Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 14 of 264
PDF/HTML Page 43 of 293

 

] pañchāstikāyasaṅgrah
[bhagavānashrīkundakunda

atra pañchāstikāyānāmastitvasambhavaprakāraḥ kāyatvasambhavaprakārashchoktaḥ.

asti hyastikāyānān guṇaiḥ paryāyaishcha vividhaiḥ sah svabhāvo ātmabhāvo‘ nanyatvam. vastuno visheṣhā hi vyatirekiṇaḥ paryāyā guṇāstu ta evānvayinaḥ. tat aiken paryāyeṇ pralīyamānasyānyenopajāyamānasyānvayinā guṇen dhrauvyan bibhrāṇasyaikasyā‘pi vastunaḥ samuchchhedotpādadhrauvyalakṣhaṇamastitvamupapadyat eva. guṇaparyāyaiḥ sah sarvathānyatve tvanyo vinashyatyanyaḥ prādurbhavatyanyo dhravutvamālambat iti sarvan viplavate. tataḥ sādhvastitvasambhav–prakārakathanam. kāyatvasambhavaprakārastvayamupadishyate. avayavino hi jīvapudgaladharmādharmākāsh–padārthāsteṣhāmavayavā api pradeshākhyāḥ parasparavyatirekitvātparyāyāḥ uchyante. teṣhān taiḥ sahānanyatve kāyatvasiddhirūpapattimatī. niravayavasyāpi paramāṇoḥ sāvayavatvashaktisadbhāvāt kāyatvasiddhiranapavādā. na chaitadāṅkayam

-----------------------------------------------------------------------------

ṭīkāḥ– yahān̐, pān̐ch astikāyoṅko astitva kis prakār haie aur kāyatva kis prakār hai vah kahā hai.

vāstavamen astikāyoṅko vividh guṇon aur paryāyoṅke sāth svapanā–apanāpan–ananyapanā hai. vastuke 1vyatirekī visheṣh ve paryāyen hain aur 2anvayī visheṣho ve guṇ haĩn. isaliye ek paryāyase pralayako prāpta honevālī, anya paryāyase utpanna honevālī aur anvayī guṇase dhruv rahanevālī ek hī vastuko 3vyay–utpād–dhauvyalakṣhaṇ astitva ghaṭit hotā hī hai. aur yadi guṇon tathā paryāyoṅke sāth [vastuko] sarvathā anyatva ho tab to anya koī vināshako prāpta hogā, anya koī prādurbhāvako [utpādako] prāpta hogā aur anya koī dhruv rahegā – isaprakār sab 4viplav prāpta ho jāyegā. isaliye [pān̐ch astikāyoṅko] astitva kis prakār hai tatsambandhī yah [uparyukta] kathan satya– yogya–nyāyayukta haie. --------------------------------------------------------------------------

dūsarī payāryarūp na honese paryāyommen paraspar vyatirek hai; isaliye paryāyen dravyake vyatirekī [vyatirekavāle]
visheṣh haĩn.]
honese unamen sadaiv anvay hai, isaliye guṇ dravyake anvayī visheṣh [anvayavāle bhed] haĩn.

14

1. vyatirek=bhed; ekakā dusarerūp nahīn honā; ‘yah vah nahīn hai’ aise gnānake nimittabhūt bhinnarūpatā. [ek paryāy

2. anvay=ekarūpatā; sadrashatā; ‘yah vahī hai’ aise gnānake kāraṇabhūt ekarūpatā. [guṇommen sadaiv sadrashatā rahatī

3. astitvakā lakṣhaṇ athavā svarūp vyay–utpād–dhrauvya hai.
4. viplav=andhādhūrandhī; uthalaputhal; gaṛạbaṛạī; virodha.