦੁਃਸ੍ਥਿਤਿ ਸਮਾਨ ਜੋ ਦੁਃਖ ਉਸਸੇ ਪਰਿਮੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ.’
ਕਾਰ੍ਤਿਕ ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਣਾ ੪,
Page -10 of 264
PDF/HTML Page 19 of 293
single page version
ਹੈ, ਅਤਃ ਐਸੇ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਸੇ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਨਾ. ਤਥਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯ ਉਨ੍ਹੀਂੋ
ਯਥਾਵਤ੍ ਨਿਰੂਪਣ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਕਿਸੀ ਕੋ ਕਿਸੀ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਤਾ, ਅਤਃ ਐਸੇ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਸੇ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ ਹੋਤਾ
ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ.
ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਉਪਚਾਰ ਕਿਯਾ ਹੈ’ ਐਸਾ ਜਾਨਨਾ. ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਾਨਨੇਕਾ ਨਾਮ ਹੀ ਦੋਨੋਂ ਨਯੋਂਕਾ
ਗ੍ਰਹਣ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦੋਨੋਂ ਨਯੋਂਕੇ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਕੋ ਸਮਾਨ ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਜਾਨਕਰ ‘ਐਸਾ ਭੀ ਹੈ ਔਰ ਐਸਾ ਭੀ ਹੈ ’
ਐਸਾ ਭ੍ਰਮਰੂਪ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਨੇਸੇ ਤੋ ਦੋਨੋਂ ਨਯੋਂਕਾ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਕਹਾ ਹੈ.
ਤਹ ਵਵਹਾਰੇਣ ਵਿਣਾ ਪਰਮਤ੍ਥੁਵਏਸਣਮਸਕ੍ਕਂ..
ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ.
Page -9 of 264
PDF/HTML Page 20 of 293
single page version
ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੀ ਸਾਪੇਕ੍ਸ਼ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਨਰ–ਨਾਰਕ–ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀਕਾਯਾਦਿਰੂਪ ਜੀਵਕੇ ਭੇਦ ਕਿਯੇ,
ਤਬ ‘ਮਨੁਸ਼੍ਯ ਜੀਵ ਹੈ,’ ਨਾਰਕੀ ਜੀਵ ਹੈ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਉਨ੍ਹੇਂ ਜੀਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ; ਅਥਵਾ ਅਭੇਦ
ਵਸ੍ਤੁਮੇਂ ਭੇਦ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਕੇ ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਜੀਵਕੇ ਭੇਦ ਕਿਯੇ, ਤਬ ‘ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਜੀਵ ਹੈ,’
‘ਦੇਖਨੇਵਾਲਾ ਜੀਵ ਹੈ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਉਨ੍ਹੇਂਂ ਜੀਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ. ਔਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਤੋ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵ
ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਉਸੇ ਜੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤੇ, ਉਨਸੇੇ ਐਸਾ ਹੀ ਕਹਤੇ ਰਹੇਂ ਤੋ ਵੇ ਨਹੀਂ ਸਮਝੇਂਗੇ ; ਇਸਲਿਯੇ
ਉਨ੍ਹੇਂ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਜ੍ਞਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਮਿਟਾਨੇਕੀ ਸਾਪੇਕ੍ਸ਼ਤਾ
ਦ੍ਵਾਰਾ ਵ੍ਰਤ–ਸ਼ੀਲ–ਸਂਯਮਾਦਿਰੂਪ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯੇ, ਤਬ ਉਨ੍ਹੇਂ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ.
ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਬਿਨਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨ ਹੋਨਾ ਸਮਝਨਾ.
ਉਸੀਕੋ ਜੀਵ ਮਾਨਨਾ. ਜੀਵਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕਕੋ ਭੀ ਜੀਵ ਕਹਾ ਵਹ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ. ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ
ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਡੂਸਰਭ, ਅਭੇਦ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਭੇਦ
ਕਿਯੇ ਇਸਲਿਯੇ ਕਹੀਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਭੇਦਰੂਪ ਹੀ ਨ ਮਾਨ ਲੇਨਾ; ਭੇਦ ਤੋ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਹੈ. ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਆਤ੍ਮਾ
ਅਭੇਦ ਹੀ ਹੈ; ਉਸੀਕੋ ਜੀਵਵਸ੍ਤੁ ਮਾਨਨਾ. ਸਂਜ੍ਞਾ–ਸਂਖ੍ਯਾਦਿ ਭੇਦ ਕਹੇ ਵੇ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ ; ਪਰਮਾਥਸੇ ਵੇ
ਪ੍ਰੁਥਕ– ਪ੍ਰੁਥਕ ਨਹੀਂ ਹੈਂ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਪੁਨਸ਼੍ਚ, ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਮਿਟਾਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵ੍ਰਤ–
ਸ਼ੀਲ–ਸਂਯਮਾਦਿਕਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਇਸਲਿਯੇ ਕਹੀਂ ਉਨ੍ਹੀਂਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨ ਮਾਨ ਲੇਨਾ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ
ਗ੍ਰਹਣ–ਤ੍ਯਾਗ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਹੋ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਰ੍ਤਾ–ਹਰ੍ਤਾ ਹੋ ਜਾਯੇ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਿਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ
ਆਧੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈਂ. ਆਤ੍ਮਾ ਤੋ ਅਪਨੇ ਭਾਵ ਜੋ ਰਾਗਾਦਿਕ ਹੈ ਉਨ੍ਹੇਂ ਛੋੜਕਰ ਵੀਤਰਾਗੀ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ
ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵ ਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ. ਵੀਤਰਾਗਭਾਵੋਂਕੋ ਔਰ ਵ੍ਰਤਾਦਿਕਕੋ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਕਾਰ੍ਯਕਾਰਣਪਨਾ ਹੈ
ਇਸਲਿਯੇ ਵ੍ਰਤਾਦਿਕਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਹ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ. ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਬਾਹ੍ਯਕ੍ਰਿਯਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨਹੀਂ
ਹੈ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੋ ਅਂਗੀਕਾਰ ਨ ਕਰਨੇਕਾ ਸਮਝ
ਲੇਨਾ.