Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 110.

< Previous Page   Next Page >


Page 169 of 264
PDF/HTML Page 198 of 293

 

કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન

[
૧૬૯

પુઢવી ય ઉદગમગણી વાઉ વણપ્ફદિ જીવસંસિદા કાયા.
દેંતિ ખલુ મોહબહુલં ફાસં બહુગા
વિ તે તેસિં.. ૧૧૦..

પૃથિવી ચોદકમગ્નિર્વાયુર્વનસ્પતિઃ જીવસંશ્રિતાઃ કાયાઃ.
દદતિ ખલુ મોહબહુલં સ્પર્શં બહુકા અપિ તે તેષામ્.. ૧૧૦..

પૃથિવીકાયિકાદિપઞ્ચભેદોદ્દેશોઽયમ્.

પૃથિવીકાયાઃ, અપ્કાયાઃ, તેજઃકાયાઃ, વાયુકાયાઃ, વનસ્પતિકાયાઃ ઇત્યેતે પુદ્ગલ–પરિણામા બંધવશાજ્જીવાનુસંશ્રિતાઃ, અવાંતરજાતિભેદાદ્બહુકા અપિ સ્પર્શનેન્દ્રિયાવરણક્ષયોપશમ–ભાજાં જીવાનાં બહિરઙ્ગસ્પર્શનેન્દ્રિયનિર્વૃત્તિભૂતાઃ કર્મફલચેતનાપ્રધાન– -----------------------------------------------------------------------------

ગાથા ૧૧૦

અન્વયાર્થઃ– [પૃથિવી] પૃથ્વીકાય, [ઉદકમ્] અપ્કાય, [અગ્નિઃ] અગ્નિકાય, [વાયુઃ] વાયુકાય

[ચ] ઔર [વનસ્પતિઃ] વનસ્પતિકાય–[કાયાઃ] યહ કાયેં [જીવસંશ્રિતાઃ] જીવસહિત હૈં. [બહુકાઃ અપિ તે] [અવાન્તર જાતિયોંકી અપેક્ષાસે] ઉનકી ભારી સંખ્યા હોને પર ભી વે સભી [તેષામ્] ઉનમેં રહનેવાલે જીવોંકો [ખલુ] વાસ્તવમેં [મોહબહુલં] અત્યન્ત મોહસે સંયુક્ત [સ્પર્શં દદતિ] સ્પર્શ દેતી હૈં [અર્થાત્ સ્પર્શજ્ઞાનમેં નિમિત્ત હોતી હૈં].

ટીકાઃ– યહ, [સંસારી જીવોંકે ભેદોમેંસે] પૃથ્વીકાયિક આદિ પાઁચ ભેદોંકા કથન હૈ.

પૃથ્વીકાય, અપ્કાય, તેજઃકાય, વાયુકાય ઔર વનસ્પતિકાય–ઐસે યહ પુદ્ગલપરિણામ

બન્ધવશાત્ [બન્ધકે કારણ] જીવસહિત હૈં. અવાન્તર જાતિરૂપ ભેદ કરને પર વે અનેક હોને પર ભી વે સભી [પુદ્ગલપરિણામ], સ્પર્શનેન્દ્રિયાવરણકે ક્ષયોપશમવાલે જીવોંકો બહિરંગ સ્પર્શનેન્દ્રિયકી -------------------------------------------------------------------------- ૧. કાય = શરીર. [પૃથ્વીકાય આદિ કાયેં પુદ્ગલપરિણામ હૈં; ઉનકા જીવકે સાથ બન્ધ હોનેકેે કારણ વે

જીવસહિત હોતી હૈં.]

૨. અવાન્તર જાતિ = અન્તર્ગત–જાતિ. [પૃથ્વીકાય, અપ્કાય, તેજઃકાય ઔર વાયુકાય–ઇન ચારમેંસે પ્રત્યેકકે

સાત લાખ અન્તર્ગત–જાતિરૂપ ભેદ હૈં; વનસ્પતિકાયકે દસ લાખ ભેદ હૈં.]

ભૂ–જલ–અનલ–વાયુ–વનસ્પતિકાય જીવસહિત છે;
બહુ કાય તે અતિમોહસંયુત સ્પર્શ આપે જીવને. ૧૧૦.