kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
[
47
atra sAmAnyenoktalakShaNAnAn ShaNNAn dravyANAn madhyAtpashchAnAmastikAyatvan vyavasthApitam.
akRutatvAt astitvamayatvAt vichitrAtmapariNatirUpasya lokasya kAraNatvAchchAbhyupagamyamAneShu
ShaTsu davyeShu jIvapudgalAkAshadharmAdharmA pradeshaprachayAtmakatvAt panychAstikAyA. na khalu
kAlastadabhAvAdastikAy iti sAmarthyAdavasIyat iti.. 22..
sabbhAvasabhAvANan jIvANan tah ya poggalANan cha.
pariyaTTaNasambhUdo kAlo NiyameN paNNatto.. 23..
sadbhAvasvabhAvAnAn jIvAnAn tathaiv pudgalAnAn cha.
parivartanasambhUta kAlo niyamen pragnapta.. 23..
atrAsitakAyatvenAnuktasyApi kAlasyArthApannatvan dyotitam.
-----------------------------------------------------------------------------
akRut honese, astitvamay honese aur anek prakArakI 1apanI pariNatirUp lokake kAraN
honese jo svIkAr [–sammat] kiye gaye hain aise chhah dravyommen jIv, pudgal, AkAsh, dharma aur
adharma pradeshaprachayAtmak [–pradeshonke samUhamay] honese ve pAnch astikAy hain. kAlako
pradeshaprachayAtmakapanekA abhAv honese vAstavamen astikAy nahIn hain aisA [binA–kathan kiye bhI]
sAmarthyase nishchit hotA hai.. 22..
gAthA 23
anvayArtha– [sadbhAvasvabhAvAnAm] sattAsvabhAvavAle [jIvAnAm tathA ev pudgalAnAm cha] jIv
aur pudgalonke [parivartanasambhUta] parivartanase siddha hone vAle [kAla] aisA kAl [niyamen
pragnapta] [sarvagnon dvArA] niyamase [nishchayase] upadesh diyA gayA hai.
TIkA– kAl astikAyarUpase anukta [–nahIn kahA gayA] hone par bhI use arthapanA
[padArthapanA] siddha hotA hai aisA yahAn darshAyA hai.
--------------------------------------------------------------------------
1. lok chhah dravyonke anekavidh pariNAmarUp [–utpAdavyayadhrauvyarUp] haie; isaliye chhah dravya sachamuch lokake
kAraN hain.
sattAsvabhAvI jIv ne pudgal taNA pariNamanathI
chhe siddhi jenI, kAl te bhAkhyo jiNande niyamathI . 23.