Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Pudgaldravya-astikay ka vyakhyan Gatha: 74.

< Previous Page   Next Page >


Page 118 of 264
PDF/HTML Page 147 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda
prakRitisthityanubhAgapradeshabandhai sarvato mukta.
Urdhva gachchhati sheShA vidigvarjAn gatin yAnti.. 73..

baddhajIvasya Shanggataya karmanimittA. muktasyApyUrdhvagatirekA svAbhAvikItyatroktam.. 73..
–iti jIvadravyAstikAyavyAkhyAnan samAptam.

ath pudgaladravyAstikAyavyAkhyAnam.

khandhA ya khandhadesA khandhapadesA ya honti paramANU.
idi te chaduvviyappA puggalakAyA
muNeyavvA.. 74..

skandhAshcha skandhadeshA skandhapradeshAshcha bhavanti paramANava.
iti te chaturvikalpA pudgalakAyA gnAtavyA.. 74..

-----------------------------------------------------------------------------

gAthA 73

anvayArtha– [prakRitisthityanubhAgapradeshabandhai] prakRitibandha, sthitibandha, anubhAgabandha aur pradeshabandhase [sarvata mukta] sarvata mukta jIv [Udhvan gachchhati] Urdhvagaman karatA hai; [sheShA] sheSh jIv [bhavAntaramen jAte hue] [vidigvarjA gatin yAnti] vidishAen chhoD kar gaman karate hain.

TIkA– baddha jIvako karmanimittak ShaDvidh gaman [arthAt karma jisamen nimittabhUt hain aisA chhah dishAonmmen gaman] hotA hai; mukta jIvako bhI svAbhAvik aisA ek Urdhvagaman hotA hai. – aisA yahAn kahA hai.

bhAvArtha– samasta rAgAdivibhAv rahit aisA jo shuddhAtmAnubhUtilakShaN dhyAn usake bal dvArA chaturvidh bandhase sarvathA mukta huA jIv bhI, svAbhAvik ananta gnAnAdi guNonse yukta vartatA huA, ekasamayavartI avigrahagati dvArA [lokAgraparyant] svAbhAvik Urdhvagaman karatA hai. sheSh sansArI jIv maraNAntamen vidishAen chhoDakar pUrvokta ShaT–apakramasvarUp [karmanimittak] anushreNIgaman karate hain.. 73..

is prakAr jIvadravyAstikAyakA vyAkhyAn samApta huA.

ab pudgaladravyAstikAyakA vyAkhyAn hai. --------------------------------------------------------------------------

jaDarUp pudgalakAy kerA chAr bhedo jANavA;
te skandh teno desh, snkadhapradesh, paramANu kahyA. 74.

118