218
dravyakarmamokShahetuparamasamvararUpeN bhAvamokShasvarUpAkhyAnametat. Asravaheturhi jIvasya moharAgadveSharUpo bhAva. tadabhAvo bhavati gnAnina. tadabhAve bhavatyAsravabhAvAbhAva. AsravabhAvAbhAve bhavati karmAbhAva. karmAbhAven bhavati sArvagnan sarva– darshitvamavyAbAdhamindriyavyApArAtItamanantasukhatvanycheti. sa eSh jIvanmuktinAmA bhAvamokSha. kathamiti chet. bhAva khalvatra vivakShita karmAvRuttachaitanyasya kramapravartamAnagnaptikriyArUpa. sa khalu sansAriNonAdimohanIyakarmodayAnuvRuttivashAdashuddho dravyakarmAsravahetu. sa tu gnAnino moharAg– dveShAnuvRuttirUpeN prahIyate. tatosya AsravabhAvo nirudhyate. tato niruddhAsravabhAvasyAsya mohakShayeNAtyantanirvikAramanAdimudritAnantachaitanyavIryasya shuddhagnaptikriyArUpeNAntarmuhUrta– mativAhya yugapanygnAnadarshanAvaraNAntarAyakSheyaN kathanychich kUTasthagnAnatvamavApya gnaptikriyArUpe kramapravRuttyabhAvAdbhAvakarma vinashyati. -----------------------------------------------------------------------------
AsravakA hetu vAstavamen jIvakA moharAgadveSharUp bhAv hai. gnAnIko usakA abhAv hotA hai. usakA abhAv hone par AsravabhAvakA abhAv hotA hai. AsravabhAvakA abhAv hone par karmakA abhAv hotA hai. karmakA abhAv hone par sarvagnatA, sarvadarshitA aur avyAbAdh, 1indriyavyApArAtIt, ananta sukh hotA hai. yah nimnAnusAr prakAr spaShTIkaraN haie–
yahAn jo ‘bhAv’ 3vivakShit hai vah karmAvRut [karmase AvRut hue] chaitanyakI kramAnusAr pravartatI gnAptikriyArUp hai. vah [kramAnusAr pravartatI gnaptikriyArUp bhAv] vAstavamen sansArIko anAdi kAlase mohanIyakarmake udayakA anusaraN karatI huI pariNatike kAraN ashuddha hai, dravyakarmAsravakA hetu hai. parantu vah [kramAnusAr pravartatI gnaptikriyArUp bhAv] gnAnIko moharAgadveShavAlI pariNatirUpase hAniko prApta hotA hai isaliye use AsravabhAvako nirodh hotA hai. isaliye jise AsravabhAvakA nirodh huA hai aise us gnAnIko mohake kShay dvArA atyanta nirvikArapanA honese, jise anAdi kAlase ananta chaitanya aur [ananta] vIrya mund gayA hai aisA vah gnAnI [kShINamoh guNasthAnamen] shuddha gnaptikriyArUpase antarmuhUrta vyatIt karake yugapad gnAnAvaraN, darshanAvaraN aur antarAyakA kShay honese kathanchit 1kUTastha gnAnako prApta karatA hai aur is prakAr use gnaptikriyAke rUpamen kramapravRuttikA abhAv honese bhAvakarmakA vinAsh hotA hai. ------------------------------------------------------------------------- 1. indriyavyApArAtIt=indriyavyApAr rahita. 2. jIvanmukti = jIvit rahate hue mukti; deh hone par bhI mukti. 3. vivakShit=kathan karanA hai.