168
ath jIvapadArthAnAn vyAkhyAnan prapanychayati.
uvaogalakkhaNA vi ya dehAdehappavIchArA.. 109..
upayogalakShaNA api cha dehAdehapravIchArA.. 109..
jIvasyarUpoddeshoyam.
jIvA hi dvividhA, sansArasthA ashuddhA nirvRuttA shuddhAshcha. te khalUbhayepi chetanA–svabhAvA, chetanApariNAmalakShaNenopayogen lakShaNIyA. tatra sansArasthA dehapravIchArA, nirvRuttA adehapravIchArA iti.. 109.. -----------------------------------------------------------------------------
ab jIvapadArthakA vyAkhyAn vistArapUrvak kiyA jAtA hai.
anvayArtha– [jIvA dvividhA] jIv do prakArake hain; [sansArasthA nirvRuttA] sansArI aur siddha. [chetanAtmakA] ve chetanAtmak [–chetanAsvabhAvavAle] [api cha] tathA [upayogalakShaNA] upayogalakShaNavAle hain. [dehAdehapravIchArA] sansArI jIv dehamen vartanevAle arthAt dehasahit hain aur siddha jIv dehamen nahIn vartanevAle arthAt deharahit hain.
TIkA– yah, jIvake svarUpakA kathan hai.
jIv do prakArake hain – [1] sansArI arthAt ashuddha, aur [2] siddha arthAt shuddha. ve donon vAstavamen chetanAsvabhAvavAle hain aur chetanApariNAmasvarUp upayog dvArA lakShit honeyogya [– pahichAnejAneyogya] hain. unamen, sansArI jIv dehamen vartanevAle arthAt dehasahit hain aur siddha jIv dehamen nahIn vartanevAle arthAt deharahit hain.. 109.. -------------------------------------------------------------------------- chetanAkA pariNAm so upayoga. vah upayog jIvarUpI lakShyakA lakShaN hai.
upayogalakShaN ubhay; ek sadeh, ek adeh chhe. 109.