Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 73.

< Previous Page   Next Page >


Page 117 of 264
PDF/HTML Page 146 of 293

 

kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan

[
117

sa khalu jīvo mahātmā nityacaitanyopayuktatvādek ev, jñānadarśanabhedādvivikalpaḥ, karmaphalakāryajñānacetanābheden lakṣyamāṇatvātrilakṣaṇaḥ dhrauvyotpādavināśabheden vā, catasr̥ṣu gatiṣu caṁkramaṇatvāccatuścaṁkramaṇaḥ, pañcabhiḥ pāriṇāmikaudayikādibhiragraguṇaiḥ pradhānatvātpañcāgraguṇapradhānaḥ, catasr̥ṣu dikṣūrdhvamadhaśceti bhavāṁtarasaṁkramaṇaṣaṭkenāpakrameṇ yuktatvātṣaṭkāpakramayuktaḥ, asit– nāstyādibhiḥ saptabhaṅgaiḥ sadbhāvo yasyeti saptabhaṅgasadbhāvaḥ aṣṭānāṁ karmaṇāṁ guṇānāṁ vā āśrayatvādaṣṭāśrayaḥ, navapadārtharūpeṇ vartanānnavārthaḥ, pr̥thivyaptejovāyuvanaspatisādhāraṇapratyek–dvitricatuḥ pañcendriyarūpeṣu daśasu sthāneṣu gatatvādraśasthānag iti.. 71–72..

payaḍiṭṭhidiaṇubhāgappadesabaṁdhehiṁ savvado mukko.
uḍḍhaṁ gacchadi sesā vidisāvajjaṁ gadiṁ
jaṁti.. 73..

-----------------------------------------------------------------------------

ṭīkāḥ– vah jīv mahātmā [1] vāstavameṁ nityacaitanya–upayogī honese ‘ek ’ hī hai; [2] jñān aur darśan aise bhedoṁke kāraṇ ‘do bhedavālā’ hai; [3] karmaphalacetanā, kāryacetanā aur jñānacetanā aise bhedoṁṁ dvārā athavā dhrauvya, utpād aur vināś aise bhedoṁ dvārā lakṣit honese ‘trilakṣaṇ [tīn lakṣaṇavālā]’ hai; [4] cār gatiyoṁmeṁ bhramaṇ karatā hai isaliye ‘caturvidh bhramaṇavālā’ hai; [5] pāriṇāmik audayik ityādi pān̐c mukhya guṇoṁ dvārā pradhānatā honese ‘pān̐c mukhya guṇoṁse pradhānatāvālā’ hai; [6] cār diśāoṁmeṁ, ūpar aur nīce is prrakār ṣaḍvidh bhavāntaragamanarūp apakramase yukta honeke kāraṇ [arthāt anya bhavameṁ jāte hue uparokta chah diśāoṁmeṁ gaman hotā hai isaliye] ‘chah apakram sahit’ hai; [7] asti, nāsti ādi sāt bhaṁgo dvārā jisakā sadbhāv hai aisā honese ‘sāt bhaṁgapūrvak sadbhāvavān’ hai; [8] [jñānāvaraṇīyādi] āṭh karmoṁke athavā [samyaktvādi] āṭh guṇoṁke āśrayabhūt honese ‘āṭhake āśrayarūp’ hai; [9] nav padārtharūpase vartatā hai isaliye ‘nav–artharūp’ hai; [10] pr̥thvī, jal, agni, vāyu, sādhāraṇ vanaspati, pratyek vanaspati, dvīndriy, trīndriy caturindriy aur paṁcendriyarūp daś sthānomeṁ prāpta honese ‘daśasthānagat’ hai.. 71– 72.. --------------------------------------------------------------------------

prakr̥ti–sthiti–paradeś– anubhavabaṁdhathī parimuktane
gati hoy ūṁce; śeṣane vidiśā tajī gati hoy che. 73.