
guNaparyayai sahita sansaran karoti jIva.. 21..
rangabirangepaneke abhAvavAlA hai, arangI hai. bAnsake draShTAntakI bhAnti–koI ek bhavya jIv hai; usakA
nIchekA kuchh bhAg [arthAt anAdi kAlase vartamAn kAl takakA aur amuk bhaviShya kAl takakA
bhAg] sansArI hai aur UparakA ananta bhAg siddharUp [–svAbhAvik shuddha] hai. us jIvake
sansArI bhAgamen se kuchh bhAg khulA [pragaT] hai aur sheSh sArA sansArI bhAg aur pUrA siddharUp bhAg
DhankA huA [apragaT] haie. us jIvakA khulA [pragaT] bhAg sansArI dekhakar agnAnI jIv ‘jahAn–
jahAn jIv ho vahAn–vahAn sansArIpanA hai’ aisI vyAptikI kalpanA kar letA hai aur aise mithyA
vyAptignAn dvArA aisA anumAn karatA hai ki ‘anAdi–ananta sArA jIv sansArI hai.’ yah anumAn
mithyA haie; kyonki us jIvakA uparakA bhAg [–amuk bhaviShya kAlake bAdakA ananta bhAg]
sansArIpaneke abhAvavAlA hai, siddharUp hai– aisA sarvagnapraNIt Agamake gnAnase, samyak anumAnagnAnase
tathA atIndriy gnAnase spaShTa gnAt hotA hai.
udbhav, vilay, valI bhAv–vilay, abhAv–udbhavane kare. 21.