kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
aNidhaNamaNa.ntavisaya.n kevaliya.n chAvi paNNatta.n.. 42..
-----------------------------------------------------------------------------
jo j~nAn ghaTapaTAdi j~ney padArtho.nkA avalamban lekar utpanna nahI.n hotA vah kevalaj~nAn hai. vah shrutaj~nAnasvarUp bhI nahI.n hai. yadyapi divyadhvanikAlame.n usake AdhArase gaNadharadev Adiko shrutaj~nAn pariNamit hotA hai tathApi vah shrutaj~nAn gaNadharadev Adiko hI hotA hai, kevalIbhagavanto.nko to kevalaj~nAn hI hotA hai. punashcha, kevalIbhagavanto.nko shrutaj~nAn nahI.n hai itanA hI nahI.n, kintu unhe.n j~nAn–aj~nAn bhI nahI.n hai arthAt unhe.n kisI viShayakA j~nAn tathA kisI viShayakA aj~nAn ho aisA bhI nahI.n hai – sarva viShayo.nkA j~nAn hI hotA hai; athavA, unhe.n mati–j~nAnAdi anek bhedavAlA j~nAn nahI.n hai – ek kevalaj~nAn hI hai.
yahA.N jo pA.Nch j~nAno.nkA varNan kiyA gayA hai vah vyavahArase kiyA gayA hai. nishchayase to bAdal rahit sUryakI bhA.Nti AtmA akhaNDa–ek–j~nAn–pratibhAsamay hI hai.
ab aj~nAnatrayake sambandhame.n kahate hai.nH–
mithyAtva dvArA arthAt bhAv–AvaraN dvArA aj~nAn [–kumatij~nAn, kushrutaj~nAn tathA vibha.ngaj~nAn] aur aviratibhAv hotA hai tathA j~neyakA avalamban lenese [–j~ney sambandhI vichAr athavA j~nAn karanese] us–us kAl duHnay aur duHpramAN hote hai.n. [mithyAdarshanake sadbhAvame.n vartatA huA matij~nAn vah kumatij~nAn hai, shrutaj~nAn vah kushrutaj~nAn hai, avadhij~nAn vah vibha.ngaj~nAn hai; usake sadbhAvame.n vartate hue nay ve duHnay hai.n aur pramAN vah duHpramAN hai.] isaliye aisA bhAvArtha samajhanA chAhiye ki nirvikAr shuddha AtmAkI anubhUtisvarUp nishchay samyaktva upAdeyahai.
is prakAr j~nAnopayogakA varNan kiyA gayA.. 41.. --------------------------------------------------------------------------
niHsImaviShay anidhan kevaLarUp bhed kahel Che. 42.