kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
karmajīvayoranyonyākartr̥utve‘nyadattaphalānyopabhogalakṣhaṇadūṣhaṇapuraḥsaraḥ pūrvapakṣho‘yam..63.. ath siddhāntasutrāṇi–
-----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [yadi] yadi [karma] karma [karma karoti] karmako kare aur [saḥ ātmā] ātmā [ātmānam karoti] ātmāko kare to [karma] karma [phalam kathan dadāti] ātmāko phal kyon degā [cha] aur [ātmā] ātmā [tasya phalan bhuḍkte] usakā phal kyon bhogegā?
ṭīkāḥ– yadi karma aur jīvako anyonya akartāpanā ho, to ‘anyakā diyā huā phal anya bhoge’ aisā prasaṅg āyegā; – aisā doṣh batalākar yahān̐ pūrvapakṣha upasthit kiyā gayā hai.
bhāvārthaḥ– shāstrommen kahā hai ki [paudgalik] karma jīvako phal dete hain aur jīv [paudgalik] karmakā phal bhogatā hai. ab yadi jīv karmako karatā hī na ho to jīvase nahīn kiyā gayā karma jīvako phal kyon degā aur jīv apanese nahīn kiye gaye karmake phalakoe kyon bhogegā? jīvase nahīn kiyā karma jīvako phal de aur jīv us phalako bhoge yah kisī prakār nyāyayukta nahīn hai.
-------------------------------------------------------------------------- shrī pravachanasāramen 168 vīn gāthā is gāthāse milatī hai.
avagāḍh gāḍh bharel chhe sarvatra pudgalakāyathī
ā lok bādar–sukṣhmathī, vidhavidh anantānantathī. 64.