Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 42.

< Previous Page   Next Page >


Page 79 of 264
PDF/HTML Page 108 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan

[
79

dansaNamavi chakkhujudan achakkhujudamavi ya ohiNA sahiyan.
aNidhaNamaNantavisayan kevaliyan chAvi paNNattan.. 42..

-----------------------------------------------------------------------------

jo gnAn ghaTapaTAdi gney padArthonkA avalamban lekar utpanna nahIn hotA vah kevalagnAn hai. vah shrutagnAnasvarUp bhI nahIn hai. yadyapi divyadhvanikAlamen usake AdhArase gaNadharadev Adiko shrutagnAn pariNamit hotA hai tathApi vah shrutagnAn gaNadharadev Adiko hI hotA hai, kevalIbhagavantonko to kevalagnAn hI hotA hai. punashcha, kevalIbhagavantonko shrutagnAn nahIn hai itanA hI nahIn, kintu unhen gnAn–agnAn bhI nahIn hai arthAt unhen kisI viShayakA gnAn tathA kisI viShayakA agnAn ho aisA bhI nahIn hai – sarva viShayonkA gnAn hI hotA hai; athavA, unhen mati–gnAnAdi anek bhedavAlA gnAn nahIn hai – ek kevalagnAn hI hai.

yahAn jo pAnch gnAnonkA varNan kiyA gayA hai vah vyavahArase kiyA gayA hai. nishchayase to bAdal rahit sUryakI bhAnti AtmA akhaNDa–ek–gnAn–pratibhAsamay hI hai.

ab agnAnatrayake sambandhamen kahate hain–

mithyAtva dvArA arthAt bhAv–AvaraN dvArA agnAn [–kumatignAn, kushrutagnAn tathA vibhangagnAn] aur aviratibhAv hotA hai tathA gneyakA avalamban lenese [–gney sambandhI vichAr athavA gnAn karanese] us–us kAl dunay aur dupramAN hote hain. [mithyAdarshanake sadbhAvamen vartatA huA matignAn vah kumatignAn hai, shrutagnAn vah kushrutagnAn hai, avadhignAn vah vibhangagnAn hai; usake sadbhAvamen vartate hue nay ve dunay hain aur pramAN vah dupramAN hai.] isaliye aisA bhAvArtha samajhanA chAhiye ki nirvikAr shuddha AtmAkI anubhUtisvarUp nishchay samyaktva upAdeyahai.

is prakAr gnAnopayogakA varNan kiyA gayA.. 41.. --------------------------------------------------------------------------

darshan taNA chakShu–achakShurUp, avadhirUp ne
nisImaviShay anidhan kevaLarUp bhed kahel chhe. 42.