Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Description of NischayVyavhaarAabhasi.

નિશ્ચયવ્યવહારાભાસ–અવલમ્બિયોંકા નિરૂપણ

અબ, નિશ્ચય–વ્યવહાર દોનોં નયોંકે આભાસકા અવલમ્બન લેતે હૈં ઐસે મિથ્યાદ્રષ્ટિયોંકા

નિરૂપણ કરતે હૈંઃ––

કોઈ ઐસા માનતે હૈં કિ જિનમતમેં નિશ્ચય ઔર વ્યવહાર દો નય કહે હૈં ઇસલિયે હમેં ઉન

દોનોંકા અંગીકાર કરના ચાહિયે. ઐસા વિચારકર, જિસ પ્રકાર કેવળનિશ્ચયભાસકે અવલિમ્બયોંકા
કથન કિયા થા તદનુસાર તો વે નિશ્ચયકા અંગીકાર કરતે હૈં ઔર જિસ પ્રકાર કેવલવ્યવહારાભાસકે
અવલિમ્બયોંકા કથન કિયા થા તદનુસાર વ્યવહારકા અંગીકાર કરતે હૈં. યદ્યપિ ઇસ પ્રકાર અંગીકાર
કરનેમેં દોનોં નયોંમેં વિરોધ હૈ, તથાપિ કરેં ક્યા? દોનોં નયોંકા સચ્ચા સ્વરૂપ તો ભાસિત હુઆ નહીં
હૈ ઔર જિનમતમેં દો નય કહે હૈં ઉનમેંસે કિસીકો છોડા ભી નહીં જાતા. ઇસલિયે ભ્રમપૂર્વક દોનોં
નયોકાં સાધન સાધતે હૈં. ઉન જીવોંકો ભી મિથ્યાદ્રષ્ટિ જાનના.

અબ ઉનકી પ્રવૃત્તિકી વિશેષતા દર્શાતે હૈંઃ–

અંતરંગમેં સ્વયંકો તો નિર્ધાર કરકે યથાવત્ નિશ્ચય–વ્યવહાર મોક્ષમાર્ગકો પહિચાના નહીં હૈ

પરન્તુ જિન–આજ્ઞા માનકર નિશ્ચય–વ્યવહારરૂપ દો પ્રકારકે મોક્ષમાર્ગ માનતે હૈં. અબ મોક્ષમાર્ગ તો
કહીં દો હૈં નહીં, મોક્ષમાર્ગકા નિરૂપણ દો પ્રકારસે હૈ. જહાઁં સચ્ચે મોક્ષમાર્ગકો મોક્ષમાર્ગ નિરૂપણ
કિયા હૈ વહ નિશ્ચયમોક્ષમાર્ગ હૈ, ઔર જહાઁંં મોક્ષમાર્ગ તો હૈ નહીં કિન્તુ મોક્ષમાર્ગકા નિમિત્ત હૈે અથવા
સહચારી હૈ, ઉસે ઉપચારસે મોક્ષમાર્ગ કહેં વહ વ્યવહારમોક્ષમાર્ગ હૈ; ક્યોંકિ નિશ્ચય–વ્યવહારકા સર્વત્ર
ઐસા હી લક્ષણ હૈ. સચ્ચા નિરૂપણ સો નિશ્ચય, ઉપચાર નિરૂપણ સો વ્યવહાર. ઇસલિયે નિરૂપણકી
અપેક્ષાસે દો પ્રકાસે મોક્ષમાર્ગ જાનના. પરંતુ એક નિશ્ચયમોક્ષમાર્ગ હૈ તથા એક વ્યવહારમોક્ષમાર્ગ હૈ ઇસ
પ્રકાર દો મોક્ષમાર્ગ માનના મિથ્યા હૈ.

પુનશ્ચ, વે નિશ્ચય–વ્યવહાર દોનોંકો ઉપાદેય માનતે હૈં. વહ ભી ભ્રમ હૈ, ક્યોંકિ નિશ્ચય ઔર

વ્યવહારકા સ્વરૂપ તો પરસ્પર વિરોધ સહિત હૈ –

–શ્રી મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક

< Previous Page Next Page >