Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration). Pudgaldravya-astikay ka vyakhyan Gatha: 74.

< Previous Page   Next Page >


Page 118 of 264
PDF/HTML Page 147 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda
prakR^itisthityanubhAgapradeshaba.ndhaiH sarvato muktaH.
Urdhva gachChati sheShA vidigvarjA.n gati.n yA.nti.. 73..

baddhajIvasya Sha~N.hgatayaH karmanimittAH. muktasyApyUrdhvagatirekA svAbhAvikItyatroktam.. 73..
–iti jIvadravyAstikAyavyAkhyAna.n samAptam.

ath pudgaladravyAstikAyavyAkhyAnam.

kha.ndhA ya kha.ndhadesA kha.ndhapadesA ya ho.nti paramANU.
idi te chaduvviyappA puggalakAyA
muNeyavvA.. 74..

ska.ndhAshcha ska.ndhadeshAH ska.ndhapradeshAshcha bhavanti paramANavaH.
iti te chaturvikalpAH pudgalakAyA j~nAtavyAH.. 74..

-----------------------------------------------------------------------------

gAthA 73

anvayArthaH– [prakR^itisthityanubhAgapradeshaba.ndhaiH] prakR^itibandha, sthitibandha, anubhAgabandha aur pradeshabandhase [sarvataH muktaH] sarvataH mukta jIv [Udhva.n gachChati] Urdhvagaman karatA hai; [sheShAH] sheSh jIv [bhavAntarame.n jAte hue] [vidigvarjA gati.n yA.nti] vidishAe.N Cho.D.h.h kar gaman karate hai.n.

TIkAH– baddha jIvako karmanimittak ShaDvidh gaman [arthAt karma jisame.n nimittabhUt hai.n aisA Chah dishAo.n.nme.n gaman] hotA hai; mukta jIvako bhI svAbhAvik aisA ek Urdhvagaman hotA hai. – aisA yahA.N kahA hai.

bhAvArthaH– samasta rAgAdivibhAv rahit aisA jo shuddhAtmAnubhUtilakShaN dhyAn usake bal dvArA chaturvidh bandhase sarvathA mukta huA jIv bhI, svAbhAvik ananta j~nAnAdi guNo.nse yukta vartatA huA, ekasamayavartI avigrahagati dvArA [lokAgraparya.nt] svAbhAvik Urdhvagaman karatA hai. sheSh sa.nsArI jIv maraNAntame.n vidishAe.N Cho.Dkar pUrvokta ShaT–apakramasvarUp [karmanimittak] anushreNIgaman karate hai.n.. 73..

is prakAr jIvadravyAstikAyakA vyAkhyAn samApta huA.

ab pudgaladravyAstikAyakA vyAkhyAn hai. --------------------------------------------------------------------------

jaDarUp pudgalakAy kerA chAr bhedo jANavA;
te ska.ndh teno desh, s.nkadhapradesh, paramANu kahyA. 74.

118