Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >

Tiny url for this page: http://samyakdarshan.org/GcwD5RA
Page 77 of 264
PDF/HTML Page 106 of 293


This shastra has been re-typed and there may be sporadic typing errors. If you have doubts, please consult the published printed book.

Hide bookmarks
background image
kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
[
77
paramanogatan mUrtadravyan vikalan visheSheNAvabudhyate tanmanaparyayagnAnam, yatsakalAvaraNAtyantakShaye
keval ev mUrtAmUrtadravyan sakalan visheSheNAvabudhyate tatsvAbhAvikan kevalagnAnam.
mithyAdarshanodayasahacharitamAbhinibodhikagnAnamev kumatignAnam, mithyAdarshanoday–sahacharitan
shrutagnAnamev kushrutagnAnam, mithyAdarshanodayasahacharitamavadhignAnamev vibhanggagnAnamiti svarUpAbhidhAnam.
itthan matignAnAdignAnopayogAShTakan vyAkhyAtam.. 41..
-----------------------------------------------------------------------------
visheShata avabodhan karatA hai vah svAbhAvik kevalagnAn hai, [6] mithyAdarshanake udayake sAthakA
AbhinibodhikagnAn hI kumatignAn hai, [7] mithyAdarshanake udayake sAthakA shrutagnAn hI kushrutagnAn hai,
[8] mithyAdarshanake udayake sAthakA avadhignAn hI vibhangagnAn hai. – is prakAr [gnAnopayogake
bhedonke] svarUpakA kathan hai.
is prakAr matignAnAdi ATh gnAnopayogonkA vyAkhyAn kiyA gayA.
bhAvArtha– pratham to, nimnAnusAr pAnch gnAnonkA svarUp hai–

nishchayanayase akhaNDa–ek–vishuddhagnAnamay aisA yah AtmA vyavahAranayase sansArAvasthAmen karmAvRutta
vartatA huA, matignAnAvaraNakA kShayopasham hone par, pAnch indriyon aur manase mUrta–amUrta vastuko
vikalparUpase jo jAnatA hai vah matignAn hai. vah tIn prakArakA hai upalabdhirUp, bhAvanArUp aur
upayogarUpa. matignAnAvaraNake kShayopashamase janit arthagrahaNashakti [–padArthako jAnanekI shakti] vah
upalabdhi hai, jAne hue padArthakA puna puna chintan vah bhAvanA hai aur ‘yah kAlA hai,’ ‘yah pIlA hai
’ ityAdirUpase arthagrahaNavyApAr [–padArthako jAnanekA vyApAr] vah upayog hai. usI prakAr vah
[matignAn] avagrah, IhA, avAy aur dhAraNArUp bhedon dvArA athavA koShThabuddhi, bIjabuddhi,
padAnusArIbuddhi tathA sambhinnashrotRutAbuddhi aise bhedon dvArA chAr prakArakA hai. [yahAn, aisA tAtparya grahaN
karanA chAhiye ki nirvikAr shuddha anubhUtike prati abhimukh jo matignAn vahI upAdeyabhUt ananta
sukhakA sAdhak honese nishchayase upAdey hai, usake sAdhanabhUt bahirang matignAn to vyavahArase upAdey
hai.]