Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Translator's Notes.

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 11 of 293

 

.. namaḥ shrīsadguruve ..
* upodghāt *
bhagavān kundakundāchāryadev praṇīt yah ‘pañchāstikāyasaṅgrah’ nāmak shāstra ‘dvitīy

shrutaskandh’ ke sarvotkr̥uṣhṭa āgamommense ek hai.

‘dvitīy shrutaskandh’ kī utpatti kis prakār huī, yah ham paṭṭāvaliyoṅke ādhārase saṅkṣhepamen dekheḥ––

ājase 2483 varṣha pūrva is bharatakṣhetrakī puṇyabhūmimen jagatapūjya paramabhaṭṭārak bhagavān shrī mahāvīrasvāmī mokṣhamārgakā prakāsh karaneke liye samasta padārthoṅkā svarūp apanī sātishay divyadhvani dvārā pragaṭ kar rahe the. unake nirvāṇake pashchāt pān̐ch shrutakevalī hue, jinamen antim shrutakevalī shrī bhadrabāhusvāmī the. vahān̐ tak to dvādashāṅgashāstrakī prarūpaṇāse nishchayavyavahārātmak mokṣhamārga yathārtha– rūpamen pravartamān rahā. tatpashchāt kāladoṣhase kramashaḥ aṅgoke gnānakī vyuchchhitti hotī gaī. is prakār apār gnānasindhukā bahubhāg vichchhedako prāpta honeke pashchāt dūsare bhadrabāhusvāmī āchāryakī paripāṭīmen do samartha munivar hue– ek shrī dharasenāchārya aur dūsare shrī guṇadharāchārya. unase prāpta gnānake dvārā unakī paramparāmen honevāle āchāryone shāstroṅkī rachanā kī aur vīr bhagavānake upadeshakā pravāh achchhinna rakhā.

shrī dharasenāchāryane āgrāyaṇīpūrvake pañcham vastu adhikārake mahākarmaprakr̥iti nāmak chaturtha prābhr̥utakā gnān thā. us gnānāmr̥utase kramashaḥ unake bād honevāle āchāryonne ṣhaṭkhaṇḍāgam, dhaval, mahādhaval, jayadhaval, gommaṭasār, labdhisār, kṣhapaṇāsār ādi shāstroṅkī rachanā kī. is prakār pratham shrutaskandhakī utpatti huī. usamen mukhyataḥ jīv aur karmake sanyogase utpanna honevālī ātmākī sansāraparyāyakā –guṇasthān, mārgaṇāsthān ādikā –varṇan hai, paryāyārthik nayako pradhān karake kathan hai. is nayako ashuddhadravyārthik bhī kahate hai aur adhyātmabhāṣhāmen ashuddhanishchayanay athavā vyavahār kahā jātā hai.

shrī guṇadharāchāryako gnānapravādapūrvake dasham vastuke tr̥utīy prābhr̥utakā gnān thā. us gnānamense unake pashchāt honevāle āchāryonne kramashaḥ siddhānta–rachanā kī. is prakār sarvagna bhagavān mahāvīrase chale ānevālā gnān āchārya – paramparā dvārā bhagavān kundakundāchāryadevako prāpta huā. unhonne pañchāstikāyasaṅgrah, pravachanasār, samayasār, niyamasār, aṣhṭapāhuṛ ādi shāstroṅkī rachanā kī. is prakār dvitīy shrutaskandhakī utpatti huī. usamen mukhyatayā gnānakī pradhānatāpūrvak shuddhadravyārthik nayase kathan hai, ātmāke shuddha svarūpakā varṇan hai.