246
buddhiprasare ca sati śubhasyāśubhasya vā karmaṇo na nirodho‘sti. tato rāgakalivilāsamūl evāyamanarthasantān iti.. 168..
siddhesu kuṇadi bhattiṁ ṇivvāṇaṁ teṇ pappodi.. 169..
siddheṣu karoti bhaktiṁ nirvāṇaṁ ten prāpnoti.. 169..
rāgakaliniḥśeṣīkaraṇasya karaṇīyatvākhyānametat. ----------------------------------------------------------------------------- aur buddhiprasār hone par [–cittakā bhramaṇ hone par], śubh tathā aśubh karmakā nirodh nahīṁ hotā. isalie, is anarthasaṁtatikā mūl rāgarūp kleśakā vilās hī hai.
bhāvārthaḥ– arhaṁtādikī bhakti bhī rāg binā nahīṁ hotī. rāgase cittakā bhramaṇ hotā hai; cittake bhramaṇase karmabaṁdh hotā hai. isalie in anarthoṁkī paramparākā mūl kāraṇ rāg hī hai.. 168.. 2
anvayārthaḥ– [tasmāt] isalie [nivr̥ttikāmaḥ] mokṣārthī jīv [nissaṅgaḥ] niḥsaṁg [ca] aur [nirmamaḥ] nirmam [bhūtvā punaḥ] hokar [siddheṣu bhakti] siddhoṁkī bhakti [–śuddhātmadravyameṁ sthiratārūp pāramārthik siddhabhakti] [karoti] karatā hai, [ten] isalie vah [nirvāṇaṁ prāpnoti] nirvāṇako prāpta karatā hai.
ṭīkāḥ– yah, rāgarūp kleśakā niḥśeṣ nāś karaneyogya honekā nirūpaṇ hai. 3 ------------------------------------------------------------------------- 1. buddhiprasār = vikalpoṁkā vistār; cittakā bhramaṇ; manakā bhaṭakanā; manakī caṁcalatā. 2. is gāthākī śrī jayasenācāryadevaviracit ṭīkāmeṁ nimnānusār vivaraṇ diyā gayā haiḥ–mātra nityānaṁd jisakā
samastavibhāvarūp buddhiprasār rokā nahīṁ jā sakatā aur yah nahīṁ rukanese [arthāt buddhiprasārakā nirodh nahīṁ
honese] śubhāśubh karmakā saṁvar nahīṁ hotā; isalie aisā siddha huā ki samasta anarthaparamparāoṁkā
rāgādivikalpa hī mūl hai.
3. niḥśeṣ = sampūrṇa; kiṁcit śeṣ na rahe aisā.
te kāraṇe mokṣecchu jīv asaṁg ne nirmam banī
siddho taṇī bhakti kare, upalabdhi jethī mokṣanī. 169.