kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
pudgaladravyavikalpAdeshoyam.
pudgaladravyANi hi kadAchitskandhaparyAyeN, kadAchitskandhadeshaparyAyeN, kadAchitskandhapradeshaparyAyeN, kadAchitparamANutvenAtra tiShTanti. nAnyA gatirasti. iti teShAn chaturvikalpatvamiti.. 74..
addhaddhan cha padeso paramANU chev avibhAgI.. 75..
ardhArdha cha pradesha paramANushchaivAvibhAgI.. 75..
-----------------------------------------------------------------------------
anvayArtha– [te pudgalakAyA] pudgalakAyake [chaturvikalpA] chAr bhed [gnAtavyA] jAnanA; [skandhA cha] skandh, [skandhadeshA] skandhadesh [skandhapradeshA] skandhapradesh [cha] aur [paramANava bhavanti iti] paramANuu.
TIkA– yah, pudgaladravyake bhedonkA kathan hai.
pudgaladravya kadAchit skandhaparyAyase, kadAchit skandhadesharUp paryAyase, kadAchit skandhapradesharUp paryAyase aur kadAchit paramANurUpase yahAn [lokamen] hote hain; anya koI gati nahIn hai. is prakAr unake chAr bhed hain.. 74..
anvayArtha– [sakalasamasta] sakal–samasta [pudgalapiNDAtmak sampUrNa vastu] vah [skandha] skandh hai. [tasya ardhan tu] usake ardhako [desha iti bhaNanti] desh kahate hain, [ardhAdhan cha] ardhakA ardha vah [pradesha] pradesh hai [cha] aur [avibhAgI] avibhAgI vah [paramANu ev] sachamuch paramANu hai. ------------------------------------------------------------------------
ardhArdha tenun ‘pradesh’ ne avibhAg te ‘paramANu’ chhe. 75.