kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapanchavarNan
samyagdarshanagnAnachAritrasamAhit Atmaiv jIvasvabhAvaniyatacharitratvAnnishchayen mokShamArga. ath khalu kathanychanAnAdyavidyAvyapagamAdvayavahAramokShamArgamanuprapanno dharmAditattvArthAshraddhAnAnggapUrva– gatArthAgnAnAtapashcheShTAnAn dharmAditattvArthashraddhAnAnggapUrvagatArthagnAnatapashcheShTAnAnycha tyAgopAdAnAy prArabdha– viviktabhAvavyApAra, kutashchidupAdeyatyAge tyAjyopAdAne cha puna pravartitapratividhAnAbhiprAyo, yasminyAvati kAle vishiShTabhAvanAsauShThavavashAtsamyagdarshanagnAnachAritrai svabhAvabhUtai samamanggAnggibhAv– pariNatyA -----------------------------------------------------------------------------
samyagdarshan–gnAn–chAritra dvArA samAhit huA AtmA hI jIvasvabhAvamen niyat chAritrarUp hone ke kAraN nishchayase mokShamArga hai.
ab [vistAr aisA hai ki], yah AtmA vAstavamen kathanchit [–kisI prakArase, nij udyamase] anAdi avidyAke nAsh dvArA vyavahAramokShamArgako prApta hotA huA, dharmAdisambandhI tattvArtha– ashraddhAnake, angapUrvagat padArthonsambandhI agnAnake aur atapamen cheShTAke tyAg hetuse tathA dharmAdisambandhI tattvArtha–shraddhAnake, angapUrvagat padArthonsambandhI gnAnake aur tapamen cheShTAke grahaN hetuse [–tInonke tyAg hetu tathA tInonke grahaN hetuse] vivikta bhAvarUp vyApAr karatA huA, aur kisI kAraNase grAhyakA tyAg ho jAnepar aur tyAjyakA grahaN ho jAnepar usake pratividhAnakA abhiprAy karatA huA, jis kAl aur jitane kAl tak vishiShTa bhAvanAsauShThavake kAraN svabhAvabhUt samyagdarshan–gnAn–chAritrake sAth ang–angIbhAvase pariNati dvArA
-------------------------------------------------------------------------
1. vivikta = vivekase pRuthak kie hue [arthAt hey aur upAdeyakA vivek karake vyavahArase upAdey rUp jAne
hue]. [jisane anAdi agnAnakA nAsh karake shuddhikA ansh pragaT kiyA hai aise vyavahAr–mokShamArgI
[savikalpa] jIvako nishankatA–nikAnkShA–nirvichikitsAdi bhAvarUp, svAdhyAy–vinayAdi bhAvarUp aur
niratichAr vratAdi bhAvarUp vyApAr bhUmikAnusAr hote hain tathA kisI kAraN upAdey bhAvonkA [–vyavahArase
grAhya bhAvonkA] tyAg ho jAne par aur tyAjya bhAvonkA upAdAn arthAt grahaN ho jAne par usake
pratikArarUpase prAyashchittAdi vidhAn bhI hotA hai.]
2. pratividhAn = pratikAr karanekI vidhi; pratikArakA upAy; ilAja.
3. vishiShTa bhAvanAsauShThav = visheSh achchhI bhAvanA [arthAt vishiShTashuddha bhAvanA]; vishiShTa prakArakI uttam bhAvanA.
4. AtmA vah angI aur svabhAvabhUt samyagdarshanagnAnachAritra vah anga.