રૂવં રસં ચ ગંધં ફાસં પુણ તે વિજાણંતિ.. ૧૧૬..
રૂપં રસં ચ ગંધં સ્પર્શં પુનસ્તે વિજાનન્તિ.. ૧૧૬..
ચતુરિન્દ્રિયપ્રકારસૂચનેયમ્. એતે સ્પર્શનરસનઘ્રાણચક્ષુરિન્દ્રિયાવરણક્ષયોપશમાત્ શ્રોત્રેન્દ્રિયાવરણોદયે નોઇન્દ્રિયા–વરણોદયે ચ સતિ સ્પર્શરસગંધવર્ણાનાં પરિચ્છેત્તારશ્ચતુરિન્દ્રિયા અમનસો ભવંતીતિ.. ૧૧૬..
-----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [પુનઃ] પુનશ્ચ [ઉદ્દંશમશકમક્ષિકામધુકરીભ્રમરાઃ] ડાઁસ, મચ્છર, મક્ખી, મધુમક્ખી, ભઁવરા ઔર [પતઙ્ગાદ્યાઃ તે] પતંગે આદિ જીવ [રૂપં] રૂપ, [રસં] રસ, [ગંધં] ગન્ધ [ચ] ઔર [સ્પર્શં] સ્પર્શકો [વિજાનન્તિ] વજાનતે હૈં. [વે ચતુરિન્દ્રિય જીવ હૈં.]
ટીકાઃ– યહ, ચતુરિન્દ્રિય જીવોંકે પ્રકારકી સૂચના હૈ.
સ્પર્શનેન્દ્રિય, રસનેન્દ્રિય, ઘ્રાણેન્દ્રિય ઔર ચક્ષુરિન્દ્રિયકે આવરણકે ક્ષયોપશમકે કારણ તથા શ્રોત્રેન્દ્રિયકે આવરણકા ઉદય તથા મનકે આવરણકા ઉદય હોનેસે સ્પર્શ, રસ, ગન્ધ ઔર વર્ણકો જાનનેવાલે યહ [ડાઁસ આદિ] જીવ મનરહિત ચતુરિન્દ્રિય જીવ હૈં.. ૧૧૬.. --------------------------------------------------------------------------
તે જીવ જાણે સ્પર્શને, રસ, ગંધ તેમ જ રૂપને. ૧૧૬.
સ્પર્શાદિ પંચક જાણતાં તિર્યંચ–નારક–સુર–નરો
૧૭૪