Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Pudgaldravya-astikay ka vyakhyan Gatha: 74.

< Previous Page   Next Page >


Page 118 of 264
PDF/HTML Page 147 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda
prakr̥tisthityanubhāgapradeśabaṁdhaiḥ sarvato muktaḥ.
ūrdhva gacchati śeṣā vidigvarjāṁ gatiṁ yāṁti.. 73..

baddhajīvasya ṣaṅgatayaḥ karmanimittāḥ. muktasyāpyūrdhvagatirekā svābhāvikītyatroktam.. 73..
–iti jīvadravyāstikāyavyākhyānaṁ samāptam.

ath pudgaladravyāstikāyavyākhyānam.

khaṁdhā ya khaṁdhadesā khaṁdhapadesā ya hoṁti paramāṇū.
idi te caduvviyappā puggalakāyā
muṇeyavvā.. 74..

skaṁdhāśca skaṁdhadeśāḥ skaṁdhapradeśāśca bhavanti paramāṇavaḥ.
iti te caturvikalpāḥ pudgalakāyā jñātavyāḥ.. 74..

-----------------------------------------------------------------------------

gāthā 73

anvayārthaḥ– [prakr̥tisthityanubhāgapradeśabaṁdhaiḥ] prakr̥tibandha, sthitibandha, anubhāgabandha aur pradeśabandhase [sarvataḥ muktaḥ] sarvataḥ mukta jīv [ūdhvaṁ gacchati] ūrdhvagaman karatā hai; [śeṣāḥ] śeṣ jīv [bhavāntarameṁ jāte hue] [vidigvarjā gatiṁ yāṁti] vidiśāen̐ choṛ kar gaman karate haiṁ.

ṭīkāḥ– baddha jīvako karmanimittak ṣaḍvidh gaman [arthāt karma jisameṁ nimittabhūt haiṁ aisā chah diśāoṁṁmeṁ gaman] hotā hai; mukta jīvako bhī svābhāvik aisā ek ūrdhvagaman hotā hai. – aisā yahān̐ kahā hai.

bhāvārthaḥ– samasta rāgādivibhāv rahit aisā jo śuddhātmānubhūtilakṣaṇ dhyān usake bal dvārā caturvidh bandhase sarvathā mukta huā jīv bhī, svābhāvik ananta jñānādi guṇoṁse yukta vartatā huā, ekasamayavartī avigrahagati dvārā [lokāgraparyaṁt] svābhāvik ūrdhvagaman karatā hai. śeṣ saṁsārī jīv maraṇāntameṁ vidiśāen̐ choṛakar pūrvokta ṣaṭ–apakramasvarūp [karmanimittak] anuśreṇīgaman karate haiṁ.. 73..

is prakār jīvadravyāstikāyakā vyākhyān samāpta huā.

ab pudgaladravyāstikāyakā vyākhyān hai. --------------------------------------------------------------------------

jaḍarūp pudgalakāy kerā cār bhedo jāṇavā;
te skaṁdh teno deś, sṁkadhapradeś, paramāṇu kahyā. 74.

118