kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
nAvabudhyate tachchakShurdarshanam, yattadAvaraNakShayopashamAchchakShurvarjitetarachaturindriyAnindriyAvalambAchcha mUrtA– mUrtadravya.n vikala.n sAmAnyenAvabudhyate tadachakShurdarshanam, yattadAvaraNakShayopashamAdev mUrtadravya.n vikala.n sAmAnyenAvabudhyate tadavadhidarshanam, yatsakalAvaraNAtya.ntakShaye keval ev mUrtAmUrtadravya.n sakala.n sAmAnyenAvabudhyate tatsvAbhAvika.n kevaladarshanamiti svarUpAbhidhAnam.. 42..
tamhA du vissarUva.n bhaNiya.n daviyatti NANIhi.n.. 43..
tasmAttu vishvarUpa.n bhaNita.n dravyamiti j~nAnibhiH.. 43..
ekasyAtmano.anekaj~nAnAtmakatvasamarthanametat.
na tAvajj~nAnI j~nAnAtpR^ithagbhavati, dvayorapyekAstitvanirvR^ittatvenaikadravyatvAt, ----------------------------------------------------------------------------- vah chakShudarshan hai, [2] us prakArake AvaraNake kShayopashamase tathA chakShuke atirikta sheSh chAr indrayo.n.n.n aur manake avalambanase mUrta–amUrta dravyako vikarUpase sAmAnyataH avabodhan karatA hai vah achakShudarshan haie, [3] us prakArake AvaraNake kShayopashamase hI mUrta dravyako vikarUpase sAmAnyataH avabodhan karatA hai vah avadhidarshan hai, [4] samasta AvaraNake atyanta kShayase, keval hI [–AtmA akelA hI], mUrta–amUrta dravyako sakalarUpasee sAmAnyataH avabodhan karatA hai vah svAbhAvik kevaladarshan hai. –is prakAr [darshanopayogake bhedo.nke] svarUpakA kathan hai.. 42..
jAtA; [j~nAnAni anekAni bhava.nti] tathApi j~nAn anek hai. [tasmAt tu] isaliye to [j~nAnibhiH] j~nAniyo.nne [dravya.n] dravyako [vishvarUpam iti bhaNitam] vishvarUp [–anekarUp] kahA hai.
--------------------------------------------------------------------------
te kAraNe to vishvarUp kahyu.n daravane j~nAnIe. 43.