Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 105 of 264
PDF/HTML Page 134 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan

[
105

eva.n jIvo.api bhAvaparyAyeN pravartamAnAtmadravyarUpeN kartR^itAmanubibhrANo, bhAvaparyAyagaman– shaktirUpeN karaNatAmAtmasAtkurvan, prApyabhAvaparyAyarUpeN karmatA.n kalayan, pUrvabhAvaparyAy–vyapAye.api dhruvatvAla.nbanAdupAttApAdAnatvam, upajAyamAnabhAvaparyAyarUpakarmaNAshrIyamANatvAdupoDh–sa.npradAnatva;, AdhIyamAnabhAvaparyAyAdhAratvAdgR^ihItAdhikaraNatvaH, svayamev ShaTkArakIrUpeN vyavatiShThamAno na kArakA.ntaramapekShate. ataH karmaNaH karturnAsti jIvaH kartA, jIvasya karturnAsti karma kartR^i nishchayeneti.. 62.. ----------------------------------------------------------------------------- sa.npradAnapaneko prApta aur [6] dhAraN kiye hue pariNAmakA AdhAr honese jisane adhikaraNapaneko grahaN kiyA hai aisA – svayamev ShaTkArakarUpase vartatA huA anya kArakakI apekShA nahI.n rakhatA.

is prakAr jIv bhI [1] bhAvaparyAyarUpase pravartamAn AtmadravyarUpase kartR^itvako dhAraN karatA huA, [2] bhAvaparyAy prApta karanekI shaktirUpase karaNapaneko a.ngIkR^it karatA huA, [3] prApya aisI bhAvaparyAyarUpase karmapanekA anubhav karatA huA, [4] pUrva bhAvaparyAyakA nAsh hone par dhruvatvakA avalamban karanese jisane apAdAnapaneko prApta kiyA hai aisA, [5] utpanna hone vAle bhAvaparyAyarUp karma dvArA samAshrit honese [arthAt utpanna hone vAlA bhAvaparyAyarUp kArya apaneko diyA jAnese] sampradAnapaneko prApta aur [6] dhAraN kI huI bhAvaparyAyakA AdhAr honese jisane adhikaraNapaneko grahaN kiyA hai aisA – svayamev ShaTkArakarUpase vartatA huA anya kArakakI apekShA nahI.n rakhatA.

isaliye nishchayase karmarUp kartAko jIv kartA nahI.n hai aur jIvarUp kartAko karma kartA nahI.n hai. [jahA.N karma kartA hai vahA.N jIv kartA nahI.n hai aur jahA.N jIv kartA hai vahA.N karma kartA nahI.n hai.]

bhAvArthaH– [1] pudgal svata.ntrarUpase dravyakarmako karatA honese pudgal svaya.n hI kartA hai; [2] svaya.n dravyakarmarUpase pariNamit honekI shaktivAlA honese pudgal svaya.n hI karaN hai; [3] dravyakarmako prApta karatA – pahu.NchatA honese dravyakarma karma hai, athavA dravyakarmase svaya.n abhinna honese pudgal svaya.n hI karma [–kArya] hai; [4] apanemese pUrva pariNAmakA vyay karake dravyakarmarUp pariNAm karatA honese aur pudgaladravyarUpase dhruv rahatA honese pudgal svaya.n hI apAdAn hai; [5] apaneko dravyakarmarUp pariNAm detA honese pudgal svaya.n hI sampradAn hai; [6] apaneme.n arthAt apane AdhArase dravyakarma karatA honese pudgal svaya.n hI adhikaraN hai.