kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–pa.nchAstikAyavarNan
pudgaladravyavikalpAdesho.ayam.
pudgaladravyANi hi kadAchitska.ndhaparyAyeN, kadAchitska.ndhadeshaparyAyeN, kadAchitska.ndhapradeshaparyAyeN, kadAchitparamANutvenAtra tiShTanti. nAnyA gatirasti. iti teShA.n chaturvikalpatvamiti.. 74..
addhaddha.n cha padeso paramANU chev avibhAgI.. 75..
ardhArdha cha pradeshaH paramANushchaivAvibhAgI.. 75..
-----------------------------------------------------------------------------
anvayArthaH– [te pudgalakAyAH] pudgalakAyake [chaturvikalpAH] chAr bhed [j~nAtavyAH] jAnanA; [ska.ndhAH cha] ska.ndh, [ska.ndhadeshAH] ska.ndhadesh [ska.ndhapradeshAH] ska.ndhapradesh [cha] aur [paramANavaH bhavanti iti] paramANuu.
TIkAH– yah, pudgaladravyake bhedo.nkA kathan hai.
pudgaladravya kadAchit ska.ndhaparyAyase, kadAchit ska.ndhadesharUp paryAyase, kadAchit ska.ndhapradesharUp paryAyase aur kadAchit paramANurUpase yahA.N [lokame.n] hote hai.n; anya koI gati nahI.n hai. is prakAr unake chAr bhed hai.n.. 74..
anvayArthaH– [sakalasamastaH] sakal–samasta [pudgalapiNDAtmak sampUrNa vastu] vah [ska.ndhaH] ska.ndh hai. [tasya ardha.n tu] usake ardhako [deshaH iti bhaNanti] desh kahate hai.n, [ardhAdha.n cha] ardhakA ardha vah [pradeshaH] pradesh hai [cha] aur [avibhAgI] avibhAgI vah [paramANuH ev] sachamuch paramANu hai. ------------------------------------------------------------------------
ardhArdha tenu.n ‘pradesh’ ne avibhAg te ‘paramANu’ Che. 75.