is prakār yahān̐ [aisā kahā ki], pudgalapariṇām jinakā nimitta hai aise jīvapariṇām aur jīvapariṇām jinakā nimitta hai aise pudgalapariṇām ab āge kahe jānevāle [puṇyādi sāt] padārthoṁke bījarūp avadhāranā.
bhāvārthaḥ– jīv aur pudgalako paraspar nimitta–naimittikarūpase pariṇām hotā hai. us pariṇāmake kāraṇ puṇyādi padārtha utpanna hote haiṁ, jinakā varṇan agalī gāthāoṁmeṁ kiyā jāegā.
praśnaḥ– puṇyādi sāt padārthoṁkā prayojan jīv aur ajīv in do se hī pūrā ho jātā hai, kyoṁki ve jīv aur ajīvakī hī paryāyeṁ haiṁ. to phir ve sāt padārtha kisalie kahe jā rahe haiṁ?
uttaraḥ– bhavyoṁko hey tattva aur upādey tattva [arthāt hey aur upādey tattvoṁkā svarūp tathā unake kāraṇ] darśāneke hetu unakā kathan hai. duḥkh vah hey tattva hai, unakā kāraṇ saṁsār hai, saṁsārakā kāraṇ āsrav aur bandha do haiṁ [athavā vistārapūrvak kahe to puṇya, pāp, āsrav aur bandha cār haiṁ] aur unakā kāraṇ mithyādarśan–jñān–cāritra hai. sukh vah upādey tattva hai, usakā kāraṇ mokṣa hai, mokṣakā kāraṇ saṁvar aur nirjarā hai aur unakā kāraṇ samyagdarśan–jñān–cāritra hai. yah prayojanabhūt bāt bhavya jīvoṁko pragaṭarūpase darśāneke hetu puṇyādi 1sāt padārthoṁkā kathan hai.. 128– --------------------------------------------------------------------------
ajñānī jīv nirvikār svasaṁvedanake abhāvake kāraṇ pāpapadārthakā tathā āsrav–baṁdhapadārthoṁkā kartā hotā
dvārā, bhaviṣyakālameṁ pāpakā anubandha karanevāle puṇyapadārthakā bhī kartā hotā hai. jo jñānī jīv hai vah,
nirvikār–ātmatattvaviṣayak ruci, tadviṣayak jñapti aur tadviṣayak niścal anubhūtirūp abhedaratnatrayapariṇām
dvārā, saṁvar–nirjarā–mokṣapadārthoṁkā kartā hotā hai; aur jīv jab pūrvokta niścayaratnatrayameṁ sthir nahīṁ rah
sakatā tab nirdoṣaparamātmasvarūp arhaṁt–siddhoṁkī tathā unakā [nirdoṣ paramātmākā] ārādhan karanevāle
ācārya–upādhyāy–sādhuoṁkī nirbhar asādhāraṇ bhaktirūp aisā jo saṁsāravicchedake kāraṇabhūt, paramparāse
muktikāraṇabhūt, tīrthaṁkaraprakr̥ti ādi puṇyakā anubandha karanevālā viśiṣṭa puṇya use anīhitavr̥ttise nidānarahit
pariṇāmase karatā hai. is prakār ajñānī jīv pāpādi cār padārthoṁkā kartā hai aur jñānī saṁvarādi tīn
padārthoṁkā kartā haie.
190
130..
1. ajñānī aur jñānī jīv puṇyādi sāt padārthoṁmeseṁ kin–kin padārthoṁke kartā haiṁ tatsambandhī ācāryavar śrī