Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 66.

< Previous Page   Next Page >


Page 109 of 264
PDF/HTML Page 138 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan

[
109

anyAkRutakarmasambhUtiprakAroktiriyam. AtmA hi sansArAvasthAyAn pAriNAmikachaitanyasvabhAvamaparityajannevAnAdibandhanabaddhatvAd– nAdimoharAgadveShasnigdhairavishuddhairev bhAvairvivartate. sa khalu yatra yadA moharUpan rAgarUpan dveSharUpan vA svasya bhAvamArabhate, tatra tadA tamev nimittIkRutya jIvapradesheShu parasparAvagAhenAnupraviShTA svabhAvairev pudgalA karmabhAvamApadyant iti.. 65..

jah puggaladavvANan bahuppayArehin khandhaNivvattI.
akadA parehin diTThA tah kammANan
viyANAhi.. 66..

yathA pudgaladavyANAn bahuprakArai skandhanivRutti.
akRutA parairdraShTA tathA karmaNAn vijAnIhi.. 66..

-----------------------------------------------------------------------------

gAthA 65

anvayArtha– [AtmA] AtmA [svabhAvan] [moharAgadveSharUp] apane bhAvako [karoti] karatA hai; [tatra gatA pudgalA] [tab] vahAn rahanevAle pudgal [svabhAvai] apane bhAvonse [anyonyAvagAhAvagADhA] jIvamen [vishiShTa prakArase] anyonya–avagAharUpase praviShTa hue [karmabhAvam gachchhanti] karmabhAvako prApta hote hain.

TIkA– anya dvArA kiye gaye binA karmakI utpatti kis prakAr hotI hai usakA yah kathan hai.

AtmA vAstavamen sansAr–avasthAmen pAriNAmik chaitanyasvabhAvako chhoDe binA hI anAdi bandhan dvArA baddha honese anAdi moharAgadveSh dvArA snigdha aise avishuddha bhAvonnrUpase hI vivartanako prApta hotA hai [– pariNamit hotA hai]. vah [sansArastha AtmA] vAstavamen jahAn aur jab moharUp, rAgarUp yA dveSharUp aise apane bhAvako karatA hai. vahAn aur us samay usI bhAvako nimitta banAkar pudgal apane bhAvonse hI jIvake pradeshommen [vishiShTatApUrvak] paraspar avagAharUpase praviShTa hue karmabhAvako prApta hote hain.

bhAvArtha– AtmA jis kShetramen aur jis kAlamen ashuddha bhAvarUp pariNamit hotA hai, usI kShetramen sthit kArmANavargaNArUp pudgalaskandh usI kAlamen svayam apane bhAvonse hI jIvake pradeshommen visheSh prakArase paraspar– avagAharUpase praviShTa hue karmapaneko prApta hote hain. -------------------------------------------------------------------------- snigdha=chIkane; chIkanAIvAle. [moharAgadveSh karmabandhamen nimitabhUt honeke kAraN unhen snigdhatAkI upamA dI

jAtI hai. isaliye yahAn avishuddha bhAvonko ‘moharAgadveSh dvArA snigdha’ kahA hai.]

jyam skandharachanA bahuvidhA dekhAy chhe pudgal taNI
parathI akRut, te rIt jANo vividhatA karmo taNI. 66.