siddhānāṁ jīvatvadehamātratvavyavastheyam.
siddhānāṁ hiṁ dravyaprāṇadhāraṇātmako mukhyatven jīvasvabhāvo nāsti. na ca jīvasvabhāvasya sarvathābhāvo‘sti bhāvaprāṇadhāraṇātmakasya jīvasvabhāvasya mukhyatven sadbhāvāt. na ca teṣāṁ śarīreṇ sah nīrakṣīrayorivaikyen vr̥ttiḥ, yataste tatsaṁparkahetubhūtakaṣāyayogaviprayogādatī– tānaṁtaraśarīramātrāvagāhapariṇatatve‘pyatyaṁtabhinnadehāḥ. vācāṁ gocaramatītaśca tanmahimā, yataste laukikaprāṇadhāraṇamaṁtareṇ śarīrasaṁbaṁdhamaṁtareṇ ca pariprāptanirupādhisvarūpāḥ satataṁ prat–paṁtīti..35..
uppādedi ṇa kiṁci vi kāraṇamavi teṇ ṇa sa hodi.. 36..
-----------------------------------------------------------------------------
ṭīkāḥ– yah siddhoṁke [siddhabhagavantoṁke] jīvatva aur dehapramāṇatvakī vyavasthā hai.
siddhoṁko vāstavameṁ dravyaprāṇake dhāraṇasvarūp jīvasvabhāv mukhyarūpase nahīṁ hai; [unheṁ] jīvasvabhāvakā sarvathā abhāv bhī nahīṁ hai, kyoṁki bhāvaprāṇake dhāraṇasvarūp jīvasvabhāvakā mukhyarūpase sadbhāv hai. aur unheṁ śarīrake sāth, nīrakṣīrakī bhān̐ti, ekarūp 1vr̥tti nahīṁ hai; kyoṁki śarīrasaṁyogase hetubhūt kaṣāy aur yogakā viyog huā hai isaliye ve 2atīt anantar śarīrapramāṇ avagāharūp pariṇat hone par bhī atyaṁt deharahit haiṁ. aur 3vacanagocarātīt unakī mahimā hai; kyoṁki laukik prāṇake dhāraṇ binā aur śarīrake sambandha binā, saṁpūrṇarūpase prāpta kiye hue nirupādhi svarūp dvārā ve satat pratapate haiṁ [–pratāpavanta vartate haiṁ].. 35.. --------------------------------------------------------------------------
ūpaje nahīṁ ko kāraṇe te siddha tethī na kārya che,
upajāvatā nathī kāṁī paṇ tethī na kāraṇ paṇ ṭhare. 36.
68
1. vr̥tti = vartan; astitva.
2. atīt anantar = bhūt kālakā sabase antim; carama. [siddhabhagavantoṁkī avagāhanā caramaśarīrapramāṇ hone ke
kāraṇ us antim śarīrakī apekṣā lekar unheṁ ‘dehapramāṇapanā’ kahā jā sakatā hai tathāpi, vāstavameṁ ve
atyanta deharahit haiṁ.]
3. vacanagocarātīt = vacanagocaratāko atikrānta ; vacanaviṣayātīt; vacan–agocara.