Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 5.

< Previous Page   Next Page >


Page 13 of 264
PDF/HTML Page 42 of 293

 

background image
kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
[
13
jesin atthi sahāo guṇehin sah pajjaehin vivihehĩn.
te honti atthikāyā ṇippiṇṇan jehin taillukkan.. 5..
yeṣhāmasti svabhāvaḥ guṇaiḥ sah ṇaryayairvividhaiḥ.
te bhavantyastikāyāḥ niṣhpannan yaistrailokyam.. 5..
-----------------------------------------------------------------------------
punashcha, yah pān̐chon dravya kāyatvavāle hain kāraṇ kyoṅki ve aṇumahān hai. ve aṇumahān
kisaprakār hain so batalāte hainḥ––‘aṇumahāntaḥ’ kī vyutpatti tīn prakārase haiḥ [1] aṇubhiḥ mahāntaḥ
aṇumahāntaḥ arthāt jo bahu pradeshon dvārā [– do se adhik pradeshon dvārā] baḍẹ hon ve aṇumahān haĩn.
is vyutpattike anusār jīv, dharma aur adharma asaṅkhyapradeshī honese aṇumahān hain; ākāsh anantapradeshī
honese aṇumahān hai; aur tri–aṇuk skandhase lekar anantāṇuk skandh takake sarva skandha bahupradeshī
honese aṇumahān hai. [2] aṇubhyām mahāntaḥ aṇumahāntaḥ arthāt jo do pradeshon dvārā baḍẹ hon ve
aṇumahān haĩn. is vyutpattike anusār dvi–aṇuk skandh aṇumahān haĩn. [3] aṇavashcha mahāntashcha
aṇumahāntaḥ arthāt jo aṇurūp [–ek pradeshī] bhī hon aur mahān [anek pradeshī] bhī hon ve
aṇumahān haĩn. is vyutpattike anusār paramāṇu aṇumahān hai, kyoṅki vyakti–apekṣhāse ve ekapradeshī hain
aur shakti–apekṣhāse anekapradeshī bhī [upachārase] haĩn. isaprakār uparyukta pān̐chon dravya aṇumahān
honese kāyatvavāle hain aisā siddha huā.

kālāṇuko astitva hai kintu kisī prakār bhī kāyatva nahīn hai, isaliye vah dravya hai kintu
astikāy nahīn hai.. 4..
gāthā 5
anvayārthaḥ– [yeṣhām] jinhen [vividhaiḥ] vividh [guṇaiḥ] guṇon aur [paryayaiḥ] paryāyoṅke [–
pravāhakramanake tathā vistārakramake anshoṅke] [sah] sāth [svabhāvaḥ] apanatva [asti] hai [te] ve
[astikāyāḥ bhavanti] astikāy hai [yaiḥ] ki jinase [trailokyam] tīn lok [niṣhpannam] niṣhpanna
hai.
--------------------------------------------------------------------------
paryāyen = [pravāhakramake tathā vistārakramake] nirvibhāg ansha. [pravāhakramake ansh to pratyek dravyake hote hain,
kintu vistārakramake ansh astikāyake hī hote haĩn.]
vidhavidh guṇo ne paryayo sah je annayapaṇun dhare
te astikāyo jāṇavā, trailokyarachanā je vaḍe. 5.