Panchastikay Sangrah-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 43 of 264
PDF/HTML Page 72 of 293

 

background image
kahānajainashāstramālā] ṣhaḍdravya–pañchāstikāyavarṇan
[
43
ṇādikarmakirmīratānvayaḥ. yathaiv cha tatra veṇudaṇḍe vichitrachitrakirmīratānvayābhāvātsuvishuddhatvan, tathaiv
cha kvachijjīvadravye gnānavaraṇādikarma kirmīratānvayābhāvādāptāgamasamyaganumānātīndriy–
gnānaparichchhinnātsiddhatvamiti.. 20..
-----------------------------------------------------------------------------
gnānāvaraṇādi karmase hue chitravichitrapanekā anvay hai. aur jis prakār bānn̐samen [uparake bhāgamen]
suvishuddhapanā hai kyoṅki [vahān̐] vichitra chitronse hue chitravichitrapaneke anvayakā abhāv hai, usīprakār
us jīvadravyamen [uparake bhāgamen] siddhapanā hai kyoṅki [vahān̐] gnānāvaraṇādi karmase hue
chitravichitrapaneke anvayakā abhāv hai– ki jo abhāv āpta– āgamake gnānase samyak anumānagnānase
aur atīndriy gnānase gnāt hotā hai.
bhāvārthaḥ– sansārī jīvakī pragaṭ sansārī dashā dekhakar agnānī jīvako bhram utpanna hotā hai ki
– ‘jīv sadā sansārī hī rahatā hai, siddha ho hī nahīn sakatā; yadi siddha ho to sarvathā asat–
utpādakā prasaṅg upasthit ho.’ kintu agnānīkī yah bāt yogya nahīn hai.
jis prakār jīvako devādirūp ek paryāyake kāraṇakā nāsh hone par us paryāyakā nāsh
hokar anya paryāyakī utpanna hotī hai, jīvadravya to jo hai vahī rahatā hai; usī prakār jīvako
sansāraparyāyake kāraṇabhūt moharāgadveṣhādikā nāsh hone par sansāraparyāyakā nāsh hokar siddhaparyāy
utpanna hotī hai, jīvadravya to jo hai vahī rahatā hai. sansāraparyāy aur siddhaparyāy donon ek hī
jīvadravyakī paryāyen haĩn.
punashcha, anya prakārase samajhāte hainḥ– mān lo ki ek lambā bān̐s khaṛā rakhā gayā hai;
usakā nīchekā kuchh bhāg raṅgabiraṅgā kiyā gayā hai aur sheṣh uparakā bhāg araṅgī [–svābhāvik
shuddha] hai. us bān̐sake raṅgabiraṅge bhāgamense kuchh bhāg khulā rakhā gayā hai aur sheṣh sārā raṅgabiraṅgā
bhāg aur pūrā araṅgī bhāg ḍhak diyā gayā hai. us bān̐sakā khulā bhāg raṅgabieraṅgā dekhakar avichārī
jīv ‘jahān̐–jahān̐ bān̐s ho vahān̐–vahān̐ raṅgabiraṅgīpanā hotā hai’ aisī vyāpti [–niyam,
avinābhāvasambandha] kī kalpanā kar letā hai aur aise mithyā vyāptignān dvārā aisā anumān khīñch
letā hai ki ‘nīchese upar tak sārā